Tayyorlash va ularning malakasini oshirishni tashkil etish bosh ilmiy metodik markazi toshkent axborot texnologiyalari universiteti

Fonddan  foydalanish  koeffitsenti.  Kitob  fondlarining  shiddatli  o„sishi 
adabiyotlar  bilan    to„ldirish  va  undan  foydalanish  o„rtasidagi  nisbatni  aniqlash 
uchun ularni statistik taxlil qilish talab qilinmoqda. Bunday taxlil predmeti sifatida 
kitob  fondlaridan  foydalanish  koeffitsenti  (ba‟zan  uni  fond    bilan  kitob 
berilishining  mosligi  koeffitsenti  deb  ham  aytishadi)  qo„llaniladi.    Koeffitsent 
quyidagi tarzda  xisoblanadi. Avvalo kitob fondi va kitob berilishi tarkibidagi turli 
soxa  adabiyotlarining  salmog„i  (ya‟ni  foizlardagi  ulushi)  xisoblanadi.  So„ngra 
kitob  berilishining  turli  xil  bo„limlarining  salmog„i  kitob  fondining  tegishli 

---

III. NAZARIY MATERIALLAR 
 
 
 
 
41 
bo„limlari  salmog„iga  bo„linadi.  Bunda  kitob  fondidan  foydalanish  koeffitsenti 
xosil  bo„ladi.  Normativ  koeffitsent  “1”  sanaladi,  bu  fondning  mazkur  bo„limi 
miqdori uning foydalanish xajmiga muvofiq  kelishini bildiradi.  
Koeffitsentni boshqacha usul bilan ham xisoblash mumkin. Dastlab umumiy 
aylanish  hamda  umumiy  kitob  berilishini  (yoki  soxaviy)  kitob  fondining  tegishli 
bo„limi  xajmiga  bo„lish  yo„li    bilan  har  bir  bo„lim  bo„yicha  alohida  xisoblab 
chiqiladi. So„ngra soxaviy aylanish ko„rsatkichi umumiy aylanishga  bo„linadi va 
kitob fondining shu bo„limida foydalanish koeffitsenti xosil bo„ladi.