Tema Araliqtan oqitiw formasinin` payda boliw tariyxi. Ashiq ha`m komp`yuterli ta`lim. Reje

 
aralıqtan oqıtıw turmısımızg`a kirip kelmekte. 
Aralıqtan oqıtıw ne, degen sorawg`a to`mendegishe juwap beriw mu`mkin:
 
-ashıq bilimnin` zamanago`y formasınan ibarat; 
-komp`yuterli oqıwdan paydalanıwg`a qaratılg`an;
-oqıtıwshılar ha`m basqa studentler menen aktiv baylanıs qılıw ushın 
zamanago`y kommunikatsiyalıq texnologiyasınan paydalanıladı.
Ashıq oqıtıw. 
O`zbekistanda ashıq oqıtıw
 
endi g`ana tu`rlenbekte, desek 
qa`telespegen bolamız. Bul jerde birinshiler qatarında, Wozbekistan Respublikası 
Prezidentinin “İste`dod” sho`lkemi qasındag`ı Aralıqtan oqıtıw orayında aralıqtan 
kurslar payda etip (maselen, «Xabar texnologiyaları ha`m aralıqtan oqıtıw» kursı), 
bul kurslar 2006 jıl sentyabr`den baslap, tajiriybeden o`tkerilip kelinbekte. Sonın` 
menen birge, qatar sırt ma`mleketlerde ashıq oqıw universitetleri payda etilgen 
bolıp, olarda studentler
o`
zinin` basshı (t`yutor)ları ja`rdeminde qalay oqıwdı 
o`zleri anıqlamakta. 
Ashıq oqıtıw sistemasında tın`lawshılar o`zlerine qolay tareplerde 
kitapxanalar ha`m komp`yuter klasslarda islep, t`yutor menen maslahatlese 
alatug`ın oqıw oraylarının` ken` tarmag`ına iye boladı. Anıq predmet boyınsha 
aktiv baylanıs student qatnasatug`ın seminarlarda a`melge asıradı. 

---

Aralıqtan oqıtıw
, 
oqıtıwdın ashıq forması bolıp, bir qatar qolaylıqlarg`a iye. 
Aralıqtan oqıtıwdın` tiykarg`ı kolaylıg`ı sonda, ol oqıwshılardın` o`zlerine ja`ne de 
ko`birek bag`darlang`an bolıp, olarg`a oqıw ushın maksimal qolay sharait jaratadı, 
sonday-aq, waqıt ha`m ken`islik shegaralardan tolıq azat qıladı. 
Birinshiden aralıqtan oqıtıwdın` tiykarg`ı printsplerinen biri-24*7 (Bir 
keshe-ku`ndizde 24 saat ha`m ha`ptede 7 ku`n) printsipi bolıp, studentrlerdin` oqıw 
materialları shegaralardın` joqlıg`ı menen anıqlanadı. 
Ekinshiden, aralıqtan oqıtıw ken`islik shegaralardan tolıq azat qılıwdan, 
sebebi ol WWW texnologiyası tiykarında qurılg`an vertual ortalıqta a`melge 
asırıladı. İnternet texnologiyası qollanılg`anlıg`ı ushın oqıwshılar bilim ortalıg`ına 
qa`legen komp`yuter arqalı kiriwleri mu`mkin. 
U`shinshiden,
 
internet Web buwını (saytı) tolıq ko`lemde ashıq 
bilimlendiriw sistemasındag`ı oqıw orayının` tapsırmasın orınlaydı. Oqıwshı ushın 
za`ru`r bolg`an barlıq baylanıslar usı saytta jaylasqan. Usı orında aytıw lazım, 
aralıqtan oqıtıw kursının` o`zleride bilimge za`ru`r oqıw materiallarının` o`zine 
sa`ykes «kitapxana»sın payda etedi. Bunnan tısqarı tın`lawshılar internet arqalı 
vertual kitapxananın` oqıw ushın en` za`ru`r bolg`an materiallarına kiriw 
imkaniyatına iye boladı. 
Sonı aytıw kerek, vertual ortalıq tın`lawshılarg`a ku`ndizgi oqıw 
formasındag`ıg`a qarag`anda ju`da` ko`birek vizual (tekstli illyustratsiyalı, video, 
audio) xabar beriw imkaniyatına iye. 
İnternet Web buwını uzeli tın`lawshılar ushın qa`legen waqıt ku`nnin` 
qa`legen saatı ha`m ha`ptenin` qa`legen ku`ninde ashıq bolg`an, internetke 
jalg`ang`an komp`yuterleri bolg`an qa`legen jay (universitet, fakul`tet, turar jay, 
jumıs ornı)dan kiriw mu`mkin bolg`an o`zine sa`ykes klass jaylarınan ibarat 
boladı. Bunnan tıskarı internet Web buwını-dem alıw ushın xana, pochta baylanıs 
bo`limi, kesteni qıskartıw ushın dag`aza taqtası ha`m sınaw imtixanlardı derlik 
o`tkeriw jaylarınan ibarat. 

---

İnternet Web buwını tın`lawshılarg`a internettin oqıw ha`m xabar 
materialları haqqında mag`lıwmatlardı usınadı, basqasha qılıp aytqanda global 
xabar tarmag`ının kenislikke sa`ykes aynasınan ibarat boladı. 
T`yutor, oqıtıwshılar imkaniyatları bilimnin ulıwmalıq metodların 
tamiyinleydi. Tınlawshı elektron forma yaki jo`neltpeler dizimi arqalı 
ka`sipleslerine baylanıs jiberiwi yamasa oqıw proekti u`stinde orınlanatug`ın 
birlespeli jumıslar kurallarınan paydalanıwı mu`mkin. Tınlawshılar sabaqlarga 
ma`jburiy qatnasıwdan azat bolg`anlarınan son`, tu`rli geografiyalıq aymaqlardan 
baylanıs yaki interaktiv basekeler menen almasıwın a`melge asırıwları mu`mkin. 
Aralıqtan oqıtıwdı baskarıp atırg`an oqıtıwshılarg`a tek studentler menen xakıykıy 
waqıtta amelge asıratugın protsesslerdi jobalastırıw ha`m sa`ykes pikirlerdi olarg`a 
uzatıw a`melleri orınlanadı.