Tcp/ip stek protokollari. Reja

1.4-rasm. TCP/IP modeli steki asosida tarmoq ko’rinishi.

To’liq kommunikatsiya jarayoni quyidagilarni o’z ichiga oladi:

1. 
   Manba tomonidagi oxirgi qurilmaning ilovalar sathida ma’lumotlarni yaratish;
   
2. 
   Ma’lumotlarni manba - oxirgi qurilmada protokollar steki bo’yicha quyi sathlarga uzatishda inkapsulyatsiya qilish;
   
3. 
   Stekning tarmoqli kirish sathida ulanishda ma’lumotlarni generatsiyalash (uzatish);
   
4. 
   Tugun va turli oraliq qurilmalardan iborat bo’lgan birlashtirilgan tarmoq bo’ylab ma’lumotlarni uzatish;
   
5. 
   Qabul qiluvchi oxirgi qurilmaning tarmoqli kirish sathida ma’lumotlarni qabul qilish;
   
6. 
   Ma’lumotlarni qabul qilish qurilmasining steki bo’ylab yuqoriga uzatishda dekapsulyatsiya qilish;
   
7. 
   Ushbu ma’lumotlarni qabul qiluvchi qurilmaning ilovalar sathida q abul ilovasiga uzatish.
   

1. 
   Ko’p darajali tuzilma
   

Ko’p darajali tuzilma katta va murakkab tizimning elementlarini batafsil baholashga imkon beradi. Ko’p darajali tuzilmadan foydalanish orqali tizimning funksiyasini modifikatsiyalash oson, buning uchun faqat mos darajaga o’zgartirish kiritish kerak, bunda tizimning tuzilmaviy-funksional tashkil etilishi oldingidagidek qoladi. Masalan, ro’yxatga olish tizimini takomillashtirish ro’yxatga olish darajasini ichki o’zartirishga olib keladi, bu uning fun ksiyalariga hech qanday ta’sir qilmaydi va butun tizimning tuzilmasini o’zgartirmaydi.

2. 
   Protokol darajalari
   

Endi tarmoq protokollarini tashkil etilishini ko’rib chiqamiz. Protokollar va barcha tarmoq dasturiy va apparatli ta’minot darajalar ko’rinishida tashkil etilgan. Har bir protokol tarmoq kommunikatsion modelining ma’lum darajasiga kiradi.
Protokollarni qo’llash apparatli, dasturiy yoki aralash bo’lishi mumkin. HTTP va SMTP kabi amaliy daraja protokollari, shuningdek transport darajasi protokollari deyarli doimo dasturiy qo’llanadi. Aksincha, ma’lumotlarni uzatish muhiti bilan uzviy bog’langan fizik va kanal darajalari protokollari tarmoq interfeys kartasi orqali apparatli qo’llanadi (masalan, Ethernet, Wi -Fi). Kommunikatsion modelning markazida joylashgan tarmoq darajasi ham apparatli, ham dasturiy qo’llanilishi mumkin.

3. 
   Internet protokollari steki
   

Shunga e’tibor beringki, biz yuqori (11-bob boshida) da keltirgan protokollar yo’lovchilarga xizmat ko’rsatish funksiyasi aeroportlar orasida taqsimlanganiga o’xshash oxirgi tizimalar va marshrutizatorlarni o’z ichiga olgan tarmoq komponentlari orasida taqsimlangan.
Kommunikatsion modelning barcha darajalari majmui protokollar steki deyiladi.
Internet protokollari stek modeli ma’lum protokollami yig’ish strukturasiga muvofiq keluvchi modeldir. O’zaro bog’langan protokollarning ierarxik ko’pligi to’plamda, odatda, ijtimoiy tarmoqning ma’lumotlar tarmog’i bilan o’zaro aloqada ishlashi uchun talab qilinadigan butun funksionallikni taqdim qiladi. TCP/IP modeli TCP/IP steki tarkibidagi har bir sath protokollarida kechuvchi funksiyalarni tavsiflaganligi sababli protokollar steki modeli deyiladi.

4. 
   Ma’lumotlarni inkapsulyatsiyalash
   

1.5. rasmda oxirgi tizimlar orasida ma’lumotlar o’tadigan fizik yo’l, shu jumladan protokollar stekining barcha darajalari orqali (yuqoriga va chapga) o’tishi va marshrutizatorlarda qayta ishlash tasvirlangan.
Eng muhim tarmoq qurilmalari oxirgi tizimlar va kommutatorlar (2-daraja marshrutizatorlari va kommutatorlari) hisoblanadi. Oxirgi tizimlar kabi ko’priklar va marshrutizatorlar tarmoqning ko’p darajali tuzilmasini qo’llaydi, lekin ular faqat pastki darajalarga xizmat ko’rsatadi. 11.5-rasmdan ko’rish mumkinki, ko’priklar faqat fizik va kanal darajalariga, marshrutizatorlar esa fizik, kanal va tarmoq darajalariga xizmat ko’rsatadi. Bu shu bilan tushuntiriladiki, marshrutizatorlar IP protokolini qo’llay oladi, shu bilan bir vaqtda ko’priklar bunday imkoniyatga ega emas. Ko’priklar IP-manzillarni emas, faqat kanal darajasi manzillarini taniydi. Xostlar barcha beshta tarmoq darajalariga xizmat ko’rsatadi, bu Internet arxitekturasi o’z murakkabligini katta qismini oxirgi tizimlarning “yelkasiga” berishini bildiradi.