TDSI Stomatologiya fakulteti 2kurs talabasi Ahmadaliyev Sardorbekning OSP fanidan tayyorlagan mustaqil ishi.
Mavzu:Tish alviolyar va bazal yoylar haqida ,okluzion egrilik va okklyuzion tekislik .
Tish yoyi –tish qismining kesuvchi tomoni va chaynash yuzasinining bo’ylab o’tadigan hayoliy egri chiziq .
Pasktki jag’ shakli parabola shaklga ega .
Yuqorigi jag’ tishi shakli ellipsimon shaklga ega
Tishlarning barqarorligini taminlovchi omillar
Tishlarning birligi tishlararo komtaklar
Periodont bilan taminlanadi
Alveolyar qism
Pastki tishlar, qo'shimcha ravishda, tish yoyining bukkal konveksligi, tish tojlarining moyilligi va shakli tufayli qo'shimcha barqarorlikni oladi. Yuqori jag' tishlarining moyilligi ularning barqarorligi uchun kamroq qulaydir. Tishlarning joylashishining o'ziga xosligi, bu yuqori tish qismini pastki qismiga nisbatan kamroq barqaror qiladi, yuqori chaynash tishlaridagi ko'p miqdordagi ildizlar bilan qoplanadi.Rasmda tishlarning tojlari va ildizlari ko’rsatilgan
Alveolyar yoy-alveolyar tizma o’rtasi bo’ylab chizilgan hayoliy chiziq
Bazal kamar-ildiz tepalari bo’ylab o’tadigan hayoliy chiziq
Okklyuzion yuzasi-unga kiritilgan barcha tishning okklyuzion yuzasini yig’indisi
Sagittal okklyuzion egri chiziqqa qo'shimcha ravishda, transversal (Wilson) okklyuzion egri ajralib turadi. U ko'ndalang yo'nalishda o'ng va chap tomondagi molarlarning chaynash yuzalaridan o'tadi. Ko'pincha transversal okklyuzion egri chiziq ham pastga yo'naltiriladi, garchi uning boshqa variantlari bo'lishi mumkin
Sxematik ravishda lateral proektsiyadagi okklyuzion sirt markaziy kesma tishlarning kesish qirralaridan uchinchi molarlarning distal tuberkulyarlariga o'tadigan egri chiziq sifatida tasvirlangan. Ushbu okklyuzion egri chiziq sagittal (Spee) deb ataladi.
Okklyuzion tekislik ikki usulda chizilishi mumkin bo'lgan xayoliy tekislikdir. Birinchi holda, u markaziy kesma tishlarning o'rtasidan va birinchi (ular yo'q bo'lganda, ikkinchi) molarlarning mezial tuberkullari o'rtasidan o'tadi. Ikkinchi variantda u ikkinchi yuqori molar suyagining bukkal novdasi va birinchi yuqori molarning mezial bukkal ustki qismidan o‘tkaziladi.
Okklyuzion tekislik ikki usulda chizilishi mumkin bo'lgan xayoliy tekislikdir. Birinchi holda, u markaziy kesma tishlarning o'rtasidan va birinchi (ular yo'q bo'lganda, ikkinchi) molarlarning mezial tuberkullari o'rtasidan o'tadi. Ikkinchi variantda u ikkinchi yuqori molar suyagining bukkal novdasi va birinchi yuqori molarning mezial bukkal ustki qismidan o‘tkaziladi.
Yuqori tishlarda toj qismi lunj va lab tomonga ildizi tanglay tomonga qiyshaygan boladi . Pastki tishlarda toj qismi til tarafga ildiz qismi esa lunj va til tarafga. Yuqori tishning alveolyar yoylari pastki tish yoylariga qaraganda kichikdir Tish yoylari esa aksincha .
Periodont tishning qollab quvatlovchi tizimdir
Periodont ,milk
Tish alveolalari
Tish ildizining sementi
1) alveolyar cho'qqining tolalari - tishning bo'yin yuzasini alveolyar suyakning tepasi bilan bog'laydi;
2) gorizontal tolalar - alveolyar tizma tolalaridan chuqurroq, periodontal bo'shliqqa kirishda joylashgan; gorizontal (tish ildizi va alveolyar suyak yuzasiga to'g'ri burchak ostida) o'tib, qo'shni tishlarni bog'laydigan transseptal tolalar bilan birgalikda dumaloq ligament hosil qiladi;
3) qiya tolalar - son jihatdan ustun bo'lgan guruh, periodontal bo'shliqning o'rta 2/3 qismini egallaydi, ildizni alveolyar suyak bilan bog'laydi;
4) apikal tolalar - ildizning apikal qismidan alveolalar tubiga perpendikulyar ravishda ajralib chiqadi;
5) ildizlararo tolalar - ko'p ildizli tishlarda ular bifurkatsiya sohasidagi ildizni interradikulyar septumning tepasi bilan bog'laydi.