Технологияси

 
қулай ҳарорат 20-30. Ҳарорат бундан паст 
бўлса, пиѐзбош суст ўсади; ҳарорат юқори бўлса, таркибидаги пластик 
моддаларнинг нафас
 
олишга сарфланиши туфайли пиѐзбош майда бўлиб 
қолади. 
Шимолий нав пиѐзларнинг ўсиши учун 15-18 соатлик узун кун энг қулай 
ҳисобланади. Узун кун шароитида пиѐзбош тез шаклланади, барвақт етилади ва 
анча йирик бўлади. Қисқа кунда эса пиѐзбошларнинг шаклланиши ва етилиши 

---

146 
кечикади. Жанубий пиѐз навлари учун аксинча, қисқа кун керак. Бу пиѐзлар 
шимолда экилса, узун кун шароитида пишмай қолади. 
Ўсимлик хаѐтининг турли даврларида ѐруғлик интенсивлигига талаби бир 
хилда бўлмайди. Улар ўсув даври бошларида, барг аппарати ўсиб чиққанда унчалик 
катта бўлмайди, лекин пиѐзбошлар шаклланаѐтган вақтда бирдан катталашади. 
Шунинг учун барра пиѐз ўстираѐтганда ўсимликни бир оз соялатиш жуда муҳим. 
Ўсимлик йирик бошпиѐз учун ўстирилганда соялатиш пиѐзбошлар шаклланишини 
кечиктиради ва ҳосилни камайтирди.
Пиѐзбошнинг шаклланиши ва етилиши озиқ моддаларга ва ўсимликнинг сув 
билан таъминланганлигига боғлиқ. Уруғ қанча қалин экилса, ўсимлик озиқ 
моддалар ва сув билан қанчалик кам таъминланса, пиѐзбош шунчалик тез 
шаклланади ва майда бўлади. Агар ҳар гектар ерда 200-400 минг ўсимлик ўстирилса 
ва озиқланиш шароити яхши бўлса, йирик озиқ-овқатга ишлатишга яроқли пиѐзбош 
етилади. 
Пиѐзбош шаклланаѐтганда пиѐз тубидаги этли пардалар орасида бошланғич 
муртак, булардан эса келаси йили гулпоялар ѐки майда ѐш пиѐзбошлар ҳосил 
бўлади. 
Куртакдан янги пиѐзбош ҳосил бўлиши ѐки гулпоя чиқиши турли сабабларга,
 
биринчи навбатда пиѐзбошнинг сақланиш ҳароратига боғлиқ.
Паст ҳароратда (2-10) узоқ сақланса, пиѐздаги куртаклардан гулпоялар ҳосил 
бўлади. Бундан юқори (18-20 С) ѐки, аксинча 0 дан паст хароратда сақланганда 
куртакдан янги, ѐш пиѐзбош ҳосил бўлади. Пиѐзнинг ана шу биологик 
хусусиятини назарда тутиб, пиѐзбош юқори (18-20 дан ортиқ) ѐки аксинча, паст (0 
дан паст) хароратда сақланади. Шунда пиѐз эркаклаб кетмайди. Уруғлик учун
мўлжалланган пиѐзбош эса, 2 дан 10 гача ҳароратда сақлаш тавсия қилинади.
Уруғлик пиѐзларнинг эркаклаб кетишига экиш муддати, пиѐзбошларни ерга, 
ўтқазгандан кейинги ҳарорат, тупроқ намлиги ҳам таъсир қилади. Баҳор яхши, иссиқ 
келганда ва ерда ҳам кам бўлганда пиѐзнинг эркаклаб, гулпоя (стрелка) 
чиқармайдиган, ўсимликларда "ўжарлик" хусусияти пайдо бўлишига олиб келади. 
Аксинча, пиѐз эрта экилса ва баҳорги салқин ҳаво чўзилса, гулпоя чиқариш кучаяди 
ҳамда яхши уруғ ҳосили олинади.
Бошпиѐз айрим, гулининг гуллаши 3-4 кун давом этади. Жанубда тўпгулнинг 
гуллаши 15-20 кун, ўрта минтақада эса 48 кунгача давом этади.