Tekstti ózbek tiline awdarıń. Qaraqalpaq klassik shayırları

Tekstti ózbek tiline awdarıń.

Qaraqalpaq klassik shayırları

Qaraqalpaq xalqınıń XVIII ásirdegi tariyxıy turmısın óz shıǵarmalarında ayqın sáwlelendirgen, xalıqtıń arzıw – ármanların, qayǵı – hásiretlerin shınlıq penen jırlaǵan belgili shayır hám jıraw –Jiyen Amanlıq ulı.

«Shayırdıń qosıqları, terme – tolǵawları XX ásirdiń basına deyin – aq xalıq arasına taralǵan. Onıń terme – tolǵawları menen kólemli «Posqan el», «Ullı taw» sıyaqlı shıǵarmaları óz dáwiriniń haqıyqıy turmısın sáwlelendirgen.

XIX ásirdegi qaraqalpaq ádebiyatında Kúnxoja, Ájiniyaz, Berdaq, Ótesh hám t.b. shayırlardıń ornı girewli.

Kúnxoja Ibrayım ulı qaraqalpaq xalqınıń Xorezm oypatına kelip qonıs basıp, Xiywa xanlıǵı qol astına qaraǵan dáwirdegi shıqqan shayırlardan biri.

Ádebiyat tariyxshıları Kúnxojanı qaraqalpaq jazba ádebiyatınıń tiykarın salıwshı dep ataydı. Onıń bizge miyras etip qaldırǵan «El menen», «Kún qayda», «Jaylawım», «Nege kerek», «Umıtpaspan», «Túye ekenseń», «Shopanlar», «Oraqshılar» qosıqları sol dáwirdegi xalıq turmısınıń haqıyqıy kórinisin sáwlelendirgen.

X IX ásirdegi qaraqalpaq ádebiyatınıń kórnekli wákilleriniń biri Ájiniyaz Qosıbay ulı óz zamanlaslarına qaraǵanda ádewir ózgeshelikke iye arab, parsı hám túrkiy tillerin jaqsı ózlestirgen ayrıqsha talantlı sóz sheberleriniń biri.

Ájiniyaz shayır Xiywada Maqtumqulıdan tálim alǵan Sherǵazı medresesinde oqıp, sońınan Qutlımurat inaq medresesin tamamlaǵan.