Tayyorlash va ularning malakasini oshirishni tashkil etish bosh ilmiy metodik markazi toshkent axborot texnologiyalari universiteti

Sarlavha va sarlavhalar 
Sarlavhalashga bog'liq barcha qismlar mavjud, shuningdek film yaratish bilan 
bog'liq  yana  barcha  narsalar.  Siz  bu  qismlarni  ishlatish  yoki  ishlatmasligingiz 
o‘zingizga bog'liq.  
 
Sarlavha kartasi Ko‘chmas sarlavha  
Asosiy sarlavha Filmni hususiyatini bildiruvchi sarlavha karta  
Kreditlarni  ochish  (yoki  bosh  kreditlar)  Sarlavha  kartalarining  tipik  seriyasi 
kinoning boshlanishidagi sarlavha paydo bo‘lishi va yo‘qolishi. Odatda kreditlarni 
ochish  quyidagi  tartibda  bo‘ladi:  stidiya  yoki  kompaniya  mahsuloti, ba'zan  ishlab 
chiqaruvchi,  asosiy  sarlavha,  kasting,  musiqa,  musiqiy  rahbar,  libos  (kostyum) 
bo‘yanish,  dezayner,  tasvir  rejissyori,  muharrir,  ijro  etuvchi  prodyusser, 
prodyusserlar, yozuvchilar, rejissyor.  

---

 
IV.AMALIY MASHG’ULOT MATERIALLARI
 
 
 
 
 
 
 
79 
Yakunlovchi  kreditlar  (yoki  dum  kreditlar)  Filmning  so‘ngidagi  kreditlar. 
Odatda,  agar  filmda  ochiq  kreditlar  o‘tkazib  yuborilsa,  u  ochiq  kredit 
ma'lumotlarni teskari tartibda, normal yakunlovchi kredit roll boshllanishdan oldin 
kredit sifatida namoyish etiladi       
O‘tuvchi  yozuv  (title  roll):  Ekranning  pasidan  tepasiga  qadar  o‘tuvchi  uzun 
yozuvlar  ro‘yhati  Odatda  kreditlarni  tugatish  uchun  ishlatiladi.  yozuvlarni  taqdim 
etishning eng samarali usuli, ekrandagi har bir ism bir xil davomiylikda bo‘lishi.  
Suruluvchi  yozuv  (title  crawl):  ekran  bo‘ylab  gorizontal  o‘tuvchi  yozuvlar 
hoshiyasi,  odatda  pastki  qismda  joylashgan  bo‘ladi.  Ko‘proq  televizorda 
ishlatiladi.  
Super  yozuvlar  (super  yoki  super'd)  boshqa  video  ustiga  qo‘yiladigan 
yozuvlar.  
Uch  qonuniyat  (lower  thirds):  kadrdagi  uchlik  yozuv.  Odatda  siz  hujjatda 
ishlatishingiz mumkin bo‘lgan kreditlar so‘zlovchini aniqlaydi. Ular yana Chyrons 
deb ham ataladi.  
Pad:  Bo‘yalgan  orqa  fon  yoki  uch  qonuniyat  ostidagi  (orqasidagi)  tasma. 
Padlar ypzuvlarning aniqliligini oshiradi.  
Yozuvsiz tur: proyekt (mahsulot) ingizning yozuvsiz turi. Bularning barchasi 
deyarli hardoim horijiy taqsimlanish (foreign destribution) uchun kerak.  
Sizning yozuv dizayningiz va o‘lchamingizni tanlash 
Siz 
sarlavhangiz 
uchun 
yozuv 
dizayningiz 
va 
o‘lchamingizni 
tanlayotganingizda  mahsulotingizning  oxirgi  maqsadini  (ko‘rinishini)  ko‘rib 
chiqishingiz  kerak.  Bugungi  kunda  yozuv  dizaynining  turlari  shunchalik  ko‘pki, 
ularni tanlash bu bir san'at. Malakali sarlavha qiluvchi dizaynerlar ko‘pincha turli 
hil yozuv dizaynlarini aralashtiradi va tanlaydi, masalan, agar ular so‘roq belgisini 
yoki  turli  hildagi  katta  harflarni  turli  yozuv  dizaynidan  olishni  lozim  topishlari 
mumkin.  Turli  yozuv  dizaynlari  haqida  ma'lumotga  ega  bo‘lish  bu  katta  yutuq, 
lekin agar sizda bu bilim yo‘q bo‘lsa izlanish olib borishni rejalashtiring.  
Siz  kichikroq  o‘lcham  tanlayotganingizda  doim  ko‘pplab  odamlar  sizning 
loyihangizni  video  ekran  yoki  Web  oynasida  ko‘rishinni  yodda  tuting,  buning 
ma'nosi shuki sarlavhalar o‘qish uchun yetarli darajada katta bo‘lishi kerak.  
Siz tanlagan yozuv dizayningiz klip davomida ham o‘qish mumkin bo‘lishini 
inobatga  olishingiz  kerak.  Tartibsiz  joylashtirilgan  tez  ko‘chuvchi  rasmlar 
yozuvlarni o‘qishni qiyinlashtirtadi.  
Yozuv  o‘lchamini  tanlayotganingizda  aniqlik  sizning  birinchi  talabingiz 
bo‘lishi  kerak.  Ba'zi  bir  yozuv  turlari  kichik  o‘lchamlarda  bo‘lsa,  boshqalariga 
qaraganda aniqroq ko‘rinadi, lekin 20 o‘lchamdan kichik bo‘lgan yozuvlar odatda 
juda kichik.