Tayyorlash va ularning malakasini oshirishni tashkil etish bosh ilmiy metodik markazi toshkent axborot texnologiyalari universiteti

Kitob bilan ta‟minlanganlik (Kbt), ya‟ni ro„yxatdagi bir kitobxonga to„g„ri 
keladigan  kitoblarning  o„rtacha  miqdori,  kutubxonada  yilning  oxirida  mavjud 
bo„lgan kitob fondi miqdorini (F) ro„yxatdagi kitobxonlar (K) soniga bo„lish bilan 
xisoblanadi: 
 
         F 
Kbt= --------- 
         K 
 
Bu ko„rsatkichni kitob o„qilishi darajasini aylanish ko„rsatkichlariga  bo„lish  
yo„li  bilan  ham  aniqlash  mumkin.  Kitob  bilan  ta‟minlanganlik  ko„rsatkichi  kitob 
fondining  kitobxonlar  soniga  nisbatan  miqdorini,  ya‟ni  uning  yetarliligini 
ko„rsatadi.  Ana  shu  ko„rsatkich  bo„yicha  foydalanish  uchun  kitoblar  yetarli  yoki 
yetarli  emasligini  bilish  mumkin.  Shuni  unuimaslik  lozimki,  kitob  bilan 

---

III. NAZARIY MATERIALLAR 
 
 
 
 
43 
ta‟minlanganlik    ko„rsatkichi  aylanish  ko„rsatkichiga  teskari  proportsionaldir: 
ulardan  biri  qancha  baland  bo„lsa,  boshqasi  shuncha  past  bo„ladi.  Demak,  juda  
yuqori  bo„lgan  kitob  bilan  ta‟minlanganlik  ham  aylanish  pastligi  kabi  yaxshi 
xodisa  emas.  Quyidagi  mulohazalarga  ko„ra  ommaviy    kutubxonalar  uchun  bitta 
kitobxonga  10-12  dona  kitobning  to„g„ri  kelishi  kitob  bilan  normal 
ta‟minlanganlikni  tashkil  qiladi:  kitobxon  abonementdan  bir  vaqtning  o„zida  5 
tagacha kitob olish xuquqiga ega, ayni vaktda kitobxonlar tanlab olishi uchun kitob 
javonida doimo shuncha kitob bo„lishi kerak.