Tayyorlash va ularning malakasini oshirishni tashkil etish bosh ilmiy metodik markazi toshkent axborot texnologiyalari universiteti

 
Kalit so’zlar: 
Boshqarish, rejalashtirish, sarf harajat, talab, taklif, mijoz, biznes, 
nomoddiy, loyiha, baholash, bashorat, tahlillash. 
 
Ushbu ma’ruzaning maqsadi dasturiy ta’minotni boshqarishning ikkita asosiy 
turlari, ya’ni xavfni boshqarish hamda odamlarni boshqarish turlari haqida ma’lumot 
berish. 
4.1. Loyihani boshqarish. 
13
Loyihani boshqarish dasturiy injiniringning muhim qismi hisoblanadi.Loyihani 
boshqarish aniq jadvallar asosida ketishi uchuin uni proffesional darajada amalga 
oshirish kerak bo’ladi. Bunda loyihani boshqaruvchinining o’rni katta .uning asosiy 
vazifasi loyihani bajarishda vujudga keladigan cheklovlarni aniqlash hamda bartaraf 
etishdan iborat. 
Loyihani boshqarishni bir nechta muvvofiqiyatli mezonlari mavjud ular 
qo’yidagilar. 
1.
Loyihani belgilangan vaqt ichida mijozga yetkazish. 
2.
Umumiy narxni budjetga mos holda saqlash. 
3.
Mijozning talablariga mos holda loyihani bajarish . 
4.
Yaxshi faoliyt olib boruvchi guruh bilan ishlash. 
Yuqorida berilgan mezonlar mezonlar dasturiy injiniringda yagona mezonlar 
hisoblanmaydi. Dasturiy ta’minotni boshqarish qiyin bo’lganligi uchun uni 
bajarishda bir nechta asosiy tushunchalarni bilish talab etiladi. 
1.
Dasturiy mahsulot nommodiy hisoblanadi: 
Loyihani bajarishda menejer yo’lboshchi hisoblanadi.Agar loyihaning biron 
qismida kamchilik ko’zatilsa bu butun loyiha strukturasiga tasir etadi. 
Dasturiy ta’minot nomoddiy bo’lganligi uchun uni ko’rib ham ushlab ham 
bo’lmaydi.Dasturiy ta’minot menejerlari loyiha qanday tarzda ketayotganligini 
oddiy kuzatish orqali aniqlay olmaydilar. Shuning uchun ular boshqa dalillarga 
13
“Software Engineering”, by Ian Sommerville, pages 594-595 

---

III. NAZARIY MATERIALLAR 
56 
tayanib jarayonlarni nazorat qiladilar. 
2.
Katta dasturiy loyihalar ko’pincha “one off” loyihalar hisoblanishadi. 
Katta dasturiy loyihalar oddiy loyihalardan ancha farq qilishadi. Shuning uchun
ushbu loyiha menejerlari bu loyihalarda duch kelishi mumkin bo’lgan 
muammolarni aniqlashga qiynaladilar. Komyuterlardagi texnik o’zgarishlar va ular 
o’rtasidagi aloqalar menejerning ishini kuchaytiradi. 
3.
Dastur jarayonlari o’zgaruvchan hamda aniq tashkillashtirilgan. 
Muhandislik jarayonlari ba’zi bir sistemalarda xususan ko’prik hamda 
binolarning strukturasida tushunarli bo’lishadi. Lekin dasturiy jarayonlarni loyihlash
bundan mustasno. Chunki hech bir menejer aniq bir dasturiy loyiha jarayonlarini 
rivojlantirishda qachon muammolarga duch kelishini bashorat qilishga qodir emas.