Tartib soni |
Hisob formulasiga kiruvchi omillar
|
Pirovard natija – tovar maxsulotining qiymati (ming so`m) [1us*2us*3us*4us]
|
Oldingi hisobga nisbatan farq (ming so`m)
|
Farqning sabablari
|
Ishchilarning o`rtacha ro`yhatdagi soni(kishi)
|
Bir ishchi tomonidan bir yilda ishlangan kishi kuni (kun).
|
Ish kunini o`rtacha uzunligi (soat).
|
Bir ishchiga to`gri keluvchi soatli ish unumi (so`m, tiyin)
|
Hisobni
|
bog`lanishni
| А |
Б
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
7
|
1
|
-
|
h.o`t.y
1113
|
h.o`t.y
238
|
h.o`t.y
7,78
|
h.o`t.y
3,21
|
h.o`t.y
6615
|
-
|
-
|
2
|
1
|
h.o`t.y
1085
|
h.o`t.y
238
|
h.o`t.y
7,78
|
h.o`t.y
3,21
|
hisob
6449
|
- 166
|
Ish kuchi bilan ta`minlanmagan-ligi
|
3
|
2
|
h.h.y.
1085
|
h.h.y.
226
|
h.o`t.y
7,78
|
h.o`t.y
3,21
|
hisob
6124
|
- 325
|
Bir ishchi tomonidan ishlangan ish kunining qisqarishi.
|
4
|
3
|
h.h.y.
1085
|
h.h.y.
226
|
h.h.y.
7,73
|
h.o`t.y
3,21
|
hisob
6084
|
- 40
|
O`rtacha ish kuni uzunligining qisqarishi
|
5
|
4
|
h.h.y.
1085
|
h.h.y
226
|
h.h.y
7,73
|
h.h.y
3,65
|
hisob
6905
|
+821
|
Soatlik ish unumining o`sishi.
|
h.o`t.y. - haqiqatda o`tgan yili.
h.h.y. - haqiqatda hisobot yili.
I) Tahlilda ko`p qo`llaniladigan usul - ko`rsatkichlarning o`sish sur'ati bo`yicha farqni aniqlash usulidir.
Tahlil qilish uchun quyidagi 12 - jadvalni ko’rib chiqamiz.
12 - jadval
Ko`rsatkichlar
|
Ko`rsatkichlarning o`sish sur`ati (%)
|
O`sish sur`atidagi farq (+,-)
|
Mahsulot xajmiga ta`siri (ming so`m)
(2 ustun х 6615:100)
|
А
|
1
|
2
|
3
|
1.Ishchilarning o`rtacha ro`yhatdagi soni.
|
97,5
|
100-97,5= -2,5
|
- 165
|
2.Bir yilda hamma ishchilar tomonidan ishlangan kishi-kunlar.
|
92,4
|
97,5-92,4= -5,1
|
- 138
|
3.Bir yilda hamma ishchilar tomonidan ishlangan kishi-soatlar.
|
91,8
|
92,4-91,8= - 0,6
|
- 40
|
4.Tovar mahsuloti.
|
104,4
|
104,4-91,8= +12.6
|
+ 833
|
Jami:
|
-
|
+ 4,4
|
+ 290
|
6615 ming so`m - haqiqatda o`tgan yildagi mahsulot hajmi.
Jadvaldan ko`rinishicha, mahsulot hajmiga ta'sir qiluvchi omillarining bu usulda hisoblaganimizda olingan natijalar zanjiri bog`lanish usuli bo`yicha aniqlangan natijalarga tеng.
K) balans usuli - Bu usul xom ashyo (matеrial) ning kеlishi va undan foydalanish yo`nalishi o`rtasidagi nisbatni aniqlashga, shuningdеk, ish vaqti, uskunalarning ishlashi va boshqalardan foydalanishni o`rganish uchun xizmat qiladi.
Yuqorida qayd qilingan usullar bilan bir qatorda tahlil qilish jarayonida bir qator statistika qoidalaridan foydalaniladi. Bularga masalan, o`rtacha miqdorni aniqlash, o`rtacha miqdordan og`ishlarni bеlgilash, o`rtacha kvadratik og`malarni hisoblash, korrеlyatsiya usuli, shuningdеk, iqtisodiy matеmatik usullar bo`lib, bular tеgishli statistika darslarida atroflicha bayon etiladi
Rivojlanga mamlakatlarda moliyaviy tahlilning valuation (baholash) usuli.
Biror biznesga arziydigan narsani baholash jarayoni moliyaviy tahlilning muhim tarkibiy qismi bo'lib, soha mutaxassislari Excel-da moliyaviy modellarni yaratishga ko'p vaqt sarflashadi . Biznesning qiymatini har xil yo'llar bilan baholash mumkin, va tahlilchilar oqilona baholashga erishish uchun usullarning kombinatsiyasidan foydalanishlari kerak.
Baholash usullariga quyidagilar kiradi:
Xarajatlar yondashuvi
Qurish / almashtirish narxi
Nisbiy qiymat (bozor munosabati)
Kompaniyaning solishtirma tahlili
Oldingi bitimlar
Ichki qiymat
Diskontlangan pul oqimlarini tahlil qilish
Kompaniyaning taqqoslanadigan tahlili (yoki qisqacha "comps") o'xshash kompaniyalarning nisbatlarini ko'rib chiqadigan va boshqa biznesning qiymatini olish uchun foydalanadigan baholash metodologiyasidir . Comps - bu baholashning nisbiy shakli, diskontlangan pul oqimi (DCF) dan farqli o'laroq, bu baholashning ichki shakli hisoblanadi .
Ushbu qo'llanmada biz ko'plab moliyaviy tahlilchilar ishlarida talab qilinganidek, taqqoslanadigan kompaniyalar tahlilini o'tkazish uchun zarur bo'lgan barcha qadamlarni buzamiz.
*
Kompaniyani taqqoslash tahlilini o'tkazish bosqichlari
Ushbu qo'llanmaning keyingi qismida biz o'zingizning shaxsiy jadvallar jadvalingizni qanday tuzishni batafsil ro'yxatini ko'rib chiqamiz. Ushbu turdagi ish investitsiya banki , kapitalni tadqiq qilish, korporativ rivojlanish yoki xususiy kapital sohasida tahlilchi sifatida ishlaydigan har bir kishi uchun odatiy bo'ladi .
1 To'g'ri taqqoslanadigan kompaniyalarni toping
Bu davlat kompaniyalarining nisbatlarini tahlil qilishda birinchi va ehtimol eng qiyin (yoki eng subyektiv) qadamdir. Tahlilchini bajarishi kerak bo'lgan birinchi narsa - siz CapIQ yoki Bloomberg- ga baho bermoqchi bo'lgan kompaniyani qidirib toping, shunda siz biznesning batafsil tavsifi va tarmoq tasnifini olishingiz mumkin.
Keyingi qadam, xuddi shu sohada ishlaydigan va o'xshash xususiyatlarga ega kompaniyalar uchun ushbu ma'lumotlar bazalarini izlashdir. Uchrashuv qanchalik yaqin bo'lsa, yaxshi bo'ladi.
Tahlilchi quyidagi mezonlarga asoslangan ekranni ishlaydi:
Sanoat tasnifi
Geografiya
Hajmi (daromadlar, aktivlar, xodimlar)
*https://courses.corporatefinanceinstitute.com/courses
O'sish sur'ati
Daromadlar va rentabellik
2 Moliyaviy ma'lumotlar to'plang
Siz eng muhim deb hisoblaydigan kompaniyalar ro'yxatini topganingizdan so'ng, ularning moliyaviy ma'lumotlarini to'plash vaqti keldi.
Yana bir bor, ehtimol siz Bloomberg Terminal yoki Capital IQ bilan ishlaysiz va ulardan ikkinchisidan moliyaviy ma'lumotlarni to'g'ridan-to'g'ri Excel-ga import qilish uchun foydalanishingiz mumkin.
Sizga kerak bo'lgan ma'lumotlar turli sohalarda va kompaniyaning biznes hayotidagi bosqichiga qarab farq qilishi mumkin. Yetuk korxonalar uchun siz EBITDA va EPS kabi o'lchovlarni ko'rib chiqasiz, ammo oldingi bosqich kompaniyalari uchun Yalpi foyda yoki daromadlarni ko'rib chiqishingiz mumkin.
Agar sizda Bloomberg yoki Capital IQ kabi qimmat vositadan foydalanish imkoniyati bo'lmasa, siz ushbu ma'lumotni yillik va choraklik hisobotlardan qo'lda to'plashingiz mumkin, ammo bu ko'p vaqt talab etadi.
3 Comps jadvalini sozlash
Endi Excel-da siz tahlil qilmoqchi bo'lgan kompaniyalar haqida barcha kerakli ma'lumotlarni o'z ichiga olgan jadval yaratishingiz kerak.
Kompaniyani taqqoslash tahlilidagi asosiy ma'lumotlar quyidagilarni o'z ichiga oladi:
Kopmaniya nomi
Aktsiya bahosi
Bozor kapitallashuvi
Sof qarz
Korxona qiymati
Daromad
Tahlilchining hisob-kitoblari
Va hokazolar
Yuqoridagi ma'lumotlar bizning misolimizda ko'rsatilgan quyida keltirilgan taqqoslanadigan kompaniyalar tahlili kabi tashkil etilishi mumkin.
*
Ushbu jarayon haqida ko'proq ma'lumot olish uchun bizning biznesni baholash kursimizga tashrif buyuring .
4 Taqqoslanadigan nisbatlarni hisoblang
Comps jadvalida joylashtirilgan tarixiy moliyaviy va tahliliy baholarning kombinatsiyasi bilan, ko'rib chiqilayotgan kompaniyani qadrlash uchun ishlatiladigan har xil nisbatlarni hisoblashni boshlash vaqti keldi.
Taqqoslanadigan kompaniya tahliliga kiritilgan asosiy nisbatlar quyidagilar:
EV / daromad
EV / yalpi foyda
EV / EBITDA
P / E
P / NAV
P / B
*https://courses.corporatefinanceinstitute.com/courses
*
Diskontlangan pul oqimlari (DCF) modeli biznesni qadrlash uchun foydalaniladigan ma'lum bir moliyaviy modeldir . Discounted Cash Flow (DCF) model shunchaki bir kompaniyaning unlevered erkin pul oqimining bir bashorat bo'ladi, shuning uchun past Net Bugungi qiymat (NPV) deb ataladi bugungi qiymat, qaytib diskontlangan. .
Garchi kontseptsiya sodda bo'lsa ham, yuqorida aytib o'tilgan har bir tarkibiy qism uchun bir oz texnik ma'lumot talab etiladi, shuning uchun ularning har birini batafsilroq ko'rib chiqaylik. DCF modelining asosiy qurilish bloki bu moliyaviy ma'lumotlarni bir-biriga bog'laydigan 3 ta bayonotli moliyaviy modeldir . Ushbu DCF modelini o'qitish qo'llanmasi sizni o'zingiz qurish uchun bilishingiz kerak bo'lgan qadamlar orqali amalga oshiradi.
*https://courses.corporatefinanceinstitute.com/courses
*
Qayta tiklanmaydigan bo'sh pul oqimi nima?
Naqd pul oqimi - bu shunchaki biznes tomonidan ishlab chiqariladigan pul bo'lib, uni investorlarga tarqatish yoki biznesga qayta investitsiya qilish mumkin. Yilda moliyaviy modellashtirish , ham qarz va xolislik investorlar uchun mavjud pul - va DCF tahlil qilish, eng ko'p ishlatiladigan pul oqimi turi (ham firmasi bo'lgan erkin pul oqimi deb ataladi) Unlevered Erkin yonilg'i, Oqim hisoblanadi. Qo'shimcha ma'lumot olish uchun iltimos, erkin pul oqimini hisoblash bo'yicha qo'llanmani o'qing.
Naqd pul oqimi u iqtisodiy qiymatni aks ettirgani uchun ishlatiladi, sof foyda kabi buxgalteriya hisobi ko'rsatkichlari esa yo'q. Kompaniya ijobiy sof daromadga ega bo'lishi mumkin, ammo pulning salbiy oqimi biznesning iqtisodiga putur etkazadi. *https://courses.corporatefinanceinstitute.com/courses
Naqd pul - bu sarmoyadorlar haqiqatda qadrlaydigan narsa, foyda hisobini emas.
Nimaga pul oqimi diskontlangan?
Korxonadan kelib chiqadigan pul oqimi ma'lum bir vaqtgacha qaytarib beriladi (shuning uchun diskontlangan pul oqimi modeli), odatda hozirgi sana. Naqd pul oqimining diskontlanishining sababi pulning vaqt qiymati nazariyasiga muvofiq bir necha narsalarga bog'liq bo'lib, ular asosan imkoniyatlar va tavakkalchiliklar sifatida tavsiflanadi. Pulning vaqt qiymati hozirgi zamondagi pul kelajakdagi puldan ko'ra ko'proq narsaga ega bo'lishini anglatadi, chunki hozirgi zamondagi pul investitsiya qilinishi va shu orqali ko'proq pul ishlashi mumkin.
Firmaning o'rtacha vaznli kapitali (WACC) uning sarmoyadorlari tomonidan kutilgan talab qilinadigan daromad stavkasini anglatadi. Shuning uchun, shuningdek, firmaning imkoniyat qiymati deb ham o'ylash mumkin, ya'ni agar ular boshqa joyda yuqori daromad olishni topa olmasa, o'z aktsiyalarini qaytarib olishlari kerak.
Kompaniya kapital qiymatidan ( to'siq darajasi ) yuqori daromadlilik koeffitsientiga erishsa, ular "yaratuvchi qiymat" hisoblanadi. Agar ular kapital qiymatidan past daromad keltiradigan bo'lishsa, demak, ular "buzadigan qiymat" dir.
Sarmoyadorlarning talab qilinadigan daromad darajasi (yuqorida muhokama qilinganidek) odatda investitsiya xavfi bilan bog'liq ( kapital aktivlari narxini belgilash modelidan foydalanish ). Shunday qilib, investitsiyalar qanchalik xavfli bo'lsa, talab qilinadigan daromadlilik darajasi shuncha yuqori va kapital qiymati ham yuqori bo'ladi.
Naqd pul oqimlari qanchalik uzoq bo'lsa, ular qanchalik xavflidir va shuning uchun ularni yanada arzonlashtirish kerak.
*
Pul oqimlari prognozini DCF modelida qanday qurish mumkin
Bu juda katta mavzu va biznesning natijalarini bashorat qilishning orqasida butun san'at bor. Sodda qilib aytganda, moliyaviy tahlilchining vazifasi biznesning har bir haydovchisi kelajakda uning natijalariga qanday ta'sir qilishi to'g'risida eng aniq ma'lumotni taxmin qilishdir. Ko'proq ma'lumot olish uchun taxminlar va prognozlar bo'yicha qo'llanmani ko'ring.
Odatda, DCF modeli bo'yicha prognoz taxminan besh yil davomida amalga oshiriladi, tog'-kon, neft va gaz va infratuzilma kabi resursli yoki uzoq umr ko'radigan sohalar bundan mustasno, bu erda muhandislik hisobotlaridan uzoq muddatli "resurslar umri" ni yaratish uchun foydalanish mumkin.
# 1 Daromadlarni bashorat qilish
Daromadlar prognozini tuzishning bir necha yo'li mavjud, ammo keng ma'noda ular ikkita asosiy toifaga bo'linadi: o'sish va haydovchilarga asoslangan.
O'sishga asoslangan prognoz sodda va barqaror, etuk korxonalar uchun mantiqiydir, bu erda yiliga asosiy o'sish sur'ati ishlatilishi mumkin. Ko'pgina DCF modellari uchun bu etarli.
*https://courses.corporatefinanceinstitute.com/courses
Drayvga asoslangan prognoz yanada batafsilroq va uni ishlab chiqish qiyin. Bu daromadni narx, hajm, mahsulot, mijozlar, bozor ulushi va tashqi omillar kabi turli xil drayverlarga ajratishni talab qiladi. Regressiya tahlili ko'pincha drayverlarga asoslangan prognozning bir qismi sifatida, asosiy haydovchilar va yuqori darajadagi daromadlarning o'sishi o'rtasidagi bog'liqlikni aniqlash uchun ishlatiladi.
№2 Prognoz xarajatlari
Xarajatlar prognozini tuzish juda batafsil va donador jarayon bo'lishi mumkin yoki oddiy yilni taqqoslash ham bo'lishi mumkin.
Eng batafsil yondashuv " Nolga asoslangan byudjet" deb nomlanadi va o'tgan yili sarf qilingan xarajatlarni hisobga olmay, xarajatlarni noldan oshirishni talab qiladi. Odatda, kompaniyaning har bir bo'limidan faoliyatdan kelib chiqqan holda har bir xarajatlarni oqlash so'raladi.
Ushbu yondashuv ko'pincha moliyaviy xarajatlarni kamaytiradigan muhitda qo'llaniladi. Bu faqat investitsiya bankirlari yoki aktsiyadorlik tadqiqotlari tahlilchilari kabi begona odamlar tomonidan emas, balki kompaniya tomonidan amalga oshirilishi amaliydir.
*
№ 3 Asosiy vositalarni prognozlash
Daromadlar to'g'risidagi hisobotning ko'p qismi mavjud bo'lgach, asosiy kapitalni taxmin qilish vaqti keldi. Ular, odatda , debitorlik va inventarizatsiyani o'z ichiga olgan asosiy vositalar (PP&E) , texnologiya, tadqiqot va ishlanmalar (ITI) va aylanma mablag'lar kabi balans moddalarini o'z ichiga oladi.
PP&E ko'pincha buxgalteriya balansining eng katta moddasi bo'lib, kapital harajatlar (eskirish), shuningdek amortizatsiya alohida jadvalda modellashtirilishi kerak. Eng batafsil yondashuv DCF modelida har bir asosiy kapital aktivlari uchun alohida jadvalga ega bo'lish va keyin ularni umumiy jadvalga birlashtirish. Har bir kapital aktivlari jadvalida bir nechta chiziqlar bo'ladi: ochilish balansi, CapEx, amortizatsiya, ajratmalar va yopilish balansi.
*https://courses.corporatefinanceinstitute.com/courses
№ 4 Kapitalning tuzilishini prognoz qilish
Ushbu bo'limning qurilishi ko'p jihatdan siz yaratadigan DCF modeliga bog'liq. Eng keng tarqalgan yondashuv - bu qarzdorlik muddati kabi ma'lum bo'lgan narsalardan boshqa katta o'zgarishlarni hisobga olmaganda, kompaniyaning hozirgi kapital tuzilmasini saqlash.
Biz bo'sh pul oqimini ishlatayotganimiz sababli, ushbu bo'lim aslida DCF modeli uchun unchalik muhim emas. Ammo, agar siz narsalarga sarmoyador yoki kapitalni o'rganish bo'yicha tahlilchi nuqtai nazaridan qarasangiz, bu juda muhimdir. Investitsiya bankirlari odatda korxona qiymatiga e'tibor qaratishadi , chunki bu butun kompaniya sotib olinadigan yoki sotiladigan M&A operatsiyalari uchun ko'proq mos keladi.
№ 5 terminal qiymati
Terminal qiymati bir DCF modeli juda muhim qismi hisoblanadi. Ko'pincha biznesning sof hozirgi qiymatining 50% dan ortig'ini tashkil qiladi, ayniqsa prognoz muddati besh yil yoki undan kam bo'lsa. Terminal qiymatini hisoblashning ikkita usuli mavjud: o'sish sur'atlarining doimiyligi va chiqish uchun bir nechta yondashuv.
O'sish sur'atlarining doimiy yondoshuvi prognoz davri oxirida hosil bo'lgan pul oqimi doimiy stavkada doimiy ravishda o'sishini anglatadi. Shunday qilib, masalan, biznesning pul oqimi $ 10 millionni tashkil etadi va doimiy ravishda 2% ga o'sadi, kapital qiymati 15% ni tashkil etadi. Terminal qiymati $ 10 million / (15% - 2%) = 77 million dollar.
Chiqish bir necha yondashuv bilan, biznes "oqilona xaridor" buning uchun to'laydigan narsaga sotiladi deb taxmin qilinadi. Bu odatda taqqoslanadigan kompaniyalar uchun mavjud savdo qiymatiga yaqin yoki yaqin bo'lgan EV / EBITDA miqdorini anglatadi . Quyidagi misolda ko'rib turganingizdek, agar biznes EBITDA 6,3 million dollarga ega bo'lsa va shunga o'xshash kompaniyalar 8x qiymatida savdo qilsalar, u holda terminal qiymati 6,3 million x 8 = 50 million dollarni tashkil etadi. Keyinchalik terminal qiymati NPV olish uchun ushbu qiymat hozirgi kungacha chegiriladi.
*
№ 6 Naqd pul aylanishini hisoblash vaqti
DCF modelidagi pul oqimlarining vaqtini aniqlashga diqqat qilish kerak, chunki barcha vaqt oraliqlari bir xil emas. Ko'pincha modelning boshida "stub davri" mavjud, u erda yil davomida pul oqimining faqat bir qismi olinadi. Bundan tashqari, naqd pulning chiqib ketishi (haqiqiy investitsiyalarni amalga oshirish) odatda stubni olishdan oldin bo'sh vaqtni oladi.
PPMT va XIRR bir DCF modelini qurish paytida naqd Vaqt oqadi bilan juda aniq bo'lishi uchun oson yo'li bor. Eng yaxshi tajriba - bu har doim odatdagi Excel NPV formulasi va IRR Excel funktsiyalari ustidan foydalanish.
№ 7 DCF Enterprise qiymati
Chegaralanmagan erkin pul oqimidan foydalangan holda DCF modelini yaratishda siz olib boradigan NPV har doim biznesning korxona qiymati ( EV ) bo'ladi. Agar siz butun biznesni qadrlashni yoki uni boshqa kompaniyalar bilan ularning kapital tuzilishini hisobga olmagan holda taqqoslashni istasangiz (bu olma bilan olma taqqoslashida) kerak. Aksariyat investitsiya bank operatsiyalari uchun asosiy e'tibor korxona qiymatiga qaratiladi.
*https://courses.corporatefinanceinstitute.com/courses
№ 8 DCF tenglik qiymati
Agar siz biznesning kapital qiymatini izlayotgan bo'lsangiz, bo'sh pul oqimining sof joriy qiymatini (NPV) olasiz va uni pul mablag'lari va ularning ekvivalentlari, qarzlar va har qanday ozchilik manfaatlariga moslashtirasiz . Bu sizga aktsiyalar soniga qarab ajratish va aktsiya narxiga kelish mumkin bo'lgan kapital qiymatini beradi. Ushbu yondashuv institutsional sarmoyadorlar yoki aktsiyalarni o'rganish bo'yicha tahlilchilar uchun keng tarqalgan bo'lib, ikkalasi ham aktsiyalarni sotib olish yoki sotish masalalarini ko'rib chiqmoqdalar.
*
https://courses.corporatefinanceinstitute.com/courses
|
Xulosa.
Hozirgi paytda hisob-kitob ishlari asosan kompyuteriarda amalga oshirilmoqda. Shu tufayli tahlilda amalga oshirilgan hisob-kitob natijalari jadvallar bilan birgalikda turli chizmalar va diagrammalarda ham ifoda etilyapti. Bu esa korxona xo‘jalik faoliyatidagi o‘zgarishlami juda tez ilg‘ash imkonini beradi. Mazkur usullar iqtisodiy tahlilning u yoki bu jihatini aniqlashda qo’llaniladi. Masalan, chizmalar (grafiklar) ko‘rsatkichlar dinamikasini ifodalashda juda qulay. Korxona xo‘jalik faoliyatidagi tarkibiy tuzilmalar, ularning o'zgarishi diagrammalarda ifodalanishi maqsadga muvofiq bo‘ladi.
Moliyaviy tahlil usullari, shu jumladan umumiy o'lchamdagi moliyaviy hisobotlar va nisbatlar tahlillari, moliyaviy hisobot ma'lumotlarini yig'ishda va kompaniyaning faoliyati va moliyaviy holatini baholashda foydalidir. Moliyaviy tahlil usullarining natijalari xavfsizlikni baholashda muhim ma'lumotlarni taqdim etadi. Moliyaviy tahlilning asosiy jihatlari quyidagilardan iborat:
Umumiy o'lchovli moliyaviy hisobotlar va moliyaviy nisbatlar, kompaniyaning tengdosh kompaniyalar bilan taqqoslanishiga (tasavvurlar tahlili) va vaqt davomida kompaniyaning natijalarini taqqoslashga imkon beradigan (trend yoki vaqt ketma-ketligi tahlili) o'lcham ta'sirini yo'q qiladi.
Faoliyat koeffitsientlari debitorlik qarzlarini to'plash yoki inventarizatsiyani boshqarish kabi kompaniyaning faoliyati samaradorligini o'lchaydi. Faoliyatning asosiy koeffitsientlari tarkibiga inventarizatsiya aylanmasi, inventarizatsiya qilingan kunlar, debitorlik qarzdorlik aylanmasi, sotilgan kunlar, qarzdorlik aylanmasi, qarzdorlik kunlarining soni, aylanma mablag'lar aylanmasi, asosiy vositalar aylanmasi va aktivlarning umumiy aylanmasi kiradi.
Likvidlik koeffitsientlari kompaniyaning qisqa muddatli majburiyatlarni bajarish qobiliyatini o'lchaydi. Asosiy likvidlik koeffitsientlari joriy nisbati, tez nisbati, naqd pul nisbati va mudofaa oralig'i koeffitsientini o'z ichiga oladi.
To'lov qobiliyati koeffitsientlari kompaniyaning uzoq muddatli majburiyatlarni bajarish qobiliyatini o'lchaydi. To'lov qobiliyatlilikning asosiy koeffitsientlariga qarz koeffitsientlari kiradi (qarz-aktivlar nisbati, qarz-kapital nisbati, qarz-kapital kapitallari va moliyaviy zaxira nisbati) va qoplash koeffitsientlari (shu jumladan foizlarni qoplash va belgilangan to'lovlarni qoplash).
Daromad koeffitsientlari kompaniyaning daromad va aktivlardan foyda olish qobiliyatini o'lchaydi. Asosiy rentabellik koeffitsienti savdo koeffitsienti (yalpi foyda marjasi, operatsion foyda marjasi, sof foyda marjasi va sof foyda marjasini o'z ichiga oladi) va investitsiya koeffitsientlarining rentabelligini (operatsion ROA, ROA, jami kapitalning rentabelligi, ROE va umumiy kapitalning rentabelligini) o'z ichiga oladi. ).
Ularning nisbati va samaradorligi va tejamkorlik rentabellik bilan qanday bog'liqligini yaxshiroq tushunish uchun nisbatlar, shuningdek, birlashtirilib, guruh sifatida baholanishi mumkin.
ROE-ni sof foyda marjasi, aktivlarning aylanishi va moliyaviy vosita mahsuloti sifatida tahlil qilish mumkin. Ushbu parchalanish ba'zan DuPont tahlil deb nomlanadi.
Baholash koeffitsientlari kompaniyaning bozor qiymati yoki uning kapitali (masalan, bir aktsiyaning narxi) va ba'zi bir moliyaviy moliyaviy ko'rsatkichlar (masalan, aktsiyalar uchun daromad) o'rtasidagi bog'liqlikni anglatadi.
Tartibni tahlil qilish qarz va qimmatli qog'ozlarni tanlash va baholashda foydalidir va kredit reytingi jarayonining bir qismidir.
Korxona bo'linmalarining qanday ishlashini baholash uchun biznes segmentlari uchun nisbatlar ham hisoblab chiqilishi mumkin.
Moliyaviy tahlil natijalari kelajakdagi daromadlar va pul oqimlari prognozlariga qimmatli ma'lumotlarni taqdim etadi.
Chizma va diagrammalarning qulayligi shundaki, u korxona xo‘jalik faoliyati natijasini tez va tushunarli tarzda ifoda etadi. Masalan, korxonada beshta bo‘linma bo‘lsa, ulaming o‘tgan yilga nisbatan biror ko‘rsatkichining o‘sishi ustunli diagrammada ifodalansa, yuqori natijaga erishganligi eng baland ustun sifatida yaqqol ko‘rinib turadi. Bu har bir bo'linma xodimlarining ruhiy kayfiyatiga ta’sir qiladi. Eng yuqori ustunga erishgan bo'linma xodimlarida faxrlanish hissi tug‘ilsa, eng past ustunga ega bo‘linma xodimlarida o‘z jamoasi uchun qayg‘urish hissi paydo bo‘lishi mumkin. Unisi ham, bunisi ham ko'rsatkichlarni yaxshilash uchun kurashish tuyg‘usini uyg'otishi tabiiy. Bu ichki omillar o‘ta muhim, ortiqcha mablag’ talab qilmaydigan, ammo korxona xo'jalik faoliyatiga ijobiy ta'sir etib, uni yaxshilaydigan omillardir.
Iqtisodiyotning erkinlashtirilishi, islohotlar chuqurlashuvi korxonalar o‘rtasida erkin raqobat muhitini tug‘dirmoqda. Bu esa o‘z navbatida korxona xo’jalik faoliyatini tezkor tarzda kundalik natijalarni o‘rganib borishni taqozo qiladi. Hisob-kitoblarga kompyuterlarni qo’llash natijasida ish kuni oxirida xo’jalik faoliyatining kunlik natijasi qanday bo’lganligini aniqlash mumkin. Bu esa yutuq va kamchiliklarni juda tez anglashga, kamchiliklarni bartaraf qilishga asos bo‘ladi. Tahlilning ushbu shakli boshqaruvni tezkor ravishda amalga oshirish imkonini beradi.
Kunlik natijalar har kuni jamlanib borilsa, hisobot davrining xohlagan paytida qanday natijaga erishganligini bilib olish mumkin.
Foydalanilgan adabiyotlar
1. Shoalimov A.X. Tojiboyeva Sh.A. Iqtisodiy tahlil nazariyasi. Darslik. –Т.: TDIU, 2010.
2. Шеремет А.Д. Теория экономического анализа.Учебное пособие. – М.: Финансы и статистика, 2010.
3. Казакова Р.П.Теория экономического анализа. Учебник. –М.: ИНФРА, 2008.
4. Pardayev M.Q., Isroilov B.I. Iqtisodiy tahlil. O’quv qo’llanma. –T.: Mehnat, 2004.
5. Ваҳобов А. ва бошқалар. Молиявий ва бошқарув таҳлили. Дарслик. -Т.:Шарқ, 2005.
6. Пардаев М.Қ., Шоалимов А.Х. Ўқув қўлланма. Бошқарув таҳлили. –T.: Иқтисодиёт ва ҳуқуқ дунёси, 2005
7. T.Qudratov N.Fayziyeva Iqtisodiy tahlil nazariyasi (Ma’ruzalar kursi «Buxgalteriya hisobi va audit» Samarqand:2015
8. Qudratov T. Fayziyeva N. Korxonalar faoliyatining tahlili va nazariyoti. Darslik. –T.: “Voris” nashriyoti.2012
9. Fridson M Alvarez F 2011 moliyaviy hisobot tahlili: Amaliyot bo'yicha qo'llanma
10. Qudratov T.K. – Iqtisodiy tahlil nazariyasi (maruzalar kursi). Samarqand: 2013.
11. https://www.tfi.uz
12. www.uz- (Национальная Информационная агентство)
13. https://corporatefinanceinstitute.com
14. https://www.cfainstitute.org
15. https://doi.org
16. https://smallbusiness.chron.com
17. https://www.stat.uz
18.https://www.cer.uz
Do'stlaringiz bilan baham: |