Tayyorlash va ularning malakasini oshirish hududiy

3-MAVZU: MATEMATIKA DARSLARINI KUZATISH VA TAHLIL 
QILISH
 
(2 soat ma’ruza )
 
Reja: 
1.  Maktabda dars kuzatish va tahlil qilishning o`quv jarayonidagi o`rni, ahamiyati va 
uning tiplari.   
2.  Matematika  darslarini  kuzatishdan  ko`zlangan  maqsadlar.  Ochiq,  ko`rgazmali, 
namunaviy, hisobot darslari va ularga qo`yilgan talablar asosida darsni tahlil qilish.   

---

50 
 
3.  Darsni  baholash  mezonlari  asosida  matematika  darsini  kuzatish  va  uni  didaktik 
(ta’limiy) va uslubiy tahlil qilish.   
4.  Ko`chma mashg`ulot  
Tayanch iboralar:  
      Darsni  kuzatish  va  tahlil  qilish,  ochiq,  ko`rgazmali,  namunaviy,  hisobot 
darslari, darsni baholash mezonlari, darsini didaktik va uslubiy tahlil qilish.  
1. Umumiy o`rta ta’lim maktablarida matematika darsni kuzatish  
O`zbekiston  Respublikasining  “Ta’lim  to`g`risida”gi  Qonuni,  “Kadrlar 
tayyorlash  Milliy  dasturi”da  yuqori  malakali,  erkin  va  mustaqil  fikrlaydigan, 
chuqur  nazariy  va  amaliy  tayyorgarlikka  ega  bo`lgan,  olgan  bilim  va 
ko`nikmalarini 
amaliyotda 
qo`llay 
oladigan, 
jahon 
andozalariga 
mos 
mutaxassislarni  tayyorlash  vazifalari  belgilab  berilgan.  Ushbu  vazifalarni  amalga 
oshirish  va  bu  boradagi  qator  muammolarni  hal  etishda  umumiy  o`rta  ta’lim 
maktablari  o`qituvchilarning  ilmiy-pedagogik  salohiyati  muhim  ahamiyatga  ega. 
O`qituvchi  tomonidan  olib  borilayotgan  mashg`ulotlar  mazmuni  yuqori  saviyada 
bo`lishi,  fan  bo`yicha  belgilangan  Davlat  ta’lim  standartlari  va  tegishli  fan 
dasturlariga  mos  kelishi  shart.  O`qituvchining  har  bir  darsi  o`quvchilarda 
shakllanayotgan  bilim  va  ko`nikmalar  qamrovini  bosqichmabosqich  kengayishiga 
xizmat  qilishi,  ularning  mazkur  fanga  bo`lgan  qiziqishlarini  yanada  ortishiga 
xizmat qilishi zarur.  
Pedagogik  faoliyatda  amalga  oshirilgan  ko`p  yillik  ish  tajribalari  va 
kuzatishlar o`qituvchi hamisha o`z ustida ishlashi, bilim, ko`nikma va malakalarini 
takomillashtirib  borishi  kerakligini  ko`rsatmoqda.  O`qituvchi  pedagogik 
mahoratining  kundan  kunga  o`sib  borishi,  yangi  pedagogik  va  axborot  
kommunikatsiya texnologiyalarini o`quv jarayonida qo`llay olishi muhim ahamiyat 
kasb etadi.  
Darsni  turli  shakllarda  o`tish  mumkin,  ammo  o`quvchilarning  bilim  va 
ko`nikmalarini  shakllantirish  uchun  ayrim  talablarga  rioya  etish  maqsadga 
muvofiq. Ular quyidagilar:  
-  o`qituvchi darsning mavzusi va maqsadini aniq belgilashi shart;  
-  har bir dars ta’limiy, tarbiyaviy va rivojlantiruvchi vazifasiga ega bo`lishi kerak;  
-  dars  jarayonida  o`quvchilarning  yakka  holda,  guruh  va  jamoa  bo`lib  ishlashlari 
talab etiladi;  
-  dars  o`quvchilarning  tayyorgarlik  darajasini  hisobga  olgan  holda  o`qituvchi 
tomonidan maqsadga yo`naltirilgan bo`lishi;  
-  o`qituvchi  o`tiladigan  mavzuni  dars  davomida  o`quvchilar  tomonidan  to`liq 
o`zlashtirib olishlarini ta’minlaydi;  

---

51 
 
-  darsda sanitariya-gigiena talablariga rioya qilinadi.  
        O`qituvchi faoliyatining qanchalik samarali ekanligi va pedagogik mahoratini 
uning  o`tayotgan  darslarini  kuzatish  va  tahlil  qilish  orqali  bilish  mumkin. 
O`qituvchining  darsini  kuzatish  va  tahlil  etish  mo`ljallangan  bo`lsa,  o`qituvchilik 
kasbi  odobiga  ko`ra  uni  darsga  kirish  oldidan  ogohlantirish  lozim.  Darsni 
kuzatishda  bir  kishi,  agar  imkoniyat  bo`lsa,  2-3  kishi  bo`lib  dars  kuzatilsa, 
maqsadga  muvofiq  bo`ladi.  Bu  o`z  navbatida,  har  xil  anglashilmovchiliklar  va 
psihologik to`siqlarning oldini olishga yordam beradi.  
Kuzatuvchilar birgalikda darsga kirib kelib, orqa o`rindiqlarni egallashgandan 
so`ng  dars  boshlanadi.  O`qituvchi  darsga  kirganda  qo`li  (yoki  o`quv  xonasi)da 
guruh  jurnali,  o`quv  dasturi,  kalendar-mavzu  rejasi,  dars  ishlanmasi(konspekti) 
bo`lishi  kerak.  Dars  uchun  kerakli  jihozlar  va  ko`rgazmali  qurollar  oldindan 
tayyorlab qo`yilgan bo`lishi lozim.  
Dars  boshlangandan  so`ng  hech  kimning    ushbu  jarayonga  xalaqit  berishiga 
yo`l qo`yilmaydi.  
Xalq  ta’limi  muassasalari  faoliyatini  metodik  ta’minlash  va  tashkil  etish 
tuman, shahar mudirlari, o`rinbosarlari, metodistlari tomonidan haftasiga kamida 2 
soat, ta’lim muassasalari direktorlari, ularning o`rinbosarlari tomonidan 4 soat,  fan 
metodbirlashma  rahbarlari  tomonidan  2  soat,  o`qituvchilar  tomonidan  1  soat 
o`qituvchilar darslarining kuzatilishi va tahlil qilinishi talab etiladi.