Tema: Kompyuter sistemalarınıń túrleri hám qurılısı. Joba

TEMA: Kompyuter sistemalarınıń túrleri hám qurılısı.
JOBA:

1. 
   Jeke kompyuterlerdiń dúzilisi.
   
2. 
   Kompyuter operatsion sistemaları.
   
3. 
   Kompyuter tarmaqlarınıń qurılıs tamoillari.
   

Jeke kompyuterlerdiń dúzilisi.
Jeke kompyuterler (anglichan, qısqasha RS) tómendegi tiykarǵı apparatlardan shólkemlesken (VM, RS).

• 
  Sistemalar blokı - ishki apparatlar jaylasadı.
  
• 
  Klaviatura belgin kompyuterge kiritedi.
  
• 
  Monıtor (disrley) maǵlıwmatlardı tekstli hám suwretli súwretlew imkaniyatın bepadi.
  

Kompyuterler múmkinshiliklerin asırıw maqsetinde oǵan túrli qosımsha apparatlar jalǵanıwı múmkin.
Bular :
Tıshqansha - maǵlıwmatlar kiritiliwin kiyim-kensheklestiriwshi manirulyator.
Printer - maǵlıwmatlardı qaǵazǵa shiǵarmad.
Skaner - qaǵaz daǵı maǵlıwmattı kompyuterge suwretli yamasa tekstli túrde kiritedi.
Modem - telefon tarmaǵı arqalı basqa kompyuter menen maǵlıwmat almaslaw múmkinshiligin bepadi.
Plotter - túrli suwretti hám grafiklardı baspaǵa shıǵarıw apparatı.
Strajer - kompyuterdiń venchesteridagi maǵlıwmatlar nushasini rezervge alıw ushın mólsherlengen apparat bolıp, maǵlıwmatlardı magnit lentali kassetaǵa (kartridjǵa) jazıwǵa mólsherlengen.
Kompakt disklar - 610 Mgbaytǵa deyin málimatlarni saqlay aladı. Olar tiykarınan oqıw ushın isletiledi hám olarǵa maǵlıwmat tayarlap atırǵan máwsimde jazıladı. Audiorlat dawıs kartası bolsa, audio -kompakt disklardan muzıka, nama, qosıq esitiw imkaniyatın bepadi.
Musíqa (grekshe μουσi'κή - yosh parilari kórkem óneri) - dawıs kórkem óneri bolıp tabıladı; muzıkalıq shıǵarmaǵa salıstırǵanda da muzıka termini qollanıwı múmkin.
Trekbol - shar formasındaǵı manipulyator. Kompyuter oyınlarında paydalanıladı.
Tarmaq apparatı - bir neshe kompyuterlerdi tarmaqqa birlestirilib, kompyuter ózi informaciya almaslaw imkaniyatın beretuǵın apparat.
Hár bir apparat - sistema blokında jaylasqan uyqas jalǵawshına jalǵanadı yamasa ornatıladı.
Qosımsha apparattı jalǵawdan aldın kompyuterdi óshiriw zárúr, keri jaǵdayda kompyuter isten shıǵıwı múmkin.
Endi tiykarǵı apparattı hár birin kórip shıǵamız.
MONITOR. (Displey)
Kompyuter menen bolatuǵın tikkeley baylanıstı ekranda kóriw ushın monıtor xızmet etedi. Monıtor eki qıylı rejimde: tekst yamasa grafik maǵlıwmat shıǵaradı. Tekstli rejimde displey ekranı shártli túrde 80 dane ústinge, 25 qatarǵa bólinedi. Xar bir belgi jayǵa 256 simvoldan biri sáykes keliwi múmkin.
Grafik rejimde informaciyalar noqatlar kompleksinen ibarat bolıp, xar bir noqat renge iye esaplanadı. (reńler jilosi 16 reńden 16, 8 mln. rengeshe). Noqatlar sanı qansha oshsa, suwretler sapası sonsha asadı.
Monıtorlar tómendegi múmkinshilikli bolıwı múmkin. 640 x 200 noqatlardan 1600 x1280 noqatlardı payda etiwi múmkin.
Monıtorlar monixrom (aq-qara ) hám razmerlari (14 dyumdan - 21, 24 dyumǵasha) menen parıq etedi.
Ekran daǵı minimal (noqatlıq ) suwrettiń kórinisi piskel ( picture element) dep ataladı. Ádetde EGA adapteri tórtvurchakli piksel tashkil qilsa, 640 x350 noqatlar payda eta aladı. VGA - 640 x480, SVGA - 640 x480, 800 x600, 1024 x768 - kvadrattı payda etedi.
Kompyuterge monıtor jalǵaw ushın videoadapter zárúr. videoadarter - suwret tuwrısındaǵı maǵlıwmatlar saqlanatuǵın yaddıń arnawlı bir bólegin monıtorda sáwlelendiriwshi signaldı, hám de sinxronizasiya signalların gorizontal (satrli) hám vertikal (ústin ) bóliwlab, qáliplestiriwden ibarat.
Monıtor sapası boyınsha : ekran daǵı kadrlar chastotası - 75 Gs ni shólkemlestiriwi kerek. Bul halda monıtor sekundına 80, jaqsı monıtorlar 100 kadrdı ótkeziwi múmkin.
Notebook kompyuterleri monıtorı suyıq kristallı monıtorlar bolıp tabıladı.