Tekshirdi: Mavzu : Oliy ta’lim tizimining tipologik- tasnifiy mezonlari va ta’lim muassasalari nufuzi Reja

Evropa ko’pchilik mamlakatlarida keyingi qator yillarda oliy ta’limni
moliyalashda, nisbatan, ba’zi bir joylarda mutloq pasayish yuz berdi. Bu Evropa va Shimoliy Amerika mamlakatlaridagi ba’zi umumiy iqtisodiy pasayish bilan bog’liq. Jahonning yirik universitetlari faqat ijtimoiy sohada emas, balki o’z professorlarini xizmat safariga yuborish, chetdan taklif etishda ham tejamkorlik qilmoqdalar. Masalan: Germaniyaning faxri bo’lmish Geydelberg univesiteti barcha o’quv-ilmiy laboratoriyalarida har bir laboratoriya universitetga qancha mablag’ keltirishini muntazam tahlil etib boradi, o’zini oqlamagan laboratoriyalar yopiladi.
Ko’pchilik rivojlangan mamlakatlardagi oliy ta’lim muassasalari davlat moliyalaydigan Ukuv-ilmiy va madaniy markazdan, tobora, korxonaga hos xususiyatlarga ega bozor iqtisodiyotining iqtisodiy sub’ektiga aylanmoqda; tarkaibiy bo’linmalar samaradorligi va iqtisodiy maqsadga muvofiqligini baholash o’tkazilmoqda. Ta’limning turli shakllari bo’yicha mutaxassislar tayorlash tarmog’i tadqiq etilmoqda, ta’lim uchun tabaqalashgan haq to’lash usuli ko’rib chiqilmoqda.
Keyingi yillarda oliy ta’lim muassasalari taklif etayotgan ta’lim xizmati keskin oshadi, shu jumladan oliy ta’lim muassasasini tugatgandan keyingi ta’lim doirasida. Bu jarayonni yuqori malakali mutaxassislarga talabi oshgan davlat ham, o’z xodimlari malakasi oshirishdan manfaatdor davlatga aloqadorsiz sho’’ba ham qo’llab-quvvatlanmoqda. Oliy ta’lim muassasalar, shu jumladan iqtisodiylari ham, qo’shimcha ta’lim xizmati ko’rsatishdan manfaatdordirlar. AQShda, masalan, diplom olgandan keyingi va qo’shimcha ta’lim xizmati ko’rsatishdan balavriatdagi ta’limdagidan ko’ra ko’proq mablag’ga ega bo’linadi.
Oliy ta’lim muassasasining, o’zlari davlat moliyalashiga kamroq muhtoj bo’layotganlari, ko’proq xususiy ishlari evaziga mablag’ topishlari tufayli muxtor bo’lishiga intilishlari davlat tomonidan oshib borayotgan nazorat bilan muntazam nazorat tartibi barpo etilmoqda. AQShda, masalan, turli akkreditastiya agentliklarining (kasbiy yoki xududiy), ishi rag’batlantirilmoqda. Franstiyada ta’limning baholash bo’yicha maxsus milliy qo’mita tuzildi.
E`tiboringiz
uchun
raxmat