Tdv larni ishlab chiqarishda ishlatiladigan yordamchi moddalar sf 101-b rahimjonova X, Chuliyeva S, Maxmadaliyeva S, Nurullayeva M, Normatov T

Polietilenglikolli asoslar. Bu asoslar qattiq va suyuq polietilenglikollarni eritish bilan olinadi. Polietilenglikollar (PEG) yoki polietilenoksidlar (PEO) sintetik moddalar bo‘lib, etilenglikol yoki oksietilenni suv yoki kaliy ishqori bilan polimerizatsiya qilish yo‘li orqali olinadi. Suvda eriydigan bunday asoslar xorijiy davlatlarda XX asrning 40 yillaridan boshlab, asosiy o‘ringa chiqib oldi. Bu ularning quyidagi afzalliklari bilan tushuntiriladi.
Tarkibida siklik spirt saqlagan tabiiy maxsulot bu lanolin. Unga yog‘ va uglevodorodlar qo‘shish bilan ko‘p miqdordagi suv va spirtli suyuqliklarni o‘ziga absorbsiya qilib oluvchi (emulgirlovchi) bir qator emulgatorlar sintez qilindi. Faqat bu birikmalarning tabiiy lanolindan (yopishqoqligi xidi va b.) farqi, ular allergik ta’sirlar keltirib chiqargani uchun ulardan faqat lanolinni qayta ishlashda foydalanila boshlandi.
Gidrolan – gidrirlangan lanolin bo‘lib, yumshoq sharoitda (2000S haroratda, 150 atmosfera bosim ostida) gidrirlash orqali olinadi. Natijada rangsizlantirilgan va xidsizlantirilgan, yuqori emulgirlash xossasini saqlab qolgan lanolin maxsuloti olinadi.
Tolali mum spirtlari – lanolinni konsentrlangan ishqor eritmalari (suvli yoki spirtli) bilan sovunlash orqali olinadi. Bu usul bilan spirt aralashmasida ko‘proq miqdorda xolesterinni saqlab qolish mumkin bo‘ladi. Uning tarkibi: 30% xolesterinlar (xolesteringa nisbatan),25% triterpenlar, 15% atsiklik diollar va 25-30% boshqa xar xil turdagi moddalar. Xorijiy davlatlarda tolali mum spirtlaridan tarkibida ko‘p miqdorda suv saqlagan emulsion asoslarni sintez qilishda ishlatiladi. Masalan murakkab suvli surtma – Unguentum aquosum compositum Buyuk Britaniya farmakopeyasida keltirilgan bo‘lib (1963), uni tayyorlash uchun oldin 3 g tolali mum spirti, 12 g parafin, 5 g vazelin va 30 g vazelin moyidan iborat qotishma – Unguentum alcoholum lanae surtma asosi tayyorlanib, 50 ml suv bilan aralashtiriladi. XFITI (1968) parafin va serezinni o‘rniga tolali mum spirtidan foydalanishni tavsiya qildi. CHunki u ko‘pgina dori moddalari bilan yaxshi kelishadi, saqlanish davomida turg‘un, ularga xech qanda antioksidantlarni qo‘shishni xojati yo‘q