Техник конструкциялаш ва моделлаш

 Yog`ochga ishlov berishda foydalaniladigan qo`l asboblari.  
Arralar  va  ularni  ishga  sozlash.  Arralash  Yog‘ochni  mexanik  ishlashda  asosiy  usullardan 
biridir.  Arralash  yo‘li  bilan  Yog‘ochdan  zarur  uzunlik,  kenglik  va  qalinlikdagi  zagatovkalar  olish 
mumkin.  Yog‘och  materiallardan  buyum  tayyorlash  bilan  bog‘liq  bo‘lgan  ishlar  xilma-xil  bo‘lib, 
ulardan birinchisi arralashdir. Bu maqsadda har xil arralardan foydalaniladi. 

---

30 
 
 
 
Duradgorlik arralari: 
a-dastarra; b-buralma dastarra; v-chaspaki arra; g-chizg‘a arra; d-
burcharra; 1-polotno; 2-dasta; 3-kergi; 4-tortši ip; 5-burama tayoqcha; 6-
quloq.
 
 
Duradgorlik 
o‘quv 
ustaxonalarida  ishlatiladigan 
arralar  shakliga  qarab  ikki 
turga bo‘linadi. 
 
1. Dastarralar.  2. 
Burcharralar. 
 
Dastarralar 
ikki 
qismdan: dasta va polotnodan 
iborat. 
Polotno 
dastaga 
parchinlab qotiriladi yoki vint 
yordamida o‘rnatiladi. 
 
Burcharralar ham  ikki 
qismdan: 
kashak 
va 
polotnodan  iborat.  Kashak 
esa o‘z navbatida dasta, kergi 
yog‘och,  tortqi  ip,  burama 
tayoqcha 
va 
quloqlardan 
iborat. 
Polotno 
kashakka 
quloqlar 
yordamida 
o‘rnatiladi. 
 
Arralar qanday shaklga ega bo‘lishlaridan qat’i nazar, vazifasiga ko‘ra uch turga bo‘linadi: 
 
1. Qirquvchi arralar.  2. Tiluvchi arralar. 
3. Burilma-yoy arralar. 
 
Bu arralar bir-biridan tishlarining shakli bilan farq qiladi. 
 
Qirquvchi arralarning tishlari teng  yonli uchburchaklik shaklida bo‘lib, polotnoga nisbatan tik 
joylashadi. 
 
Tiluvchi arralarning tishlari qiyshiq burchakli uchburchak shaklida bo‘lib, polotnoga nisbatan 
burchak hosil qilib joylashadi. 
 
Burilma-yoy arralarning tishlari to‘g‘ri burchakli uchburchak shaklida bo‘lib, ularning oldingi 
yoqlari  polotnoga  tik,  ketingi  yoqlari  burchak  hosil  qilib  joylashadi.  Bundan  tashqari,  burilma-yoy 
arralar (u dastarra  yoki  burcharra shaklida bo‘lishidan qat’i nazar) polotnosining ensiz bo‘lishi bilan 
tiluvchi  va  qirquvchi  arralardan  farq  qiladi.  Polotnoning  ensiz  bo‘lishi  ixtiyoriy  egri  chiziq  bo‘yicha 
erkin arralash imkonini beradi.