|
Tarmaq topologiyasi
Daslep kompyuterlerdi jup-jup etip birlestiriwge erisildi, kóp ótpey bir neshe kompyuterlerdi birlestiriw ushın texnikalıq apparat hám programmalıq támiynat jaratıldı. Sol tárzde kompyuter tarmaqları payda boldı.
Informaciyalardı tarmaqlanǵan usılda qayta islewdi ámelge asırıwda kóp kompyuterli birlespelerden — kompyuter tarmaqlarınan paydalanıladı.
Kompyuterleraro maǵlıwmatlar almasınıwın támiyinlew ushın lokal tarmaqlardan paydalanıladı. Áyne áne sol kompyuter tarmaqlarınıń payda bolıwı informaciyalasqan sistemalardı qáliplesiwine tiykar boldı.
Lokal tarmaq — paydalanıwshılarǵa ǵalabalıq túrde kompyuterlerde islew hám maǵlıwmat almaslaw, programmalardı isletiw, ǵalabalıq túrde modem, printer hám basqa apparatlardı isletiw imkaniyatın beredi. Lokal tarmaqqa kompyuterlerdi birlestiriw ushın hár túrlı kompyuterge ulanuvchi tarmaqlı adapter (plata ), kerekli muǵdarda arnawlı shtikkerli sım (kabel) kerek. Soǵan kóre kompyuter tarmaqları bir neshe kóriniste tashkil etiledi hám olardı ulıwma at menen tarmaq tapologiyalari dep ataladı.
Tapologiya - bul tarmaqtıń dúzilisi, baylanısıw daǵı fizikalıq yamasa elektrik konfiguratsiyasi.
Onıń bir neshe túrleri bar.
Ulıwma shina (Bus)
Juldızsimon (Star)
Sheńber (Ring)
Tereksimon (Tree)
Barlıq elementler bir-biri menen tuwrıdan-tuwrı jalǵanǵan tapologiya (Mes)
1-súwret
1-súwret
Tarmaqtı shólkemlestiriwde tapologiyani tańlaw ámeldegi sharayat hám múmkinshiliklerden kelip shıqqan halda ámelge asıriladı. Yamasa tarmaq ámeldegi bolsa, onı qayta tiklewde, ámeldegi tarmaq isletetuǵın standartdan kelip shıqqan halda tapologiya saylanadı.
Siz kompyuterlerdi hám basqa (skaner, printer sıyaqlı ) apparatlardı qálegen tuwrı kelgen, ózińiz ushın qolay usıl menen bólewińiz múmkin. Yaǵnıy tarmaqtı bólimlerge ajıratıp, olardı hár túrlı tapologiyada uyımlastırıwıńız hám tapologiyalarni da óz-ara bólewińiz múmkin. Lekin qanday jaǵdayda tarmaq dúziwingizdan qaramastan belgilengen standartlardan shıqpaw talap etiledi.
UMUMIY SHINA
2-súwret
2-súwret
Barlıq kompyuterler bir (malumotlar shinasi) kabelga jalǵanadı. Kabelning úshlerine terminatorlar ornatıladı. Internet tarmaq ushın
olardıń bolıwı álbette shárt. Bul tapologiya tiykarında 10 Megabitli 10 Base-2 hám 10 Base-5 tarmaqları tashkil etiledi. Kompyuterler arasında baylaw retinde koaksial kabellar isletiledi.
Koaksial kabel
Koaksial sózi latınshadan alınǵan bolıp ko-birgelikte hám axis-kósher degen mánisti ańlatadı. Ol bir-biri menen dielektrik qoplam menen ajıratılǵan eki metall cilindrlerden ibarat boladı.
Oraylıq ótkeriwshi
Oraylıq ótkeriwshi qorǵaw oramı
Magnit tolqınlarınan qorǵaw ekranı
Sırtqı tasirdan qorǵaw oramı
Bunday jaǵdayda tarmaqtaǵı jalǵanǵan apparatlardı qálegen óshirip qoyıw, tarmaq jumisına hesh qanday tásir kórsetpeydi.
3-súwret
3-súwret
10 Base-2 tarmaǵı ushın ol tómendegi kóriniske iye.
4-súwret
4-súwret
Yamasa mine bunday.
5-súwret
5-súwret
Qanday kóriniste jaylanganligidan qaramastan ol birdey 10 Megabitli (Ulıwma shina) tapologiya esaplanadı. 100 Megabitli tarmaqtı shólkemlestiriwde bolsa “Juldızcha” tapologiyasi qollanıladı.
“YULDUZCHA” TOPOLOGIYASI
6 -súwret
6 -súwret
Hár bir kompyuter hám apparatlar konsentrator yamasa tákirarlaytuǵın (repiter) yamasa dári (Hub) dep atalıwshı apparat portına bólek bólek jalǵanadı.
7-súwret
7-súwret
Konsentratorlar aktiv bolǵanı sıyaqlı (teoriyalıq ) passiv bolıwı da múmkin. Eger tarmaqtaǵı qandayda bir kompyuter hám konsentrator arasındaǵı baylanısda uzulish júz bolsa, ol tarmaqtıń basqa bólegine tasir kórsetpeydi. Álbette, eger ol “Server” bolmasa. Eger konsentrator isten shıqsa, tarmaq islewden toqtaydı.
Bunday tarmaq tapologiyasi basqasına qaraǵanda buzulgan (tarmaq adapterleri, razyomlari hám zálellengen kabellar) tarmaq elementlerin izlep tabıwda talay qolay esaplanadı. Tarmaqqa jańa apparat qosıw da “Juldızcha” tapologiyasida bosqasiga qaraganga ańsatlaw ámelge asadı. Taǵı sonı atap ótiw múmkin, 100 hám 1000 Megabitli tarmaqlar áne sol “Juldızcha” tapologiyasi tiykarında qurıladı.
Tarmaqtıń iskerligin tuwrı júrgiziw maqsetinde bas kompyuter (oqıtıwshı ) ajratıladı, oǵan lokal tarmaqlar menen birlestirilgen jumısshı kompyuter (oqıwshı ) lar birlestiriledi. Eger tarmaqta 20 -25 kompyuter ámeldegi bolsa, olar álbette bas kompyuterge ıyelewi kerek.
Lokal tarmaqlar iskerligin júrgiziw ushın arnawlı programmalıq támiynat bar. Windows 95/2000/XP operatsion sistemalarında lokal tarmaqqa basqa arnawlı programmalarsız da kompyuterler jalǵanıwı múmkin. Onıń ushın tarmaq protokollarınan paydalanıladı.
Do'stlaringiz bilan baham: |
