Televideniye va radio rejissurasi

Ko‘mirli mikrofon.
Ko‘ mirli mikrofon 1877-yil Emil 
Berliner tomonidan ix tiro qilingan va Devid Xyuz tomonidan 
takomillashtirilgan. Ko‘mirli mikrofon mikrofonlar ichida 
birinchi bo‘lib ixtiro etilgan bo‘lib, ko‘mir kukunining 
qisilishi natijasida unga kelayotgan bosim orqali ovozga 
aylangan. Lekin uning ovoz uzatish darajasi past, diapazoni 
ingichka, chastota ishlab chiqarishi bir xil bo‘lmagaligi sababli 
kam ishlatilgan. Bu mikrofonlar yaqin kunlargacha telefon 
apparatlarida keng foydalanib kelingan. Afzalligi – muayyan 
elektr tokini talab etmaydi.
Induksion g‘altakli mikrofon
. Bu mikrofonlar ishlash 
jarayonida elektromagnit induksiya paydo bo‘ladi, ya’ni 

---

50
akustik energiyani elektr energiyaga aylantiradi. Energiya 
magnit maydonidagi g‘altakning harakati ostida doimiy magnit 
maydonini hosil qiladi. Bu harakatlanuvchi g‘altak yoki 
tasma bo‘lishi mumkin. Keyingi vaqtda lentali mikrofonlar 
professional yozuvda ishlatilmoqda.
Kondensatorli mikrofon
. Bu mikrofonlarning ularga 
o‘rnatilgan kondensator hajmiga bog‘liq. Unga ovoz 
to‘lqinlarining kelib urilishi natijasida uning plastinasi harakatga 
keladi, ya’ni ovoz tebranishi hosil bo‘ladi. Kondensatorli 
mikrofonlar bilan ishiash davomida ehtiyotkor bo‘lish 
lozim. Chunki, bunda kapsul tarang holatda bo‘lib, tirgak va 
mikrofonlarni surish, ularni almashtirish, kondensatorlarni 
ishdan chiqarmaslik maqsadida tavsiya etilmaydi. Shu 
sababdan uning korpusiga taqillatish yoki mikrolonga puflash 
man etiladi. Barcha ishlarni o‘chirilgan quvvat manbayida 
olib borgan ma’qul.
Pyezoelektrik
mikrofon.
Ushbu mikrofon kristalli 
mikrofon deb ham ataladi. U shunday effektda ishlaydiki, 
bunda unga elektr zaryadi yuborilganda uning ustki qismidagi 
kristall jism ovoz bosimi ostida deformatsiyalanadi. Bu 
zaryadlarning kattaligiga qarab u ham elektr zaryadi, ham 
pyezoelement barobar deformatsiyalanadi va natijada ovoz 
kuchi paydo bo‘ladi.