Tema: Anionlar klassifikaciyası. I topar anionlari so42-, so3

Temanıń tiykarǵı bólimi:
Anionlardıń analitikalıq toparlar boyınsha klassifikaciyası.
Jumıstan maqset: I topar anionlardıń analitikalıq reaksiyalarin orınlaw ameliy kónlikpelerin payda etiw hám olardı, názeriy bilimler menen birge, mashqalalı máselelerdi sheshiwde qollanıw
Temanıń áhmiyeti:
Nazeriy bilim hám ameliy kónlikpeler tómendegi temelardı úyreniw ushın zárúr: Dári zatlardıń shınlıǵın anıqlawda (natriy tartarat, magniy sulfat, kaliy permanganat, natriy tiosulfat hám x.k.). Dári zatlar quramındaǵı sulfatlardı anıqlaw.
Medicinada qollanılıwshı bir qatar dárilik zatlardaǵı duzlar quramında anionlar bolǵanı ushın olardı quramın anıqlaw júdá áhmiyetli.
Basqasha aytqanda, sulfat, karbonat, tiosulfat, tetraborat, atsetat anionların ashıw usılları Mámleket farmakopeyasina kirgizilgen. Bul anionlar medicinada qollanılatuǵın natriy gidrokarbonat, kaliy atsetat, natriy tetraborat , kadmiy hám magniy sulfat kibi duzlar quramına kiredi.
Kationlar kibi anionlar ham dárilik preparatlar quramına kiredi.
Dárilik zatlardıń alınıw barısında texnologiyalıq basqıshlarınıń dári shiyki zatınıń sıfatı baqlaw qılınǵanda hám basqa hallarda ondaǵı anionladi sıfat hám muǵdarın analiz qılıw zárúrligi tuwıladı.
Anionladi ıxtiyatlap olardı ashıwǵa imkan beriwshi analitikalıq reaksiyalar qatnasında orınlanadı.
Mámleket farmakopeyasina bir qatar anionlardıń: asetat — ionlari CH₃COO ^-, benzoat — ionlari C₆H₅COO^-, bromid — ionlari Br^- , yodid — ionlari J ^- , karbonat — ionlari CO₃^2- hám gidrokarbonat — ionlari HCO ^-, arsenit — ionlari As0 ₃^3- hám aisenat — ionlari AsO₄ ^3- , nitrat — ionlari NO₃^- salitsilat — ionlari NOC₆H₄COO^-, sulfat — ionlari S0₄^2- , sulfit — ionlari SO₃^2- tartrat — ionlari C₄H₄O₆^2-, fosfat — ionlari PO₄^3- , xlorid — ionlari Cl^- , sitrat — ionlari C₆H₆O₇^3- shınlıǵın anıqlaw reaksiyalari kirgizilgen. Turli dárilerdiń waqtınsha farmakopeya maqolalarina hám basqa normative hújjetlerge jáne basqa anionlarǵa tán analitikalıq reaksiyalar kirgizilgen, olar ulıwma Farmakopeya maqalalarinda bayan etilmegen.
Dárilik zatlardıń tazalıǵı hám ondaǵı aralaspalar shegaralıq muǵdardı anıqlawda, xlorid hám sulfatlardıń sıpat reaksiyalarin ótkeriw názerde tutıladı.
Farmatsevtikalıq analizde anionlar, ádette ol yamasa bul anionǵa tán analitikalıq reaksiyalar járdeminde ashıladı. Bunnan analizdi basqa optikalıq, xromatografiyalıq, elektroximiyalıq hám basqa usıllardan paydalanılmaydı,degen piker shıqpaslıǵı kerek.
Anionlardıń analitikalıq gruppalarǵa klassifikaciyası kationlardıń analitikalıq gruppalarǵa klassifikaciyası kibi bekkem islep shıǵılmaǵan.
Anionlar ushın hámmeatap ótken, ulıwmalasqan analitikalıq gruppalar klassifikaciyası jaq, balki bir neshe túrli klassifikaciyalar islep shıǵılǵan.
Kerisinshe jaǵdaylarda, anionlardi ayırim klasslarǵa ajıratıw ushın olardıń bariy hámgúmisli duzlarınıń suwdaǵı eriwsheńligi hámde oksidleniw-qaytarılıw qásiyetleri itibarǵa alınǵan. Har qanday halatta da belgili anionlardi tek bir bólegin ǵana, logikalıq gruppalarǵa ajıratıwǵa muwapıq bolǵan, demek, anionlardıń har qanday klassifikaciyası ham sheklengen bolıp, analitikalıq áhmiyetke iye bolǵan barlıq anionlardı qamrap ala almaydı.
16.1 hám 16.2- kestelerde anionlardi analitikalıq gruppalar boyınsha klassifikaciyasıga mısallar keltirilgen.
Anionlar, bariy hám gumus kationlari menen oz eriwsheń duzlar payda etiw qásiyetine kóre, úsh gruppaǵa ajıratılǵan (16.1-keste).
Birinshi gruppaǵa suwda (neytral hám kúshsiz siltili ortalıqta) bariy kationi Ba2+ menen oz eriwsheń duz payda etiwshi anionlar kirgizilgen. Bariy xloridtıń suwlı eritpesi birinshi gruppa anionlari ushın gruppa reagenti esaplanadı. 16.1 - kestede kórsetilgendey, bul gruppaǵa 10 ta anion: sulfat — anioni S0₄^2-, sulfit — anioni S0₃^2- tiosulfat — anioni S ₂O₃^2- oksalat — anioni C₂0₄^2- karbonat — anioni CO₃^2- , tetraborat — anioni B₄O₇^2- (metaborat kislotasiniń BO₂ ^- anioni ham shunga kiradi), fosfat — anioni
(yaki orto-fosfat — anioni) PO₄^3- , arsenat — ioni AsO₄^3- , arsenit — anioni AsO ₃^3- ftorid — anioni F^- Ba’zan xromat — anioni CrO₄^3-. dixromat — anioni Cr₂O ₇^3- , yodat — anioni JO₇^-f , tartrat — anioni C₄H₄O₆^2-, sitrat — anionlari C₆H₆O₇^3-ham birinshi gruppaǵa mansub deyiladi. 16.1-kestede ko‘rsatilmagan quyidagi anionlari VO₃^-, SiO₃^2-, MoO₄^2- WO ₄^2- GeO₃^2- PO₃^- P₂O₇^4- , [SiF₆] ^2- , Se0₃ ^2-, Se0₄^2- , TeO₃^2- TeO₄^2- ham birinshi gruppa quramına kirgiziw usınıs etilgen.