|
Bunda faoliyat asosan, avvalo xalqaro huquqiy me’yorlar orqali kafolatlanadi. Jumladan, OAV faoliyatiga daxldor bo‘lgan muhim xalqaro hujjat “Fuqarolik va siyosiy huquqlar to‘g‘risidagi xalqaro Pakt” ning 19-moddasida “Har bir inson hech bir to‘siqsiz o‘z fikriga sobit bo‘lish huquqiga ega”, “Har bir inson o‘z fikrni erkin bayon etish huquqiga ega: bu huquq davlat chegaralaridan mustaqil holda yozma ravishda yoki matbuot vositasida ifodalashning badiiy shakllari yoki o‘z xohishiga ko‘ra boshqa usullarda turli axborot va g‘oyalarni qidirish, olish va tarqatish erkinligi huquqi”ni kafolatlaydi. - Bunda faoliyat asosan, avvalo xalqaro huquqiy me’yorlar orqali kafolatlanadi. Jumladan, OAV faoliyatiga daxldor bo‘lgan muhim xalqaro hujjat “Fuqarolik va siyosiy huquqlar to‘g‘risidagi xalqaro Pakt” ning 19-moddasida “Har bir inson hech bir to‘siqsiz o‘z fikriga sobit bo‘lish huquqiga ega”, “Har bir inson o‘z fikrni erkin bayon etish huquqiga ega: bu huquq davlat chegaralaridan mustaqil holda yozma ravishda yoki matbuot vositasida ifodalashning badiiy shakllari yoki o‘z xohishiga ko‘ra boshqa usullarda turli axborot va g‘oyalarni qidirish, olish va tarqatish erkinligi huquqi”ni kafolatlaydi.
“Butunjahon matbuot erkinligi qo‘mitasi, Gazeta nashrlari xalqaro federatsiyasi, Xalqaro matbuot instituti, Amerika matbuot assotsiatsiyasi va boshqa o‘nlab tashkilotlar bilan hamkorlikda 1987 yilning yanvarida Londonda o‘tkazilgan anjumanda “Matbuot erkinligi xartiyasi” qabul qilindi. Mazkur Xartiyaning 3-sharti “Hukumat ommaviy axborot vositalarini iqtisodiy yoki boshqa xil kamsitilishlariga yo‘l qo‘ymasligi kerak” deb boshlanadi. Unda davlatga qarashli axborot vositalari mavjud bo‘lgan taqdirda mustaqil nashrlarga ular bilan teng sharoitlar yaratilishi kerakligi bayon etilgan. Shuningdek, davlat gazeta qog‘ozi, bosmaxona va nashrni tarqatish tizimlarida cheklashlarga yo‘l qo‘ymasligi, hatto davlatga qarashli axborot vositalarida ham “tahririyat mustaqilligini” saqlanishi ko‘rsatib o‘tilgan”. Bu esa ayrim mulkdorlar tomonidan iqtisodiy foyda ko‘rish maqsadida OAVni mulk sifatida o‘z qo‘l ostilariga jamlashga rujo‘ qo‘yishlariga imkon beradi. - “Butunjahon matbuot erkinligi qo‘mitasi, Gazeta nashrlari xalqaro federatsiyasi, Xalqaro matbuot instituti, Amerika matbuot assotsiatsiyasi va boshqa o‘nlab tashkilotlar bilan hamkorlikda 1987 yilning yanvarida Londonda o‘tkazilgan anjumanda “Matbuot erkinligi xartiyasi” qabul qilindi. Mazkur Xartiyaning 3-sharti “Hukumat ommaviy axborot vositalarini iqtisodiy yoki boshqa xil kamsitilishlariga yo‘l qo‘ymasligi kerak” deb boshlanadi. Unda davlatga qarashli axborot vositalari mavjud bo‘lgan taqdirda mustaqil nashrlarga ular bilan teng sharoitlar yaratilishi kerakligi bayon etilgan. Shuningdek, davlat gazeta qog‘ozi, bosmaxona va nashrni tarqatish tizimlarida cheklashlarga yo‘l qo‘ymasligi, hatto davlatga qarashli axborot vositalarida ham “tahririyat mustaqilligini” saqlanishi ko‘rsatib o‘tilgan”. Bu esa ayrim mulkdorlar tomonidan iqtisodiy foyda ko‘rish maqsadida OAVni mulk sifatida o‘z qo‘l ostilariga jamlashga rujo‘ qo‘yishlariga imkon beradi.
O‘zbekiston OAVga daxldor bo‘lgan qonunchilikda Mediakorporatsiyalar
O‘zbekiston OAVga daxldor bo‘lgan qonunchilikda uning tashkiliy-huquqiy jihatlari belgilab berilgan. Jumladan, O‘zbekiston Respublikasi “Ommaviy axborot vositalari to‘g‘risida” gi qonunning 15-moddasi ikkinchi qismiga muvofiq OAV tahririyati qonunchilikda belgilangan istalgan tashkiliy-huquqiy shaklda tuzilishi mumkinligi qayd etilgan. Unga ko‘ra, tahririyatning tashkiliy-huquqiy shaklini tanlash haqidagi qarorni yuridik shaxs sifatida mulk egasi qabul qiladi.
O‘zbekiston Respublikasining “Ommaviy axborot vositalari to‘g‘risida”, “Noshirlik faoliyati to‘g‘risida”gi qonunlarda OAV bo‘lgan iqtisodiy yakkahokimlik cheklanishi lozimligi qayd etilgan. Ammo ushbu huquqiy hujjatlar orqali mulkiy munosabatlarning aniq mexanizmi ko‘rsatib berilishi kerak. OAV faoliyati, adadi, ko‘rgan foydasi, yillik daromadi, bir so‘z bilan aytganda iqtisodiy ahvoli aniq tahlil qilinmaydi
Buni OAV egalari, ya’ni mulkdorlar tijorat siri hisoblaydilar. Shu nuqtai nazardan bugungi sharoitda bir necha muassisning ixtiyoridagi OAV turi bilan birga, bir yuridik shaxsning qo‘lidagi bir necha OAV turi ham voqelik sifatida mavjud. Bu boradagi qonunchilik takomillashtirilishi va axborotning shaffofligi ta’minlanishi zarur.
Do'stlaringiz bilan baham: |
