Tema: excel elektron tablitsasinda standart funksiyalardan paydalaniw baqitbekov beybit

REFERAT

TEMA: EXCEL ELEKTRON TABLITSASINDA STANDART FUNKSIYALARDAN PAYDALANIW

BAQITBEKOV BEYBIT

Excel elektron tablitsasinda standart funksiyalardan paydalaniw

Jobasi:

1. Microsoft Excel programmasi haqqinda uliwma tusinik

2. Tablitsalar menen islesiw

3. Formulalar, funksiyalar, diagrammalar menen islesiw ham magluwmatlardi otkiziw

Microsoft Excel programması haqqında ulıwma maǵlıwmatlar

zamanagóy kompyuterlerdiń programmalıq támiynatınıń strukturalıq bólegine kiretuǵın MICROSOFT OFFICE paketindegi tiykarǵı qurallardan biri keste prosessori dep ataliwshi EXCEL programması bolıp tabıladı. EXCEL WINDOWS operasion qabıǵı basqarıwinda elektron kestelerdi tayarlaw hám olarǵa qayta islewge mólsherlengen. Elektron kesteler tiykarınan ekonomikalıq máselelerdi sheshiwge mólsherlengenbo'lsada, onıń quramına kiretuǵın qurallar basqa tarawǵa tiyislimasalalarni sheshiwge xam, mısalı, formulalar boyınsha esaplaw jumıslariniolib barıw, grafik hám diagrammalar kóriwge de úlken járdem beredi. Sol sebepli EXCEL programmasın úyreniw zárúrli áhmiyetke iye boladı hám harbir paydalanıwshınan EXCEL menen isley alıw kónlikpesine ıyelew talap etiledi.

Insan óz jumıs peneniskerligi dawamında kóbinese qandayda bir kerekli maǵlıwmat alıw ushin birdey, zerigerli, geyde bolsa, quramalı bolǵan jumıslardi islewge májbúr boladı. MICROSOFT EXCEL programması mine sol islerdi ańsatlastiriw hám qızıqlı qılıw maqsetinde islep shiǵilgan bolıp tabıladı. MICROSOFT EXCEL

elektron kestesi esaplaw quralı retinde qaralip ekonomikalıq hám finanslıq máselelerdi sheshiwde járdem beriwinen qalmay, bálki hár kungi satıp alınǵan zat etiletuǵın azıq-túlikler, úy-ruwzıger buyımlari hamde banktegi esap nomerleri esap -kitapın aparıwda da járdem beriwshi tayyar programma bolıp tabıladı.
EXCEL programmasında kesteler menen islew, Kestege maǵlıwmatlar kirgiziw

Excel programmasında dúzilgen kestege tiykarınan 3 túrdegi maǵlıwmatlar kiritiledi: tekstli, sanlı hám formula. Kestege maǵlıwmatlar klaviatura tuymesheleri járdeminde kiritiledi. Qaysı yacheykaga maǵlıwmat kiritiliwi kerek bolsa, kursor sol yacheykada turıwı kerek.

Sanlar. Kiritilgen maǵlıwmatlar tek nomerler izbe-izliginen ibarat hám

nomerler aldında “” (qosıw ), “-” (ayırıw ) arifmetik ámel belgileri hám de “.” (noqat ) (sannıń pútkil hám bólshek bólegin ajıratıw ushın ) Simvollaridan ibarat bolsa, bunday maǵlıwmat sanlı maǵlıwmat dep túsiniledi. Mısalı : 555; -45. 6 ; 76. 9 hám taǵı basqa.

FORMULALAR MENEN ISLESIW HÁM MAǴLIWMATLARDI ÓTKIZIW

Formula — bul ámeldegi bahalar tiykarında jańa bahalardı esaplawshi teńleme bolıp tabıladı. Formulalar járdeminde elektron kestede kóplegen paydalı islerdi ámelge asırıw múmkin. Elektron kesteler formulalarsız ápiwayı tekst redaktorına aylanıp qaladi. Formulalarsız elektron kestelerdi kóz aldimizǵa keltiriw qılıw qıyın. Kestege formulanı qoyıw ushın onı kerekli yacheykaga kirgiziw kerek. Formulalardı hám taǵı basqa maǵlıwmatlar sıyaqlı ózgertiw, saralaw, olardan nusqa kóshiriw hám óshiriw múmkin. Formuladaǵı arifmetik ameller sanlı bahalardı esaplawda, arnawlı funksiyalar tekstlerdi qayta islewde hám de yacheykadagi basqa bahalardı esap

lawda isletiledi. Sanlar hám tekstler. Formuladaǵı esaplawlarda qatnasıp atırǵan sanlar hám tekstler basqa yacheykalarda jaylasqan bolıwı múmkin bolsa -da, olardıń maǵliwmatlarin ańsat almastırıw múmkin. Mısalı, EXCEL baslanǵısh maǵliwmati ózgertirilse, formulalardı qayta esaplap shıǵadı. Formula tómendegi elementlerden ixtiyoriysini óz ishine alıwı múmkin:

— Operatorlar. Birden aslam operatordan dúzilgen formulanı dúziwde EXCEL bul operatorlardı analiz etedi. Bunda standart matematikalıq qaǵıydalarga tiykarlanadi. (Arifmetik ámellerdi orınlaw tartibi saqlanıp qaladı.)

Excelde formulalardı esaplaw hám orınlaw tómendegi tártip tiykarında ámelge asiriladi:

Birinshi bolıp qawıs ishindegi ańlatpalar qaray shıǵıladı. Odan keyin ámeller orınlaw tártibi saqlanǵan halda operatorlar isleydi.

Eger formulalarda birdey tártipli bir neshe operatorlar bolsa, olar izbe-iz shep tárepten ońǵa qaray atqarıladı. —

Diapazon hám yacheykalarga jiberiw — kerekli maǵlıwmatlardı saqlawshı diapazon hám yacheykalar atı yamasa adresi kórsetiledi. Mısalı : D10 yokiA1:Ye8.

— Sanlar.

— Jumısshı keste funksiyaları.

Mısalı, SUM. Eger formula yacheykaga kiritilse, ol jaǵdayda yacheykada kiritilgen formula tikarindagi esap -kitap nátiyjesi kórinedi. Lekin formulanıń ózi tiyisli yacheyka aktivlestirse formulalar qatarında shemirshekde boladı. Formulalar mudam «q» belgisi menen baslanadı. Bul belgi járdemindey EXCEL tekst hám formulalardı parıqlaydı.

Yacheykaga formulalardı kirgiziwdiń eki usılı ámeldegi:

1. Formulanı klaviatura arqalı kirgiziw: «+» belgisin qoyıp, keyin formulalar kiritiledi. Kirgiziw waqtında belgiler formulalar qatarında xamda faollashgan yacheykada payda boladı. Formulalardı kirgiziwde ádetdegi taxrirlash tuymeleriden paydalanıw múmkin. 2. Yacheykalar adresin kórsetiw joli menen formulalar kirgiziw: Bul usulda da formulalar klaviaturadan kirgiziw arqalı, lekin kemrek foydalangan halda ámelge asıriladı. Bul usılda yacheykalar adresin kiritish ornına olar kórsetiledi. Mısalı, A3 yacheykaga =A1+A2 formulasin kirgiziw ushın tómendegilerdi orınlaw kerek.

• keste kursorı A3 yacheykaga utkaziladi;

• «=» belgisi kiritiledi. Formulalar qatarı janında «kiritish» (vvod) jazıwi payda boladı ;

• tıshqansha kórsetkishi A1 yacheykaga alıp barıladı hám shep tuymeshesi basiladi. Nátiyjede yacheyka ajıratıp kórsetiledi, yaǵnıy onıń átirapında háereketleniwshi ramka (rom) payda boladı. A3 yacheykasi formulalar qatarinda — A1 yacheyka adresi kórinedi. Jaǵday qatarında ese«Ukajite» (Kórsetiń) payda boladı :

• «+» belgisi kiritiledi. Nátiyjede háreketleniwshi rom joq bolip, jane «Vvod»

(Kirgiziw) sózi shıǵadı

;• tıshqansha kórsetkishi A2 yacheykaga ótkiziledi hám tuymeshesi basıladı. Formulaǵa A2 yacheyka qosiladi;

• ENTER tuymesin basıw menen formulani kirgiziw juwmaqlanadı. Yacheyka adresin kórsetiw usılı klaviatura járdeminde kirgiziw usulinan ańsat hám tez atqarıladı. Formulalardı basqa jumısshı kesteler yacheykalarina da jiberiw múmkin, basqasha aytqanda, formulalar bir neshe orında tákirarlanıwı múmkin. Háetteki, basqa jumısshı kitapdaǵı jumısshı kestelerde hám. Onıń ushın EXCELde arnawlı jazıw isletiledi.

DIAGRAMMALAR MENEN ISLEW

Diagrammalar grafikler dep de ataladı. Olar elektron kestelerdiń ajiralmas bólegi bolıp tabıladı. Diagramma — sanlı keste kórinisinde berilgen informaciyaları kórgizbesinde namoyish etiw usılı bolıp tabıladı. Maǵlıwmatlardı diagramma formasında kórsetiw atqarılıp atırǵan jumıstı tez tusiniwge jáne onı tez sheshiwge járdem beredi. Atap aytqanda, diagrammalar juda úlken kólemdegi sanlardı kórgezbeli súwretlew hám olar arasındagi aloqadorlikni anıqlawda júdá paydalı bolıp tabıladı. Diagrammalar tiykarınan sanlar menen jumıs penen júrgizedi. Onıń ushın jumısshı keste varaqiga bir neshe san kiritiledi, keyin diagramma dúziwge kirisiledi. Ádetde, diagrammalar ushın paydalanılıp atırǵan maǵlıwmatlar bir orında jaylasqan boladı. Biraq bul shárt emes. Bir diagramma maǵlıwmatlardı ko'p sanli jumısshı betler hám hátteki jumısshı kitaplardan da alıwı múmkin. EXCELda dúzilgen diagrammalardı jaylastırıwdıń eki qıylı variantimavjud:

1. Diagrammanı bettiń ishki elementi retinde tikkeley betke qoyıw. (Bul diagramma engizilgen diagramma dep ataladı.)

2. Jumısshı kitaptıń jańa diagrammalar qatlamada diagramma qoyıw. Diagramma qatlama jumısshı kitaptıń qatlamadan bir diagrammanı saqlawı vayacheykalari bolmaǵanlıǵı menen parq qiladi. Eger diagramma qatlama aktivlashtirilsa, ol jaǵdayda EXCEL menyusı ol menen islewuchun uyqas penentúrde ózgeredi.

Shep tuymesin eki ret basıw kerek boladı. Bunda diagrammalarfaollashib, EXCEL menyusı diagrammalar menen islew ushın kereklibuyruqlarni kórsetedi. Engizilgen diagrammalardıń tiykarǵı abzallıǵıshundaki, olardı diagramma dúziw ushın paydalanılǵan maǵlıwmatlar janıgajoylashtirish mum

ashıw. Ayrıqsha bette jaylastırılǵan diagrammalar pútkil betti iyeleydi. Egerde bir neshe diagramma dúzbekshi bolsańız, ol jaǵdayda xar birin ayrıqsha varaqlarga

jaylastırıw maqsetke muwapıq. Sonda betdegi diagrammalarning «ko'rinarlilik dárejesi» saqlanadı. Bunnan tısqarı, bul usul kórilgen diagrammalardı demde tabıw imkaniyatın beredi, sebebi bul túrdegi diagramma betiniń muqaba jarlıǵına uyqas atlar beriw múmkin.