Tema: Basqarıwdıń Boston modeliniń qásiyetleri Jobası

Aqır-aqıbetde, qaraw hám missiya bayanatları aǵzalardı ulıwma maqsetlerine qaratadı. Bayanatlardıń ózi tekǵana shólkemińiz ushın zárúrli bolǵan zatlar haqqında turaqlı esletpe bolıp xızmet etedi, bálki olardı islep shıǵıw procesi adamlarǵa shólkemdi " ozıniki" retinde kóriwge múmkinshilik beredi. Bul bayanatlardı jaratıw motivatsiyanı asıradı, sebebi aǵzalar geypara zatqa tolıqlaw isenedi, eger olar rawajlanıwda úlesi bar edi.

Anıq hám isenimli oyda sawlelendiriwge ıyelew basqa artıqmashılıqlarǵa iye, mısalı :

• Adamlardı ulıwma jumısqa tartıw

• Jaqsı keleshekke úmit beriw

• Jámiyet aǵzaların unamlı, nátiyjeli háreketler arqalı óz ármanların ámelge asırıwǵa yoshlandırıw

• Háreketlerdi joybarlaw procesiniń basqa táreplerin islep shıǵıw ushın tiykar jaratıw : missiyangiz, maqsetlerińiz, strategiyalaringiz hám háreketler jobalarıńız

Anıq hám ózine tartatuǵınlı missiya bayanatına ıyelew kóbirek artıqmashılıqlarǵa iye, mısalı :

• Viziyonnıń keń ármanların anıqlaw, háreketke jóneltirilgen atamalarǵa aylandırıw

• Maqsetlerińizdi mápdar táreplerge anıq hám qısqasha túsindiriw

• Shólkemińizdiń maman hám professional imidjini asırıw, usınıń menen finanslıq támiynlew dáreklerin olardıń investitsiyaları (yamasa bolar edi!) Aqılǵa say tańlaw ekenligine isentiriw.

Vizyon hám missiya bayanatların qanday jaratasız?
Endi kóriw hám missiya bayanatların jaqsılaw tushungan halda, sizdiń shólkemińiz kem ushraytuǵın bayanatlarıńızdı islep shıǵıw ushın qurallarǵa iye. Eger sizdiń toparıńız qashannan berli kóriw hám missiya bayanatların islep shıqqan bolsa, siz olardı joqarıda talqılaw etken kriteryalar tiykarında kórip shıǵıwıńız múmkin. Eger shólkemińiz aǵzaları sizdiń ámeldegi bayanatlarıńızdı jaqsılaw múmkin dep esaplasa, bul process olardı ózgertiw ushın ańsatǵana isletiliwi múmkin. Keling, baslaymız.
Jámiyetingizdagi adamlar ushın ne zárúrligini bilip alın
Vizyon hám missiya bayanatların islep shıǵıw háreketler rejangizni jaratıwda birinshi qádem bolǵanlıǵı sebepli, bul birinshi qádemler jámiettiiń ıqtıqatları hám qádiriyatlarına tiykarlanǵan bolıwı ásirese zárúrli bolıp tabıladı. Jámiyetingizdagi zárúrli máselelerden xabarlı bolıw kúshli, nátiyjeli hám bekkem háreket toparın rawajlandırıw ushın júdá zárúrli bolıp tabıladı.
Hádiyselerdi nátiyjeli basqarıw ushın tiykarǵı principler
Jınayatlı ádillik sisteması ádalatlı tártipti támiyinlew ushın bar. Jınayatlı ádillik sisteması ádalatlı tártipti támiyinlew ushın bar. Kerekli ruwxıy húkimetke ıyelew ushın ol ayıplanıwshınıń huqıqların, sonday-aq jarıyalaw hám ádalatlı sudlovni qorǵawı hám mashqalalardi nátiyjeli sheshiwi kerek. Nátiyjelililik jaysha nátiyjelililik yamasa ǵárejetlerdi kemeytiw emes. Bul processtiń hár bir basqıshında ısrapshılıqlarsız, ayriqsha tárzde islew arqalı ádalatlı nátiyjege úles qosıwın támiyinlamoqda.
Sudqa jiberiletuǵın islerdi basqarıw bunıń bir bólegi bolıp tabıladı. Bul hújjet islerdi nátiyjeli kórip shıǵıwǵa járdem beretuǵın besew tiykarǵı principti belgileydi.
1. Sheriklik hám úmitler: jaǵdaynı nátiyjeli basqarıw sheriklik hám anıq úmitlerdi talap etedi.
2. Jetekshilik: Sud islerdi nátiyjeli basqarıwda jetekshi rolga iye.
3. Mádeniyat : Jumıstı nátiyjeli basqarıw jınayatlı ádillik sisteması juwapkershilik, xabarlılıq hám tiyisli sheriklik mádeniyatın jaratadı.
4. Jergilikli qadaǵalaw : barlıq islerdi basqarıw jergilikli esaplanadı.
5. Basqarıw maǵlıwmatları : islerdi nátiyjeli basqarıw basqarıw maǵlıwmatların talap etedi.
6. Ámelge asırıw jantasıwları
7. Usınıslar
Joybarlaw
Joybarlaw degende neni túsinesiz? Bul shólkemdiń maqsetleri hám wazıypaların anıqlawdı hám kompaniyanıń barlıq iskerligin birlestiriw hám muwapıqlastırıw ushın hár tárepleme ierarxik jobalardı dúziwdi óz ishine alǵan process.
Joybarlaw - bul pútkil shólkem, onıń bólindileri, funktsional tómen sistemaları, bólimleri hám xızmetlerin ushın jobalardı tayarlaw menen baylanıslı bolǵan basqarıw iskerliginiń túri.
Joybarlaw mudamı da bólek iskerlik túri retinde kórip chiqilmaydi. Kóbinese ol strategiyalıq joybarlaw hám strategiyanı qáliplestiriwdiń bir bólegi retinde kórip shıǵıladı. Biraq, strategiyalıq menejment hám joybarlaw barlıq joybarlaw máselelerin qamtıp almaydı.
Maqsetlerdi joybarlaw.
1. Maqset hám wazıypalardı belgilew. Bul basqısh shólkemdiń maqsetlerin anıqlaw, tuwrı qáliplestiriw hám sistemalastırıw menen baylanıslı. Eger shólkem strategiyalıq joybarlawdı ámelge asırsa, ol jaǵdayda tiykarǵı maqsetlerdi keyingi ajıratıw strategiyanı islep shıǵıwǵa múmkinshilik beredi.
2. Maqsetlerge erisiw ushın strategiyalar, programmalar hám jobalardı islep shıǵıw. Strategiya, belgilengen maqsetlerge erisiw usılı hám quralı retinde kelesinde joybarlaw procesin belgileydi. Bul basqıshda maqset hám wazıypalar belgilenedi, olarǵa erisiw jolları qáliplestiredi
3. Kerekli dereklerdi anıqlaw hám olardı maqset hám wazıypalar boyınsha bólistiriw. Joybarlaw procesiniń bul basqıshı, keyingi basqıshı, tiykarınan, joybarlaw hám jobalardı ámelge asırıwdı shólkemlestiriwdiń tikkeley shegarası esaplanadı. Bul erda máseleniń materiallıq tárepi anıqlanadı.
4. Jobalardı olardı orınlawı kerek bolǵan, olardıń atqarılıwı ushın juwapker bolǵan hár bir kisige etkazish. Bul tabıslı joybarlaw ushın zárúr shárt esaplanadı. Ámelde, kóplegen jobalar anıq ámelge asırılmay atır, sebebi shólkem xızmetkerleriniń óz maqsetlerine erisiw quralları hám usılları tuwrısında nadurıs yamasa joq ekenligi. Bul basqısh motivatsiya funktsiyası menen shegaralanǵan.
Shólkem maqsetleriniń túrli-tumanlıǵı olarǵa erisiwge qaratılǵan óz-ara baylanıslı jumıs jobaları sistemasın islep shıǵıw zárúrligiga alıp keledi. Shólkem jobalarınıń pútkil kompleksin klassifikaciyalaw joybarlaw dáwiri dawam etiw waqti hám shólkemdiń strukturalıq bólimlerine muwapıq ámelge asıriladı.
Joybarlaw dáwiri dawam etiw waqti strategiyalıq, taktik hám operatsion jobalardı parıqlaydı.
1. Strategiyalıq. Bul jobalar shólkemdi rawajlandırıw baǵdarları hám strategiyalıq maqsetlerdi islep shıǵıw menen baylanıslı. Strategiyalıq joybarlaw tolıq maǵlıwmatları tómende talqılaw etiledi. Bunday halda, joybarlaw waqtın óz ishine aladı, ádetde 3-5 jıl.
2. Taktik. Taktik jobalar orta múddetke, shama menen 1 jılǵa shekem dúziledi. Taktik jobalardı ámelge asırıw strategiyalıq jobalardı ámelge asırıw ushın zárúr bolıp tabıladı.
3. Operatsion. Bul túrdegi jobalar kúndegilik jumıs, operatsion wazıypalardı belgilew, ámelge asırıw, jaǵdaynı analiz qılıw hám hk.
Shólkemdiń strukturalıq bólimlerine kóre, jobalar ulıwma shólkemdiń jobaları, strukturalıq bólindiler hám funktsional tómen sistemalar jobalarına bólinedi.
1. Shólkemdiń ulıwma jobaları. Bunday jobalar shólkemdiń joqarı administraciyası tárepinen islep shıǵılǵan jáne onıń barlıq bólimleri ushın májburiy bolıp tabıladı
2. Strukturalıq bólindilerdiń jobaları. Bul ǵárezsiz biznes bólindileriniń jobaları, payda orayları, shólkemdiń bas jobaların ámelge asırıw baǵdarın ǵárezsiz túrde belgileytuǵın shólkemdiń kóbirek yamasa kemrek ǵárezsiz bólindileri.
3. Funktsional tómen sistemalardıń jobaları. Bul shólkemlestirilgen joybarlawdıń eń tómen dárejesi. Bunday halda, jobalar shólkemdiń funktsional tómen sistemaları boyınsha islep shiǵarıladı - islep shıǵarıw, finanslıq, satıw hám basqalar.
Sonday etip, joybarlaw basqarıw procesiniń zárúr basqıshı bolıp tabıladı. Bul sizge kompaniyanıń baǵdarın anıqlawǵa, ǵárejetlerdi kemeytiwge hám shólkem degi barlıq resurslardan aqılǵa say paydalanıwǵa múmkinshilik beredi. Joybarlawdıń mánisi maqsetlerdi belgilew bolıp tabıladı. Maqsetti belgilewden tısqarı, joybarlaw procesi maqsetlerdi ámelge asırıw ushın strategiyalar, programmalar hám jobalardı islep shıǵıw, zárúr resursların anıqlaw hám jobalardı atqarıwshılarǵa etkazishni óz ishine aladı.
Jobalardı joybarlaw dáwiri dawam etiw waqti hám shólkemdiń strukturalıq bólimlerine qaray ajıratıw múmkin. Barlıq jobalar bir-biri menen óz-ara baylanıslı hám shólkem jobalarınıń birden-bir sistemasın ańlatadı

Boston modeli:

Modelden paydalanatuǵın mámleketlikler	Aqsh, Buyuk Britaniya
Ulıwma ayrıqshalıqlar	Jámiyet iskerligi menen baylanıslı bolmaǵan ǵárezsiz aktsiyadorlarning úlken bólegi. Islep shıǵılǵan nızamshılıq bazası qatnasıwshılardıń huqıq hám minnetlemelerin belgileydi
Tiykarǵı qatnasıwshılar	Menejerlar, direktorlar, aktsiyadorlar, birjalar, húkimet
Aksiyadorlik quramı	Institutsional investorlar (aqsh - 60%, Buyuk Britaniya - 65%), individual investorlar - 20%
Basqarıw wákili (direktorlar keńesi)	Insayderlar (kompaniyada isleytuǵın yamasa ol menen jaqın baylanısda bolǵan shaxslar ) Autsayderlar (korporatsiyaga tikkeley baylanıslı bolmaǵan shaxslar ) 13 ten 15 kisigeshe.
Informaciya ashıqlıǵına qoyılatuǵın talaplar	Hár shereklik esabat, jıllıq esabat, sonday-aq direktorlar tuwrısındaǵı maǵlıwmatlar, olar iyelik etetuǵın aktsiyalar sanı, mıynet haqı, 5% ten artıq aktsiyalarǵa iyelik etiwshi aktsiyadorlar tuwrısındaǵı maǵlıwmatlar, maǵlıwmatlar hám qosıw hám satıp alıw.
Aktsiyadorning razılıǵın talap etetuǵın qararlar	Direktorlardı saylaw, auditorlarni belgilew, aktsiyalardı shıǵarıw, qosıw, qosıp alıw, ustavga ózgertiwler kirgiziw.
Qatnasıwshılardıń munasábetleri hám qızıǵıwshılıqları	Aksiyadorlar óz dawıs beriw huqıqların pochta arqalı yamasa isenim xatı arqalı aksiyadorlar jıynalısında qatnasıw etpesten ámelge asırıwları múmkin.

BCG modeli biznestiń pozitsiyalari, shólkem degi hár bir bólindi hám, álbette, strategiyalıq keleshekler tuwrısında óz-ara baylanıslı juwmaqlardı anıqlaw ushın isletiledi. Bul matritsa járdeminde shólkem administraciyası portfeldi qáliplestiredi, sebebi túrli tarmaqlar hám biznes bólindilerine barlıq kapital qoyılmalardıń kombinatsiyası anıqlanadı. Bul modeldiń abzallıǵı : BCG matritsasi strategiyalar ushın hár qıylı variantlardı usınıs etedi. Bazar úlesiniń asıwı hám biznestiń ósiwi menen " soraw belgisi" ańsatǵana " juldız" ga aylanadı hám " pul siyir" strategiyasına ámel ete otırıp, yaǵnıy bazar úlesin saqlap qalǵan halda, biznes de zárúrli bolǵan dáramattı saqlap qaladı. finanslıq innovatsiyalar hám hár bir ósip baratırǵan biznes túri dus keletuǵın mashqalalardi sheshiw ushın.

Úshinshi variant - " ónim" dep atalmish, biznes bazar úlesi azayǵan táǵdirde de qısqa múddetli paydanıń maksimal úlesin aladı. Bul kúshli biznes ushın strategiya emes. Áyyemgi " ladybuglar" hám " soraw belgileri" sonday háreket etedi, olar úndewge sheńber almadı. Eger qıyın bizneske qarjı kirgiziw múmkinshilikleri tamamlansa hám pozitsiyalar ele da jaqsılanmasa, bul jumıs ushın da strategiya bar. Kárxana tamamlanılıp, alınǵan aqshalar sanaattıń basqa tarmaqlarına sarplanadı.
Abzallıqları hám kemshilikleri
BCG modeliniń abzallıqları, birinshiden, ol eń uzaq múddetli maqsetlerge erisiw ushın shólkemge kiretuǵın barlıq biznes bólindileri ortasındaǵı munasábetlerdi analiz qılıw ushın isletiliwi múmkin. Ekinshiden, bul model biznes rawajlanıwınıń túrli basqıshların pútkil jáne onıń hár bir bólindin analiz etiwge ılayıq. hám eń zárúrli ábzallıq : model ápiwayı hám túsinikli, biraq soǵan qaramay, biznes portfelin (yaǵnıy, shólkemdiń qımbatlı qaǵazları ) jıynaw ushın ájayıp jantasıwdı usınıs etedi.
Eki kemshilik bar. Birinshisi, bul model járdeminde biznes múmkinshilikleri mudamı da tuwrı bahalanmaydi hám barlıq múmkinshilikler esaplanbaydı. Barlıq ishki hám sırtqı ózgerisler ele tamamlanmagan bolsa, olar bazardı ketiwdı máslahát beriwleri múmkin hám biznestiń poziciyasi ele da jaqsılanıwı hám hátte tabıslı bolıwı múmkin. Mısal ushın, jetpisinchi jıllarda málim bir fermer zorǵa hám keyin ekologiyalıq taza ónimler ushın modaga kirdi jáne onıń biznesi " pul siyir" ga aylanıwı múmkin edi, lekin BCG modeli bul múmkinshilikti aldınan kóre almaǵanlıǵı sebepli, ol sotilgan. Ekinshi kemshilik - bul pul aǵıslarına (naq pul) hádden tıs itibar hám tiykarınan ol derlik mudamı investitsiyalar tárepinen qollap -quwatlanadı, bul jol talay nátiyjeli. Ultra tez ósiwge itibar da onsha jaqsı emes, sebebi ol biznesti jaqsılaw ushın jańa hám natiyjelilew basqarıw usılların qóllaw múmkinshiligin kórmeydi.
Amerika basqarıw modeli
1. Qarar qabıllawdıń individual ózgesheligi.
2. Jeke juwapkerlik.
3. Qatań rásmiylestirilgen basqarıw strukturası.
4. Anıq rásmiylestirilgen qadaǵalaw tártibi.
5. Individual qadaǵalaw
6. Miynet nátiyjesin operativ bahalaw, tezlestirilgen kóteriliw.
7. Baslıqtıń tiykarǵı sapası - professionallıq hám baslamashılıq bolıp tabıladı.
8. Basqarıwdıń shaxsqa jóneltiriliwi.
9. Basqarıwdı individual nátiyjeler boyınsha bahalaw.
10. Boysınıwshılar menen rásmiy munasábetler.
11. Biznes mártebe jeke nátiyjelerge tiykarlanadı.
12. Tar qánigelesken menejerler.
13. Jeke tabıslar ushın sıylıq.
14. Qısqa múddetke jumısqa jallaw.