Tebranish podshipniklarini joizliklari

TEBRANISH PODSHIPNIKLARINI JOIZLIKLARI.
Reja:
1. Tebranish podshipniklari klassifikattsiyasi.
2. Podshipniklarni shartli belgilash tizimi.
3. Podshipnik halqalari yuklanishi turlari.
4. G’ildirash podshipniklarining o’tqazishlarini hisoblash va tanlash hamda ularni chizmalarda belgilash.

Podshipniklarining turlari va vazifasi
Podshipniklar val hamda o’qlarning shiplarisha g’rnatilib, tachnya vazifasini o’taydi. O’q yoki val orqali tayanchga tushadigan kuchni bevosita podshipnik bajaradi. Podshipniklar 2 targa bo’linadi:
1.Sirpanish podshipniklar
2.Dumalash (g’ildiralash) podshipniklar.
Sirpanish podshipniklaridan xalq xo’jaligining barcha sohalarida foydalaniladigan mashina, mexanizm va turli jihozlarda keng qo’llaniladi. Sirpanish podshipniklari mashina va mexanizmlarning bir biriga nisbatan qo’zg’aluvchi detallari orasida ishqalanish koeffitsientini keskin kamaytirish uchun xizmat qiladi. Buning natijasida ishqalanish oqibatida detallarning tez yeyilib ishdan chiqishi bartaraf qilinadi. Sirpanishpodshipniklarining aksariyat ko’pi ichki va tashqi xalqali bo’lib, ularning tashqi xalqasi korpus va ichki xalqasi esa val bilan birikma hosil qiladi.
Sirpanish podshipniklari tuzilishi jihatidan ajralmaydigan va ajraladigan podshipniklarga bo’linadi. Xozirgi vaqtda ajraladigan podshipniklardan ko’proq foydalanilmoqda. Sirpanish podshipnigi quyidagi qismlardan iborat:
1 tayanchga tushuvchi kuchni qabul qilib oladigan asosiy detal-podshipnik korpusi.
2 podshipnikning yuqori tomonidan berkitib turuvchi qismi-qopqoq.
3 ikki paladan iborat vkladish.
4 klrpus bilan qopqoqni biriktirish boltlari.
5 korpusni fundamental biriktirish boltlari.
6 moylagich

Sirpanish podshipnigi. 1 -val; 2 – podshipnik.


Vkladish uchun ishlatiladigan material
Vkladish podshipnikning eng muhim elementidir.Vkladishning tuzilishi, materiali, uning qanchalik aniq tayyorlanganligi, joylashuvi, moy uchun mo’ljallangan ariqchalarning shakli-bularning hammasi podshipnik ishini belgilaydi.SHuning uchun vkladishlar kuyidagi talablarga javob berishi kerak: 1.vkladish sirtining shakli tsapfaning uzunlik va talab etilgan qamrov bo’yicha bir tekis joylashuvini ta’minlash;
2.vkladish bilan tsapfa orasidagi zazor suyuqlikda ishqalanish rejimini ta’minlaydigan bo’lishi;
3.vkladish materialning yeyilishiga chidamliligi yetarli darajada bo’lishi; 4.vkladishning tuzilishi u bilan tsapfaning o’qdosh bo’lishini ta’minlashi lozim.
Sirpanish podshipniklar o’rniga hozirgi kunda dumalash podshipniklari keng qo’llanilmoqda.
Dumalash podshipniklariga alohida vazifa yuklanganligi sababli, ularning 1000 dan ortiq standartlashtirilgan o’lchamlarga ega bo’lgan turlari mavjud. Ularning ichki diametrlari 0,6 mm dan 630 mm gacha boradi. Dumalash podshipniklarining turlari, o’lchamlari va boshqalari bo’yicha ma’lumotlar mashina detallari fanida o’rgatiladi.
Dumalash podshipniklariga yuzalarining shakli, o’zaro joylashishi, o’rnatiladigan o’lchamlarining aniqligi va xalqalarining aniq aylanishini ifodalovchi beshta aniqlik klassi belgilangan. Aniqlik klassi ortib borish tartibi quyidagicha belgilangan: 0;6;5;4;2. Ma’lum birikma uchun tegishli podshipnikning aniqlik klassi mashina va mexanizmlarning aylanish aniqligiga va ishlash sharoitiga qo’yilgan talablar asosida tanlanadi. 0-klass aniqlikdagi podshipniklardan avtotraktor va boshqa qishloq xg’jalik mashinasozligida foydalaniladi. 6;5;4;2- aniqlik klasslaridagi podshipniklardan yuqori aniqlik talab etiladigan asboblar tayyorlashda va stanoksozlikda foydalaniladi. 0- klass podshipnigining dopusk qiymati 5 va 6 kvalitetlarda (IT5 va IT6), yuzalarining notekisligi esa Ra =i,25…2,5 mkm bo’ladi.
Podshipnik tashqi xalqasining dopusk maydoni asosiy val singari – detal jismiga, ichki xalqaning dopusk maydoni asosiy otvertsiya kabi emas, balki, u ko’proq asosiy chetlanishi «K» bo’lgani kabi – Detal tashqarisiga belgilanadi. Bundan kelib chiqadiki, ichki xalqa diametri(d)ga dopusk maydoni nominal o’lchamiga nisbatan manfiy qismda joylashgan. Tekis tsilindrik birikmalarda asosiy otvertsiyaning dopusk maydoni musbat qismda joylashgan. SHu bois, oraliq posadka uchun tayyorlangan vallarda natyagli posadka hosil bo’ladi. Podshipniklarning buzulmasdan uzoq muddat ishlay olish ko’rsatkichi ularni birikmada qancha aylanishlar soniga bardosh berishi orqali baholanadi. Podshipnik bardosh bera oladigan aylanishlar soni, uning konstruktsiyasiga, turiga, biriktirish sharoitiga va yuklanish turiga bog’liq bo’ladi. Podshipnik xalqalarining bir-biriga nisbatan qo’zg’aluvchanligini ta’minlash maqsadida xalqalarining ichki yuzalari bilan uning sirpanish elementi (sharik yoki rolik kabilar)orasiga ichki oraliq belgilanadi. Bu g’ralik radial va o’q bo’yicha bo’ladi. Radial oralik podshipnikning aylanish o’qiga
nisbatan perpendikulyar tekislikda, o’q bo’yicha g’ralik esa aylanish o’qi bo’yicha aniqlanadi.
Ichki g’ralik o’z navbatida boshlang’ich, g’rnatishdagi va ishchi g’raliklarga ajratiladi. Ishlab chiqarish korxonasida podshipnik boshlang’ich g’ralik bilan ishlab chiqariladi. Ichki va tashqi xalqalarning detallar bilan biriktirilishida deformatsiyalanishi natijasida podshipnikning g’rnatishdagi ichki g’raliki ko’pincha boshlang’ich g’ralik kichikroq bo’ladi. Podshipnikning ichki ishchi g’raliki birikuvchi yuzalardagi g’adir-budirliklarning ezilishi xisobiga g’rnatishdagi g’ralik bir oz kattaroq bo’ladi. Podshipnikning uzoq muddat ishlashi asosan ichki ishchi g’ralik qiymatiga bog’liq bo’ladi. O’q bo’yicha g’ralik podshipnik elementlarini foydalanish davrida o’q bg’ylab qisilib qolishidan saqlaydi.



Dumalash podshipniklar

Dumalash podshipniklari har biri nagruzka jihatidan yengil L, o’rta S, og’ir T seriyali qilib tayyorlanadi. Har bir podshipnikning raqam va harflardan tuzilgan shartli belgisi bo’ladi.Bu belgining g’ng tomonidan birinchi ikki raqami podshipnikning ichki diametrini ko’rsatadi. Uchinchi raqam podshipnik seriyasini bildiradi, bunda yengil-2, o’rta-3, og’ir-4 seriya ekanligi belgilanadi. SHartli belgining g’ng tomonidan tg’rtinchi raqam podshipnik turini, beshinchi va oltinchi raqamlar podshipnik tuzilishidagi konstruktiv xususiyalarni ifodalaydi. Podshipnik seriyasi- 2002700 ( g’ngdan chapga qarab o’qilishi)