Tayyorlash va ularning malakasini oshirishni tashkil etish bosh ilmiy metodik markazi toshkent axborot texnologiyalari universiteti

Kitob  berilishining  statistik  xisobi:  bosma  nashrlar  va  boshqa 
materiallarning  qanchasi,  bilimlarning  qaysi  soxalari  kitobxon  tomonidan 
foydalanildi,  degan  savolga  javob  beradi.  Bu  ijtimoiy  mutolaa  ko„lamlari  va 
kutubxonachi  mehnatining  maxsuldorligini  xarakterlaydi.  Kitob  berilishi 
jamoaning  madaniy  saviyasi  to„g„risida  va  kutubxona  fondidan  foydalanish 
to„g„risida fikr yuritish uchun muxim mezondir. 
Kitobxon  formulyaridagi  yozuvlar  yoki  kitobxon  biletiga  qo„yilgan  kitob 
formulyarlari kitob berilishini xisobga  olishning asosi bo„lib xizmat qiladi. Kitob 
va  jurnallar  berilishi  birligi  qilib-  alohida  nushalar,  muqovalanadigan  jurnallar 
uchun- muqovalar soni, muqovalanmagan yoki “qalin” jurnallar uchun – nomerlar 
soni olinadi. 
Kitob  berilishini  xisobga  olish  uslubidagi  muammo  masalalaridan  biri 
abonement  va  o„quv  zallari  bo„yicha  kitob  berish  miqdorini  jamlashga  yo„l  
qo„yish mumkinmi, degan masaladir. Moxiyatiga ko„ra bu kitob berilishlari bir xil 

---

III. NAZARIY MATERIALLAR 
 
 
 
 
39 
emas.  Abonementda  berilgan  100  ta  kitobning  aksariyat  qismi  to„la  o„qib 
chiqiladigan  bo„lsa,  o„quv  zalida  ham  shuncha  miqdorda  berilgan  kitoblarning 
birontasi  ham  odatda  kitobxonlarning  zalga  bir  martalik  qatnashida  o„qib 
chiqilmaydi. 
Ammo  amaldagi  qoidalarga  ko„ra,  bu  miqdorlar  birga  jamlanadi. 
Statistikaning  ana  shu  kabi  ma‟lumotlari  bilan  taqqoslash  mumkin  bo„lgan 
ko„rsatkichlarni olish uchun kitob berishning umumiy( jamlangan) soni ko„rsatiladi 
va  ayni  vaqtda:  shu  jumladan,  abonement  va  o„quv  zali  bo„yicha  deb  ajratib 
ko„rsatish tavsiya etiladi. 
Kutubxona  statistikasining  muxim  ko„rsatkichlaridan  biri  kutubxonaga