Big Data bul bir kompyuterde ha’m Excelde qayta islenbeytug’in har qanday tu’rdegi mag’liwmatlar.
Mag’liwmatlari 100 GB tan artiq bolsa(500 Gb, 1Tb) Big Data boladi.
Big data termini anglichan tilinen alingan. “Big Data” tu’sinigi 2008-jilda payda boliwinan aldimda ushrasqan. Misal ushin;Vimpel Comnin biznes analizshiler 2005jilda Big data menen islegen degen basqariw axbarat bolimi basligi Viktor Bulgakov.
-Landshaft ken’eytiriliwi- mag’liwmatlar dizbekleri ku’ta’u’lken boliwi mumkin ja’ne bul u’lken magliwmatlardi qayta islew sistemasin dinamikaliq turde ken’eyip bariwi kerekligi an’latadi.
Qa’telerge shidamliliq –u’skenenin ayrim elementleri shiqsada putkil Sistema islewi kerek.
Mag’liwmatlardin jaylasiwi; U’lken bo’listirilgen sistemada mag’liwmatlar a’detde juda ko’p sanli mashinlarda tarqatiladi. Biraq ilaji bolgansha hame resurslardi tejew maqsetinde mag’liwmatlar kobinese sol serverde saqlanadi.
Usi 3 prinsiptin’ turaqli islewi ham sogan uqsas tu’rde u’lken magliwmatlarda saqlaw ham qayta islewdin joqari na’tiyjeliligi ushin misali, blockchain siyaqli jan’a ulken texnologiyalar kerek.
Big Data qalay toplanadi ham saqlanadi?
Derekleri –Internet social tarmaqlari ham g’alaba xabar qurallari
Ko’binese shiyki mag’liwmatlar Data Lake (magliwmatlar ko’li) saqlanadi. Usinin’ menen birge ,olar tu’rli formalarda ham du’ziliw darejesinde saqlanadi.
Data Mining (magliwmatlardi tabiw) –qanday da bir nizamliqti tabiw ushin mag’liwmalardi intelektual analiz qiliwga aytiladi.Texnologiya ha’m mag’liwmatlardi jiynaw prossesi DATA MINING dep ataladi.
Izrayilliq matematik Grigoriy Pyatetskiy-Shapiro 1989-jilda bul atamani pange kiritken.