Tehnik tizimlarda axborot texnalogiyalari fanidan mustaqil ish

2. Modellashtirish tizimlari turlarining tasnifi
Modellashtirish asosida o'xshashlik nazariyasi yotadi, u shuni tasdiqlaydiki, rriutlaq o‘xshashlik bir obyektning boshqa xuddi shunday obyekt bilan almashtirish mavqeiga ega boTishi mumkin. Modellashtirishda mutlaq o‘xshash!ik o'rinli emas va shuning uchun obyektni tadqiq qilinayotgan ishlash tarafini yetarli, yaxshi aks ettirishga intilish kerak. Shuning uchun modellashtirish turlarini tasniflash alomatlardan biri sifatida - modelning toTalik darajasini tanlash mumkin va modellami shu alomatga muvofiq toTiq, toTiq boTmagan va taxminiylarga boTish mumkin. ToTiq modellashtirish asosida nafaqat vaqtda, balki fazoda ham namoyon boTadigan toTiq o‘xshashlik yotadi. ToTiq boTmagan modellashtirish uchun o‘rganilayotgan obyektga modelning toTiq boTmagan o‘xshashligi xarakterlidir. Taxminiy modellash asosida taxminiy o‘xshashlik kutubxonasi yotadi, bunda, real obyektning ba'zi ishlash taraflari mutlaq modellashtirishmaydi. S tizimlarini modellashtirish turlarining tasnifi tizimda o‘rganilayotgan jarayonlar xarakteriga muvofiq modellashtirishning barcha turlari determinalangan va stoxastik, statik va dinamik, diskret, uzluksiz va diskret - uzluksizlarga bo‘linishi mumkin. Determinalangan modellashtirish determinalangan jarayonni aks ettiradi, ya’ni har qanday tasodifiy ta’sirlaming yo‘qligi inobatga oladigan jarayonlarni nazarda tutadi; Stoxastik modellashtirish ehtimollik jarayonlar va hodisalarni aks ettiradi. Bu holda tasodifiy jarayonning qator amalga oshirilishlari tahlillanadi va o‘rta ta’riflar, ya’ni bir turdagi amalga oshirishlarning to‘plami baholanadi. Statik modellashtirish qandaydir vaqt lahzasida obyekt xulqini tavsiflash uchun xizmat qiladi, dinamik modellashtirish esa vaqtda obyektning xulqini aks ettiradi. Diskret modellashtirish diskretliligi nazarda tutilgan jarayonlami tavsiflash uchun xizmat qiladi va shunga muvofiq uzluksiz modellashtirish tizimlarda uzluksiz jarayonlami aks ettirish uchun imkon beradi, diskret - uzluksiz modellashtirishdan esa diskret hamda uzluksiz jarayonlarni ajratib ko‘rsatish zamr bo‘lgan hollarda foydalaniladi. Bir javobli modellarning monandligini tekshirishning bayon qilingan protseduralari ham ulaming alohida a’zolarining statistik ahamiyatliligini kafolatlay olmaydi. Shundan kelib chiqib, modellarning tashkil etuvchilarini yanada batafsil tekshirish lozim. Buning uchun qo‘shimcha tarzda tashkil etuvchilar qatoriga shartli regressiya kvadratlarining yig‘indisi kiritiladi. Bunda odatda tahlilni osonlashtirish uchun shartli, umumiy regressiyali modellar va a’zolari bittadan yoki guruhlab tanlanadigan soddalashtirilgan modellardagi kvadratlar yig‘indisi hisoblanadi. Bu ikki kvadratlar yig‘ indilari orasidagi farq o‘zida modellarning sinalayotgan komponentlariga boigan ta’simi tavsiflovchi kvadratlar yigindisini namoyon qiladi. Maiumki, monand modellar uchun qoldiqlaming o‘rtacha kvadrati qayta tiklanish dispersiyasini tavsiflaydi va quyidagi shart bajariladi: