Tema: Kompyuter tarmaqları Reje I. Kirisiw II. Tiykargi bolim

Qalqan tarizli baylanis
«Halqa» tapologiyasi-bul hár bir kompyuter baylanıs jolları tek eki basqa kompyuter menen ulanib, birinen tek informaciya aladı hám ekinshisine tek informaciya uzatadı. Hár bir baylanıs jollarında «Juldız» tapologiyasi sıyaqlı tek bir informaciya uzatıwshı hám bir informaciya qabıl etiwshi isletiledi. Bul jaǵday
sırtqı terminatorlardan waz keshiw imkaniyatın beredi. «Halqa» tapologiyasining zárúrli ózgesheligi sonnan ibarat, hár bir kompyuter ózine kelgen signallardı tiklaydi, yaǵnıy repiter
wazıypasın da atqaradı, sol sebepli pútkil halqa boylap signaldı sóniw mashqalası bolmaydı. Áhmiyetlisi halqa daǵı eki kompyuter ortasındaǵı sóniw bolıp tabıladı. Bul jaǵdayda anıq ajıratılǵan oray joq, tarmaqtaǵı hámme kompyuterler birdey bolıwı múmkin. Kóbinese halqada arnawlı abonent ajıratılıp, ol axbarot almasınıwın basqaradi yamasa qadaǵalaw etedi. Ekenin aytıw kerek tarmaqta bunday basqarıwshı abonent bar ekenligi tarmaq - dıń isenimlilik dárejesin pasaytiradi, sebebi onıń isten shıǵıwı pútkil tarmaqta ámelge asırılıp atırǵan informaciya al- mashinuvini sol zamatiyoq toqtatadı. Juwmaq etip aytqanda, kompyuterler halqada tolıq teń haqılı emes (shina tapologiyasi sıyaqlı ). Áyne waqıtta ax- barot qabıl qılıp atırǵan bir kompyuter informaciyanı basqa kompyuterlerge salıstırǵanda aldın, qalǵan kompyuterler bolsa ax- barotni keyin qabıl etedi. Arnawlı «halqa» tapologiyasi tarmaq - dıń naǵız ózi mólsherlengen informaciyanı tarmaqta almasınıwın basqarıw usılları, ózgeshelikine tiykarlanǵan boladı. Bul usıllarda informaciyanı náwbettegi kompyuterge uzatıw huqıqı dáwirinde izbe-iz jaylasqan kompyuterlerge gezegi menen beriledi.
«Halqa»ga jańa abonentti jalǵaw ádetde ápiwayı, lekin álbette jalǵaw waqtında pútkil tarmaqtı isten toqtatıw kerek boladı.
«Shina» tapologiyasi sıyaqlı halqada da abonentlerdi tarmaqtaǵı maksimal sanı úlken (mıń hám odan da kóp). Halqa tapologiyasi ádetde júklemelerge shıdamlı esaplanadı, ol tarmaq arqalı eń kóp informaciya aǵımın isenimli támiyinleydi, sebebi ol jaǵdayda konflikt jaǵdayı joq (shina tapologisida ámeldegi) sonıń menen birge, oraylıq obiekt de joq (juldız tapologiyasida ámeldegi).
Signal halqasımon tarmaqtıń hámme kompyuterlerinen ótkeni ushın, tarmaqtaǵı kompyuterlerdi qandayda birsi isten shıqsa, (yamasa tarmaq apparatlarınan biri) pútkil tarmaqtıń jumıs iskerligi toqtaydı. Tap sonıń menen birge, tarmaq kabellari dıń qandayda birsi uzilsa yamasa qısqa dúgilisiw júz bersa, pútkil tar moq jumıs iskerligin dawam ettira almaydı. Halqa tapologiyasi kabellari úzilisine eń bayqaǵısh, sol sebepli bul tapologiyada ádetde eki (yamasa kóbirek) parallel baylanıs jolları ótkeriledi, olardan biri rezerv ushın qaratnadı.