Техник конструкциялаш ва моделлаш

Mavzuni mustahkamlash uchun savollar

1. 
   Texnikada ishlatiladigan modellar necha tipga bo‘linadi?
   
2. 
   Konstruktorlik xujjatlarga qanday shakldagi xujjatlar kiradi?
   
3. 
   Ishlab chiqarish sharitlarida yangi mashinalarni yaratish jarayoni ham, o‘quv ustaxonalarda texnik modellarni yasash jarayoni qanday jixatlarni qamrab oladi.?
   

Foydalanilgan adabiyotlar:

1. Andrianov P.N. Maktab o’quvchilari texnik ijodkorligini rivojlantirish. (O’quvchilarning texnik ijodkorligi. Tuzuvchi P.N.Andrianov – «Ukituvchi» 1989. 128 b.)
2. Turakulov X.A. Sharipov Sh.S. Talabalar ixtirochilik ijodkorligini rivojlantirish. Uslubiy tavsiyanoma. – Jizzax 1998 yil 36 b.
3. Vorobev A.I., Limanskiy S.A. Texnicheskoye konstruirovaniye i modelirovaniye. Uchebnoye posobiye dlya studentov IPF pedinstitutov i uchahixsya ped uchiliha – T. Ukituvchi. 1990 – 110 s.
4. «Ixtirolar, foydali modellar va sanoat namunalari» to’g’risidagi qonun (O’zbekiston ixtirochilar va rasionalizatorlar jamiyatining Respublika Kengashi. Rasmiy hujjatlar tuplami. №2-T., 1994 4-28 b)
5. Vachevskiy M.A. Osnovu rasionalizatorskiy i izobretatel’skoy rabotu. Kiyev, 1988. 92 s
6. J.­­­G’.Yuldoshev, Sh.Po’latov, Ta’limda innovasion texnologiya asoslarini tashkil etish. Toshkent. 2011 y. 73 b.
7. O’quvchilarni texnik ijodkorligi Toshkent «Ukituvchi» 1989 yil.
8. Stolyarov Yu.S. Teznicheskoye tvorchestvo uchahixsya. Moskva Prosvehyeniye 1989 g.
13-mavzu: Badiiy modellashtirish va dizayn.
Reja:
1. Texnik va badiiy modellashtirish umumiy jarayon ekanligi.
2. Dizayn tushunchasi.
3. Badiiy modellashtirishning mazmuni.


Tayanch so’z va iboralar: Texnik kontruksiyalash, dizaynda kompozisiya, kompozisiya, kompozision yechim, buyumning tashki formasi, nisbatlar, yigmadan chizma, umumiy kurinishdagi chizma


1. Texnik va badiiy modellashtirish umumiy jarayon ekanligi. Sanoat – texnik mahsulotlarining badiiy jihatdan maqsadga muvofiqligi, ularga yestetik tus berish – omillar, injenerlar ishlab chiqarish xodimlarning muhim vazifasidir. Qulay va chiroyli buyumlar yaratishga qaratilgan badiiy instruksiyalash (dizayn) ning diqqat markazida hamisha odam, uning ijtimoiy va individual yehtiyojlari, is’temol va ma’naviy talablari turadi. Har bir predmet (buyum) sanoat asaridan farqli o’laroq qandaydir xayotiy muxim vazifaga (funksiyaga) yegadir. Lekin deyarli har bir ishida o’zini go’zal buyumlar bilan o’rab olish yehtiyoji bor. Shuning uchun ham buyumning qimmati ikki asosni – foyda va go’zallikni qamrab oladi. Har bir buyumda texnik va yestetik asos mavjud bo’lib, u hamisha muhim bo’lmaydi va tirixan almashinib turadi.
Buyumning tashqi formasi – geometrik shakllar parallelepeped, prizma, silindr; konussimon.
Nisbatlar – bu tushuncha kontrasli va farqi nisbatlar bir-biri bilan mustahkams bog’liq (hajmini, chiziqli miqdorlarini, fakturalarni, ranglarni). Xajmi fazoviy to’zilish (frontal, fazoviy). Ma’lumki har qanday buyum uch o’lchovga yega bo’lib, bu o’lchovlar nisbatini biz hamisha xis qilib turamiz. Shu sababli buyumning hajmiga doir xarakteristika uning asosiy o’zchovlariga bog’liq bo’ladi.
Material – obekt qanday materialdan tayyorlanganligi ham juda katta ahamiyatga yega. Garmonik forma va kompozisiya tushunchasi. Garmonik forma go’zallik qonunlari asosida yaratiladi. U uzviy va yaxlit qismlari proporsional va ritmik bo’lib, u odamga va atrofdagi bo’limlarga mos plastik bo’ladi, rangi ko’zni quvontiradi.