Telesogʻ
liq asoslari va tarixi
IZOH
Tele masofaviy tibbiyot yoki sogʻliqni saqlash - bu ham uzoq ham qisqa
masofalarda parvarish koʻrsatuvchilar yoki oluvchilar oʻrtasida jismoniy
ajralishdan qati nazar tibbiy xizmatni koʻrsatish uchun axborot va
kommunikatsiya texnologiyalaridan foydalanishdir. (AKT)
Bu sogʻliqni saqlash mutaxassisla yoki oʻqituvchilar tomonidan ovoz
ma
ʼlumotlari va tasvirlarni uzatish yoʻli bilan koʻrsatiladigan yordam. Xizmatni
qabul qiluvchilar va buni taqdim etuvchilar oʻrtasida soʻnggi paytlarda
kompyuterlashtirilgan qurilmalar yoki shaxsiy mobil aloqa vositalari orqali
aloqa oʻrnatiladi.
Telemeditsina - bemorlarga klinseyn aloqa orqali masofaviy klinik
xizmatlarini koʻrsatish. Va u diagnostika , monitoring , maslahatlar, eslatmalar,
ta
ʼlim va masofaviy qabulni oʻz ichiga oladi. Video konferensiyalar orqali
bemorlar bilan xilma-xil muhokamalar olib boriladi va raqamli monitor orqali
keksalar va nogironlarga avtomatlashtirilgan robotlardan foydalanib ularni
hayot tarzi va jismoniy holati haqida kuzatuv ma
ʼlumotlarini va test
hisobotlarini olishadi . Favqulodda vaziyatlarda masofaviy tibbiyot vaqtni
hamda bemorlarni hayotiy soniyalarini tejashda xizmat qiladi.
Tele sogʻliqni saqlash sohasida telemeditsinadan tashqari xizmatlar
yanada kengayadi . Bunga masofaviy uchrashuvlar va boshqa klinik
boʻlmagan xizmatlar , masalan profilaktikani qoʻshish , reklama kompanentlari
, bemorlarga tele ta
ʼlim , nazorat va prezentatsiyalar ham kiradi. Bunda har
ikkala tomon ham innovatsion texnologiyalar yordamida xizmat koʻrsatish yani
parvarish qilishdagi toʻsiqlarni hal qiladi , shuningdek zamonaviy
texnologiyalar jadal rivojlanib tarqalishida asosiy oʻrin tutadi.
Telemeditsina va telesogʻ
liqni tarixi
Eshitish doirasidan tashqarida muloqot qilish uchun harakatlar , signallar ,
kabutarlar orqali ma
ʼlumotlar almashilgan va u insoniyat sivilizatsiyasining bir qismi
boʻlib tashkil topgan. Va ular masofaviy sogʻliqni saqlash xizmatidan foydalanilgan.
Telekommunikatsiya, biz bilganimizdek 19-asrda elektr energiyasi kashf
etilgandan keyin yaratilgan. Texnologiyalar kundan kun rivojlanib simli aloqa
vositalari keng tarqalganligi sababli atrofidagilarda tele salomatlik gʻoyalari paydo
boʻla boshladi. Bunga misol tariqasida Amerika fuqarolari urushini olganimizda
telegraflar yordamida askarlarni oʻlim roʻyxati va tibbiy yordamni yetkazishdagi shu
kabi aloqaviy ishlardan foydalanilgan. Lekin telegraflarga qaraganda telefondan
foydalanish osonroq edi. Shu bilan birgalikda public.clic ga kirish ham paydo boʻldi.
1876 - yilda telesogʻliqni saqlash ixtirochisi Aleksandr Grem Bell oʻzining dastlabki
uchrashuvini oʻtkazadi. 1879 - yilda doktor bir bolani tashxisini muvaffaqiyatli
tasvirlab beradi va tunda telefon orqali suhbatlashadi va uning uyiga keraksiz tashrif
buyurmasligi , bemorni masofadan turib davolash kabi imkoniyatlar muhokama
qiladi. Shu bilan bir qatorda turli davrlarda masofaviy tibbiyot turlicha rivojlandi.
Telemeditsinaning rasmiy atamasi 1920 - yillarda ikki tomonlama televizion va audio
signallardan foydalanilganda boshlangan. Shu davrdan boshlab elektron tibbiy
moslamalar va hozirgi zamonaviy komputerlashtirilgan texnologiyalar yaratildi va
butun jahon miqyosida keng foydalanishga tarqatildi, bu esa inson hayotini saqlab
qolishinda har tomonlama yetkdir.
Tayyorladi: Abdujalilov Asadbek Budjet nazorati va g
ʻ
aznachiligi 81- guruh
talabasi