Xulosa
Bizning global asrimiz amalda Internetning hamma joyda keng tarqalganligi bilan belgilanadi; bir tugmani bosish orqali deyarli barcha AKT va muhim infratuzilma ob'ektlarining boshqa elementlariga kirishni osonlashtiradigan kibertarmoqlarning butun dunyo bo'ylab o'zaro bog'lanishi. Bu foydalanuvchining joylashuvi va muvozanat holatidan qat'iy nazar; statik yoki mobil. Biroq, bunday o'zaro bog'liqlik xavfsizlik oqibatlaridan xoli emas.
Telekommunikatsiya tarmog'i xavfsizligi 29 Telekommunikatsiya tizimi haqiqatdan ham farqlovchi kalit so'z, yunoncha tele- bo'lgan aloqa tizimi bo'lib, bu tizimning manbasi va cho'kmasi bir-biridan ma'lum masofada joylashganligini bildiradi, bu "atadistiya" degan ma'noni anglatadi. Uning maqsadi ma'lumotni ma'lum bir manbadan uzoq foydalanuvchiga o'tkazishdir; asosiy tushunchalar - axborot, uzatish va masofa. Ular har biridan ma'lumotni xavfsiz va ma'lum darajada ishonchlilik bilan jo'natish, uzatish va qabul qilish uchun manba va cho'milish uchun maqbul bo'lgan vositalarni talab qiladi. K bobi xavfsiz telekommunikatsiyalar uchun tegishli ITU-T2* tavsiyalari va atamalaridan foydalangan holda telekommunikatsiya tarmog'i xavfsizligi muhitini kontseptsiyalash harakatlaridan boshlanadi. Bu bob, birinchi navbatda, kompyuter vositachiligidagi telekommunikatsiyalarning xavfsizlik jihati bilan bog'liq. Telekommunikatsiyaga alohida hodisa sifatida qaramaslik kerak; u IT bilan bog'liq tarmoqlararo korxonalar faoliyati uchun muhim manba hisoblanadi. Demak, axborot, ma'lumotlar yoki kompyuter/mahalliy kompyuterga asoslangan tarmoq tegishli xavfsizlik darajasiga ega bo'lganidek, telekommunikatsiya tarmog'i ham shunga o'xshash xavfsizlik choralariga ega bo'lishi kerak; ular ko'pincha boshqa AKT resurslari, masalan, parollarni boshqarish uchun bir xil yoki shunga o'xshash bo'lishi mumkin. Yuqoridagilarni hisobga olgan holda, bob birinchi navbatda xavfsizlik kontekstini va tahdidni baholash orqali mavzuning qisqacha yoritilishini ta'minlaydi. Shundan so'ng telekommunikatsiya tarmog'i xavfsizligi talablari baholanadi; tizimlarga tahdidlarni aniqlash, mumkin bo'lgan qarshi yoki yumshatish choralari va ularni amalga oshirish usullari. Bular ijtimoiy muhandislik/ijtimoiy-kriptli tahliliy texnikalar va parollarni boshqarish kabi turli kriptografik/kriptli analitik tushunchalarni e'tiborga oladi. Bobda qayd etilishicha, inson omili kamida uchta mumkin bo'lgan sabablarga ko'ra xavfsizlik tizimidagi eng muhim omil hisoblanadi; u eng zaif bo'g'in, tashabbuslarni amalga oshiradigan yagona omil, shuningdek, butun tizimning barcha boshqa elementlaridan ustun turadigan omil. Bu xavfsizlikni tartibga solishning barcha jabhalarida ijtimoiy muhandislikning ahamiyatini ta'kidlaydi. Shuningdek, taʼkidlanishicha, agar yaxshi xavfsizlikni taʼminlash uchun yetarli qoidalarga ega boʻlish va foydalanuvchilarni oʻz navbatida xavfsizlikka putur yetkazadigan boʻyinboz harakatlar qilishga majbur qiladigan juda koʻp qoidalarga ega boʻlmaslik oʻrtasidagi muvozanat mavjud boʻlsa, parol xavfsizligini kuchaytirish mumkin. Ushbu bobda tarmoq xavfsizligi uning murakkabligi bilan teskari proportsionaldir, degan fikrda. An'anaviy autentifikatsiya usullariga qo'shimcha ravishda, bobda joylashuvga asoslangan autentifikatsiyaga etarlicha e'tibor beriladi. Bobda xavfsizlik yechimlari texnologik komponentga ega, ammo xavfsizlik asosan odamlar muammosidir, degan xulosaga keladi. Buning sababi shundaki, xavfsizlik tizimi faqat eng zaif bo'g'ini kabi kuchli, har qanday xavfsizlik tizimining eng zaif bo'g'ini esa inson infratuzilmasi hisoblanadi. Telekommunikatsiya tarmog'i xavfsizligi kelajagi bo'yicha prognoz shuni ko'rsatadiki, agar kompyuter/xavfsizlik sanoatida tashqi ta'sir yoki o'rinbosar mas'uliyatning amaldagi amaliyotida o'zgarish bo'lmasa, tarmoq xavfsizligi yanada yomonlashishda davom etadi; ishlab chiqaruvchilardan farqli o'laroq, xavfsizlik mahsulotlarini iste'molchilari xavfsizlik samarasizligi uchun xarajatlarni o'z zimmalariga oladilar. Barcha uzatish moslamalarini joylashuvga asoslangan o'zaro autentifikatsiya qilish uchun o'ziga xos imkoniyatlarga ega bo'lgan GPS-moslashuvchan qilish tavsiya etiladi. Bu telekommunikatsiya xavfsizligi kelajagini yaxshilashi mumkin.
Do'stlaringiz bilan baham: |