Televizion dasturlar. Televizion dasturlar turlari

2-Mavzu. Studiyada yoritish uskunalari

TUZUVCHI: RAXIMOV SH.I

Studiya va efir dizayni fani

O‘ZBEKISTON JURNALISTIKA VA OMMAVIY KOMMUNIKATSIYALAR UNIVERSITETI

“Raqamli media va internet jurnalistikasi” kafedrasi

Reja:

• 1. Yorug’lik
• 2. Yoritish uskunalari tarixi
• 3. Yoritish uskunalari ishlatilish sohalariga ko’ra turlari
• 4. Studiyani yoritish turlari

• Yorugʼlik nafaqat koʼzimizning ishini yengillashtiradi, u koʼzimizni koʼrish qobiliyatiga ega qiladi. Koʼriladigan timsollarni idrok qilish va bilish uchun bizga maʼlum bir minimum yorugʼlik kerak boʼladi. Koʼrib idrok qilish - har bir kishiga hos jarayoni boʼlib, tanamizdagi fiziologik oʼzgarishlar tugʼdiradigan sezgilarga asoslangan.

• Yorugʼlik – bu nurlanishning bir turidir. Yorugʼlik manbaadan toʼlqin koʼrinishda hamma yoʼnalishlar boʼyicha bir xil tarqaladi. Koʼrinadigan yorugʼlikning toʼlqin uzunligi taxminan 380 nm dan (binafsha rang) 780 nm gacha (qizil rang) boʼlgan oraliqda joylashgan. Bir nanometr millimetrning milliondan bir ulushiga teng. 380 nm dan kichik va 780 nm dan katta toʼlqin uzunlikdagi toʼlqinlarga inson koʼzi sezgir emas. Biroq koʼrinmaydigan nurlanishni koʼrinadigan yorugʼlikka aylantiradigan texnologiyalar mavjud.

• Yunon faylasuflari haqiqat va goʼzallik bilan kun va yorugʼlikni taqqoslashgan. Yunon faylasuflari yorugʼlikning sunʼiy manbai predmetni toʼliq yoritish, uning haqiqiy goʼzalligini koʼrsatish imkoniga ega emas deb qarashgan. Shuning uchun bayramlar tabiiy yorugʼlikda kun davomida oʼtkazilgan. Teatr tomoshalari ham kunduz kunlari oʼtkazilgan.

• Keyinchalik Rim imperiyasi davrida teatrlar sud yigʼililishlari oʼtkaziladigan joyga aylana boshladi. Аgar yigʼilishlar kechqurun oʼtkazilganda va teatr bino ichida joylashgan boʼlsa, unda yogʼ lampalari, shamlar va mashaʼlalar yoqilgan.

• Olimpiya teatridagi yogʼli lampa va rangli yorugʼlik hosil qilish uchun 3 pilikli yogʼli lampa.

• Tomoshalar asosan kunduz kuni oʼtganligi uchun mashʼalalar, shamlar va boshqa yorugʼlik manbalaridan asarlarning maʼnosini oshirish maqsadida foydalanilgan. Kunning turli vaqtida tomoshabinlar sahna asarini tushunish uchun turli yorugʼlik manbalari qoʼllanilgan, masalan, aktyor qoʼlida mashʼala bilan chiqqanda, tun boʼlganligini bildirgan. Sahnani yoritish zaruriyati aktyorlar toʼliq berk binolarda tomoshalar namoyish etilgan vaqtdan boshlab yuzaga keldi. Shunday qilib, Аngliya sahnasi pragmatizmga intildi ular uchun bir necha shamlar, mashʼalalar yoki qandillar yetarli boʼlardi.

• Hozirgi kunda televidenie, kino va teatrlarda tasvirga olish jarayonlarini maxsus yoritish uskunalarisiz tasavvur etish qiyin. Xoh studiyada, xoh tashqarida tasvirga olish ishlari olib borilsin, maxsus yoritish uskunalari doimo yorituvchilarga yordamga keladi. Hozirda bir qancha firma-kompaniyalar turli xildagi yoritish uskunalarini ishlab chiqarmoqdalar. Yoritish uskunalari ishlatilish sohalariga ko’ra shartli ravishda uchga bo’linadi. Bular yoyib beruvchi, yo’naltirilgan va maxsus effekt chiroqlari.