Tekshirdi B. F. N kuryazova Saodat Matkarimovna Topshirdi: Davolash ishi fakulteti 121-a guruh talabasi Mamurova Aziza Mashrabovna

Avlodlar shajarasini tuzish (geneologik usul). Avlodlar shajarasini

tuzish yordamida quyidagilarni aniqlash mumkin:

1. O'rganilayotgan belgining irsiy yoki irsiy emasligini.

2. Irsiy belgining nasldan-naslga o'tish xarakterini.

3. Genning penetranligini

4. Genlarning xromosomalarda joylashganligini va hokazolami.

Avlodlar shajarasini tuzish usuli ikki bosqichda olib boriladi:

avlodlar to'g'risida ma’lumotlarni to'plash va

shajarasini tuzib uni tahlil qilish.

Araxnadaktiliya——- barmoqlarning panjaga nisbatan juda uzunligi va egiluvchanligi.

Egizaklar usuli.

Organizmda yuzaga chiqadigan belgilarning har biri ikkita muhim omilga, ya’ni shu organizmning irsiyatiga va tashqi muhit sharoitiga bog￡liq.Bu omillaming belgilarni yuzaga chiqarishdagi o'rnini egizaklarni o‘rganish bilan ko￡rsatish mumkin.

Egizaklarni o'rganish usuli genetikaning eng qadimiy usullaridan bo'lib, unga

ollgan asming oxirlari va asrimiz boshlarida

F. Galton birinchi bo‘lib

iisos solgan.

Egizaklar usulini o￡rganishdan oldin, egizaklarning

biologiyasi bilan tanishmoq lozim. Hayvonlarga qaraganda odamlarda

egizaklar kamroq tug'iladi.Barcha tugilgan bolalar ichida egizaklar

(ikkita) 2 % ni tashkil qiladi. Uchta egizaklar undan ham kam mhraydi,

ya’ni 8000—10000 tug‘ilishga bitta togri keladi. To‘rtta, beshta va

undan ortiq egizaklarning tug'ilishi esa juda ham kam

Monozigotali egizaklaming genotipi bir xil boriganligi uchun ularda ichki va tashqi omillarning ta’sirini organish juda qulay.

Egizaklaming tugrilgandan keyingi rivojlanishi atrof-muhit omillariga

toliq bogliq boladi. Ayrim hollarda egizaklar har xil ekologik sharoitlarda

yashasalar-da, belgilari bilan ozaro bir-biridan farq qilmaydilar.

Demak, belgilarning yuzaga chiqishi genotip hisobiga sodir boriadi.

Bu qonuniyatdan tibbiyotda foydalanib, kasallikning irsiyhgi yoki shu kasallikning yuzaga kelishida tashqi muhitning omi aniqlanadi.

Agar kasallik egizaklaming birida tashqi muhit ta’sirida yuzaga kelga

borisa, albatta ikkinchi egizakda ham shunday kasalhkning sodir boriish

ehtimoli bor.Kasallik genotip hisobiga yuzaga chiqadigan borisa,

monozigotali egizaklaming birida paydo borigan kasallik ikkinchisida

ham kuzatiladi. Agar bir xil kasallik ikkala egizakda ham uchrasa

konkordantlik, birida uchrab ikkinchisida uchramasa diskordantlik deyiladi.

Foydalanilgan adabiyotlar

1.P.X Xolikov , A.Q Qurbonov, A.O Daminov , M.V Tarinova “Tibbiy biologiya va genetika”

WWW.uz Internet saytlari

E’tiboringiz uchun rahmat