Telekommunikatsiya injiniringi

Mavzuning dolzarbligi: Bugungi kunda O’zbekiston Respublikasi hududi katta qismini cho’l, tog’, qir va adirliklar tashkil qiladi. Oxirgi statistika ma’lumotlariga ko’ra bugungi kunda Respublika aholisining 51% shaharlarda va 49% qishloqlarda yashaydi. 2020-yilning “ Ilm-ma’rifat va raqamli iqtisodiyotni rivojlantirish yili” deb nomlanishi bizga ko’p narsani anglatadi. Aholini sifatli aloqa va tezkor internet bilan ta’minlamasdan turib raqamli iqtisodiyotni rivojlantirishning iloji yo’q. Bu esa aloqa sifatini yaxshilashda bizdan yangicha fikrlash, yangi texnologiyalarni joriy etishni talab qiladi. Bugungi dimlom ishida men O’zbekiston hududida hali uncha mashhur bo’lmagan, ishlab chiqarishda juda kam qo’llaniladigan sun’iy yo’ldosh aloqa tizimlarida ishlatiladigan VSAT texnogiyasiga to’xtalib o’tmoqchiman. Diplom ishi davomida sun’iy yo’ldosh aloqa tizimlari haqida umumiy ma’lumotlar, ularning ishlash prinsiplari, VSAT texnologiyasi, uning quurilmalari va O’zbekiston hududida sun’iy yo’ldosh aloqa tizimlarini rivojlantirish haqida gapiriladi. Rivojlanishning muhim istiqbollari, boshqa telefoniyalarga nisbatan aniq afzalliklari, ishonchliligi va kafolatli uzluksiz aloqa - bularning barchasi sun'iy yo'ldosh telefonlariga taalluqlidir. Sun'iy yo'ldosh aloqasi bugungi kunda aholisi zich bo'lgan hududlardagi abonentlarga aloqa xizmatlarini taqdim etishning yagona iqtisodiy echimi bo'lib, bu bir qator iqtisodiy tadqiqotlarni tasdiqlaydi. Sun'iy yo'ldosh, agar aholining zichligi 1,5 kishiga / km2 dan past bo'lsa, yagona texnik jihatdan mumkin va iqtisodiy jihatdan samarali echimdir. Yo'ldosh aloqasi keng miqyosli telekommunikatsiya tarmoqlarini qurish uchun zarur bo'lgan eng muhim afzalliklarga ega. Birinchidan, uning yordami bilan er osti aloqa kanallarining mavjudligi yoki holatiga bog'liq bo'lmagan holda, katta hududni qamrab oladigan tarmoq infratuzilmasini tezda shakllantirish mumkin. Ikkinchidan, sun'iy yo'ldosh takrorlovchilarining manbalariga kirishning zamonaviy texnologiyalaridan foydalanish va bir vaqtning o'zida deyarli cheklanmagan iste'molchilarga ma'lumot etkazish tarmoqni ishlatish xarajatlarini sezilarli darajada kamaytiradi. Sun'iy yo'ldosh aloqasining bunday afzalliklari, hatto er usti telekommunikatsiyalari yaxshi rivojlangan mintaqalarda ham uni juda jozibali va yuqori samarali qiladi. Shaxsiy yo'ldoshli aloqa tizimlarini rivojlantirish bo'yicha dastlabki prognozlar XXI boshida ularning abonentlari soni taxminan 1 million, keyingi o'n yil ichida esa 3 millionni tashkil etganligini ko'rsatmoqda. Hozirda Inmarsat sun'iy yo'ldosh tizimidan foydalanuvchilar soni 40 ming kishini tashkil etadi. So'nggi yillarda O’zbekistonda zamonaviy aloqa turlari va vositalari tobora ko'proq joriy etilmoqda. Ammo, uyali radiotelefon allaqachon tanish bo'lgan bo'lsa, shaxsiy sun'iy yo'ldosh aloqasi qurilmasi (yo'ldosh terminali) hali ham kam uchraydi. Bunday aloqa vositalarining rivojlanishi tahlili shuni ko'rsatadiki, yaqin kelajakda biz shaxsiy yo'ldoshli aloqa tizimlaridan har kuni foydalanishimizga guvoh bo'lamiz. Yer va sun'iy yo'ldosh tizimlarini global aloqa tizimiga birlashtirish vaqti yaqinlashmoqda. Shaxsiy aloqani global miqyosda amalga oshirish mumkin, ya'ni dunyoning istalgan nuqtasida abonentning qaerda bo'lishidan qat'i nazar, uning telefon raqamiga qo'ng'iroq qilish orqali uning aloqasi ta'minlanadi. Ammo bu amalga oshgunga qadar, sun'iy yo'ldosh aloqa tizimlari sinovlardan muvaffaqiyatli o'tishlari, o’zlarining iqtisodiy va texning jihatdan qanchalik foydali ekanliklarini isbot etishlari kerak. VSAT tarmoqlari foydalanuvchilarga ofislar yaqinida ixcham sun'iy yo'ldosh aloqa er stantsiyalarini o'rnatishga imkon berdi, shu bilan ko'p sonli korporativ foydalanuvchilar uchun "so'nggi mil" muammosini hal qilish, qulay va samarali ma'lumot almashish uchun shart-sharoitlar yaratish va umumiy foydalanishdagi er osti tarmoqlarini tushirishga imkon beradi.