|
Farg’ona Jamoat Salomatligi Tibbiyot Instituti Tibbiy Profilaktika va Jamoat Salomatligi fakulteti Tibbiy Profilaktika ishi yo’nalishi 3-bosqich talabasi Sotivoldiyeva Shohsananing tayyorlagan Taqdimoti Mavzu: Shaxsiy gigiyena qoidalari. Mavzu: Shaxsiy gigiyena qoidalari. SHAXSIY GIGIYENA - Bu bola sog’lig’ini saqlash, mustahkamlash, kasallikning oldini olish maqsadida ayrim a'zolarni yoki umuman organizmni (tanani) parvarishlash, ozodalikka rioya qilishdek foydali odatlar (fazilatlar) yig’indisidir. Shaxsiy gigiyena badanni ozoda saqlashni, bosh-oyoq kiyimdan to’g’ri foydalanish qoidalarini o’z ichiga oladi . Shaxsiy gigiyenaning asosiy qoidalari bola organizmining anatoma-fiziologik xususiyatlarini nazarda tutgan holda bajariladi . Shaxsiy gigiyena qoidalariga rioya qilishni bolani yoshligidan odatlantiriladi va ular bu narsalarga 6-7 yoshida butunlay o’rgangan bo’lishi kerak. Bola terisi nozik va osongina jarohatlanadigan bo’lganligi uchun, to’g’ri va doimiy parvarishlash uning normal ishlashini ta'minlashining asosiy shartidir
TIRNOQLAR PARVARIShI. - Terini parvarishlashda tirnoqqa alohida e’tibor berish kerak. Odatda bolaning tirnog’i haftada bir ikki marta olinadi. Tirnoq olishda kichkina qaychidan foydalaniladi. Tirnoqni shunday olish kerakki, bunda teri jarahotlanmasin. Agar tirnoq kasalxonada yoki bolalar muassasalarida olinadigan bo’lsa, bunda har tirnoq olingandan so’ng qaychini, spirt yoki 0,5%li xloramin eritmasiga ho’llangan paxta bilan artib dizinfeksiyalanadi.Katta yoshdagi bemorlarni tirnog’ini olishda hamshira avval qo’lini yaxshilab yuvib, illiq suvli idishga suyuq sovun 43 qo’shib,bemorning qo’lini 2 daqiqaga ushlab turiladi.So’ng tirnoqlarni 1- 2 mm qoldirib olinadi. Oyoq tirnoqlarini juda kalta olmang, chunki teri shikastlanishi mumkin.Tirnoqlar har doim ko’ndalang olinadi.
Sochni parvarishlash. - O’g’il bolalar sochini kalta qilib bir oydan kechiktirmay oldirib turiladi. Sochini uzun qilib o’stiradigan qiz bola uchun albatta har kuni sochini yaxshilab tarash uchun shaxsiy taroq kerak. Sochni tarayotganda va yuvganda bolaga 42 yoqmaydigan sezgi paydo bo’lmasligi kerak. Emadigan bola boshida qazg’oq paydo bo’lib (sarg’ish yog’simon holda) yig’ilib qolishi mumkin. Bunda cho’miltirishdan 1-2 soat avval boshga qalin qilib o’simlik yog’i surib ro’mol bilan bog’lab qo’yiladi. Cho’miltirishdan oldin zich mayda tishli taroq bilan tarash kerak. Boshni yuvganda sovun bolaning yuziga tushmasligini kuzatib borish kerak Buning uchun bolaning boshini orqaga engashtirib oqib turgan suvda sovunni yuvib tushirish kerak Boshni yuvgandan so’ng sochni ho’l holida tarash yaxshiroq, chunki soch kam chigal bo’lib taraganda bola og’riq sezmaydi. Bemorlar boshini har 7- 10 kunda yuvib turishlari kerak.O’rinda uzoq yotadigan va gigyenik tartibga rioya qilmaydigan bemorlar sochi kir bo’lishdan tashqari ,ularda sirka va bitlar paydo bo’lishi mumkin. Shuning uchun tibbiyot hamshirasi bemorlarni boshini qarab turishi kerak.Tura olmaydigan bemorlar sochi yotgan holida yuvib qo’yiladi. Bunda tog’oracha karavotning bosh tomoniga qo’yiladi,bemor boshini bo’yni sathidan orqaga tashlaydi va taglik qo’yiladi.Boshni yaxshilab sovunlab yuviladi va chayiladi. Quriguncha artilib tarab qo’yiladi.
Tishlar parvarishi. - Og’iz bo’shlig’ini parvarishlash muntazam va ma'lum vaqtda bo’lishi kerak. Tishlarni muntazam tozalash -og’iz bo’shlig’ining muhim gigiyenik usulidir.Tishlarni tozalashda tish cho’tkasidan va tozalash uchun ishlatiladigan moddalardan (tish pastasi yoki poroshogi) foydalaniladi. Bolani 2-3 yoshligidan boshlab tishlarni tozalashga o’rgatish kerak. Bolaning shaxsiy tish cho’tkasi bo’lishi kerak.Tishni tozalagandan keyin tish cho’tkasini toza saqlash uchun uni sovunlab, suvda chayib keyingi tish tozalashgacha og’zi berk stakanda saqlanadi. Bola tish tozalashni yangi boshlaganda tishni yumshoq cho’tka bilan tozalash tavsiya etiladi.Bolalar uchun tish cho’tkasi boshini uzunligi 18-25 mm, eni 7,5-11 mm bo’lgani yaxshi. Tish cho’tkasi qillarining balandligi 10-12 mm bo’lishi lozim. Yangi tish cho’tkasini ishlatishdan avval qaynoq suv bilan yuviladi. Tishlarni kunda ikki marta 2-3 daqiqa tozalash kerak, aks holda og’iz bo’shlig’ining ovqat qoldiqlaridan tozalanishi yetarli bo’lmay,qoldiq ovqat zarrachalarining aynishi ta'sirida tishning emal qavatini yemiradi. Ertalab tish nonushtadan oldin , kechqurun esa oxirgi ovqatlanishdan keyin tozalanadi . Tishlarni tozalash metodi tik, yotiq, aylanma harakatlardan iborat bo’lib, yuqori jag’ni yuqoridan pastga, past jag’ni esa pastdan yuqoriga spiralsimon harakat bilan tozalanadi.Tishni ko’ndalangiga tozalash tavsiya etilmaydi, chunki bunda tishning milk yaqinidagi emali tezroq ko’chishi va tish nervlari sezgir bo’lib qolishiga olib keladi.
QULOQ VA BURUN PARVARISHI - Quloqlar ham xuddi ko’z kabi ishlatilgan eritmalar yordamida yuviladi., Uzoq muddatga yotgan bemorlarda qulog’ini hamshira vaqti -vaqti bilan tozalab turishi kerak.Dastlab qo’lni yuvib, quloqqa bir necha tomchi 3% vodorod peroksidi tomiziladi, so’ngra yig’ilib qolgan kir paxta pilik bilan aylanma harakat yordamida chiqariladi. Kir ko’p bo’lganda quloqni shprits yordamida yuviladi. Burun parvarishi alohida ahamiyatga ega. Burun yo’llarini tozalash uchun bemorni boshini orqaga egib,burun yo’llariga vazelin moyiga botirilgan pilik yordamida aylanma harakat qilib artiladi.Bu muolaja nihoyatda oddiy, lekin e’tibor va sabrtoqatli bo’lishni talab etadi.
E’tiboringiz uchun rahmat.
Do'stlaringiz bilan baham: |
