Техник конструкциялаш ва моделлаш

3.Yog‘ochlarning sifatini va ularning nuqsonlarini aniqlash 
Yog‘ochning  sifatini  kuzatish  va  sinab  ko‘rish  usullari  bilan  aniqlanadi.  Kuzatish  orqali  yog‘och 
olinadigan  daraxtning  tanasi  va  butoqlari  qanchalik  to‘g‘ri,  bir  tekis  yo‘g‘onlikda  ekanligi  hamda 
sog‘lomligi aniqlanadi. Ko‘p daraxtlarning tanasidan eng asosiy yog‘och olinadi. Daraxtning yog‘och 
olinadigan  qismlari  qanchalik  to‘g‘ri,  uzun  va  tekis  yo‘g‘onlikda  hamda  sog‘lom  bo‘lsa,  shunchalik 
yuqori  sifatli  bo‘ladi.  Bunda  yog‘och  tanasidan  yonga  butoq  va  shoxlar  ko‘p  o‘sgan  bo‘lsa,  bunda 
yog‘ochning po‘st joylari ko‘p bo‘lishi natijasida yog‘och sifati pasayadi. Tanasi bukilib yoki buralib 
o‘sgan,  to‘g‘ri  yoki  kalta  bo‘lgan  daraxtning  yog‘ochi  kerakli  maqsadlarda  foydalanish  uchun 
yaproqsizligi  sababli  past  sifatli  xisoblanadi.  Shu  bilan  birga  bu  daraxtlarning  yog‘ochidan  har  turli 
mayda  buyumlar  yasash  uchun  qulay  bo‘lgan  holda  shunday  maqsadlarga  sifatli  yog‘och  deb 
hisoblanadi. 

---

27 
 
Bulardan tashqari  yog‘ochning sifatini uning zax va namligiga, suvda va zararli mikroorganizmlarga 
hamda yog‘ochni kemiruvchi qurtlarga chidamlilik darajasi bilan ham belgilanadi. 
Tabiiy quritishda yog‘ochlar to‘g‘ri holda saqlanadi. Bunda: 
1. 
Yog‘och  saqlanadigan  joy  maydonining  atrofi  va  usti  nishab  bo‘lib,  yog‘in-  sochin  suvlari 
to‘planmasligi kerak. 
2. 
Yog‘och  materiallari  tagida  va  atrofida  poyraxa,  arra  tuponi,  chirigan  tarasha,yoki  daraxt 
po‘stlog‘i va axlat bo‘lmasligi kerak. 
3. 
Yog‘och  saqlanadigan  ombor,  imoratlarmaydonidan  kamida  50  m  uzoqlikda  bo‘lib,  panjara 
yoki sim to‘siq bilan o‘ralgan bo‘lishi lozim. 
4. 
Yog‘och  materiallar  maxsus  poydevorgao‘rnatilgan  taglikka  taxlanishi  zarur.  Ularning  shu 
tarzda taxlangan tupi shtabel deb ataladi. 
5. 
Shtabellar ostiga qo‘yiladigan yog‘och taglikantiseptik moddalar bilan bo‘lishi kerak. 
Yog‘ochning nuqsonlariga zararkunandalar etkazadigan, yog‘ochni quritish va saqlash davrida har xil 
bo‘ladigan hamda tabiiy nuqsonlarga bo‘linadi. Yog‘och zararkunandalari o‘sib turgan daraxtlarga va 
yog‘och buyumlarga zarar etkazuvchi yog‘och zamburug‘lari,  
yorilish hamda quruq va shamollatiladigan joyda saqlamaslik natijasida chirish, yog‘och zamburug‘lari 
yog‘ochxo‘r  va  yog‘och  kemirar  qo‘ngizlardan  himoya  qilmaslik  natijasida  kelib  chiqadigan 
shikastlanishidan iborat.  Bunday nuqsonlarning oldini  olish uchun  yog‘och va  yog‘och materiallarini 
quritish, saqlash zararkunandalaridan himoya qilish qoidalariga rioya qilish lozim. 
Mustahkamlash uchun savollar. 
1. 
Yog‘och turlari qaysi belgilari bilan farqlanadi? 
2. 
Igna bargli daraxtlarga misollar keltiring? 
3. 
Yumshoq yog‘ochli nina bargli daraxtlar qaysilari? 
4. 
Yaproqli daraxtlardan qaysilarining yog‘ochi  yumshoq? 
5. 
Qattiq yoki mo‘rt yog‘ochlardan iimalar yasash mumkin? 
6. 
Yog‘ochning yorilmasdan qurishi nimaga bog‘liq? 
7. 
Nima uchun yog‘och buralib yoki bukilib qoladi? 
8. 
Yog‘ochni to‘g‘ri quritish uchun nima qilish kerak? 
9. 
Yog‘och nima ta’sirida chiriydi? 
10. 
Yog‘ochni chirishdan saqlash usullari qaysilar? 
11. 
Yog‘ochni turli kuchlarga chidamli bo‘lishi nimalarga bog‘liq? 
12. 
Yog‘ochni yong‘indan saqlash qoidalarini ayting?