Tayyorladi: im-70 guruh talabasi

Fond birjalari va fond bozori ishtirokchilari

Tayyorladi: IM-70 guruh talabasi

Saminov I

Birja– oldindan belgilangan joy va muayyan vaqtda, belgilangan qoidalar asosida birja savdolarini tashkil etuvchi yuridik shaxs.

“Birjalar va birja faoliyati” toʻgʻrisida qonunning 3– moddasiga koʻra, birjalar belgilangan tartibda litsenziya olganidan keyin birja faoliyatini amalga oshirish huquqini qoʻlga kiritadilar va oʻz nomida “birja” soʻzidan foydalanishlari lozim boʻlgan yuridik shaxslardir.

Birjalar oʻz faoliyatini tovar–xom ashyo, fond va valyuta birjasi turida amalga oshiradi. Birja oʻz ustav hujjatlariga ega boʻlishi kerak va bu hujjatlar quyidagilardan iborat:

Your tagline goes here

LOGO

1

Birjaning toʻliq va qisqartirilgan firma nomi, joylashgan yeri, elektron pochta manzili

2

Birja ustav fondining miqdori

3

Birja tomonidan chiqariladigan aksiyalarning soni, nominal qiymati, turlari

4

Birja boshqaruvining tuzilmasi, birja kuzatuv kengashining, taftish komissiyasining va ijroiya organining aʼzolari soni, ushbu organlarni shakllantirish tartibi, ularning vakolatlari.

Fond birja – tijorat tashkilot boʻlib, uning asosiy maqsadi moliyaviy-xoʻjalik faoliyatidan foyda olishdir.Uning asosiy vazifalari quyidagilar:

1

birja savdosi qoidalarini belgilash, oʻz internet saytida joylashtirish

2

birja kotirovkalash varagʻiga kiritilgan qimmatli qogʻozlar savdosini tashkil etish

3

qimmatli qogʻozlarga boʻlgan talab va taklifning nisbati asosida ularning narxini chiqarish

4

amaldagi qonunchilik, fond birja ustavi va birjaning ichki meʼyoriy hujjatlarida belgilangan tartibda yangi aʼzolar qabul qilish va aʼzolikdan chiqarish

5

birja aʼzolarining akkreditatsiyasini amalga oshirish

6

qimmatli qogʻozlarni birja listingiga kiritish va delisting qilish tadbirlarini amalga oshirish hamda qimmatli qogʻozlarning kotirovka qilinish tartib va qoidalarini ishlab chiqish

Fond birjasining asosiy vazifalari quyidagilar:

birja faoliyatini amalga oshirish uchun zarur boʻlgan narx belgilash, hakamlik, listing, nazorat va boshqa birja komissiyalarini tuzish

fond birja ustavida belgilangan maqsadlarni amalga oshirish uchun amaldagi qonunchilik asosida tashqi iqtisodiy faoliyatni amalga oshirish

axborot-tahliliy ishlarni amalga oshirish uchun qimmatli qogʻozlar emissiyalarining hajmi va turi hamda ularning birjada va fond bozorida aylanish darajasini taqqoslash yoʻli orqali oʻrganish

birja savdolarini amalga oshirish uchun foydalaniladigan hujjatlarning standart shakllarini ishlab chiqish

birja savdosi qoidalarini buzganlik uchun jarimalar hamda penyalar belgilash va undirish

birja tomonidan koʻrsatiladigan xizmatlar uchun toʻlanadigan haq miqdorini belgilash

Fond birja savdolarida qatnashuvchi ishtirokchilar mavjud. Ushbu ishtirokchilar professional ishtirokchilar deyiladi.

qimmatli qogʻozlarni chiqarish, joylashtirish va ularning muomalasi masalalari, qimmatli qogʻozlar bozori va uning ishtirokchilari holatini tahlil etish hamda istiqbolini belgilash boʻyicha maslahat xizmatlarini koʻrsatadi

Investitsiya maslahatchisi

investorlarning pul mablagʻlarini va qoʻyilmalarini investitsiya aktivlariga jalb qilish maqsadida aksiyalar chiqaradigan yuridik shaxs

Investitsiya fondi

mijozning topshirigʻiga binoan, mijoz nomidan va uning hisobidan qimmatli qogʻozlarga doir bitimlar hamda operatsiyalarni amalga oshiruvchi qimmatli qogʻozlar bozorining professional ishtirokchisidir.

Investitsiya vositachisi

Fond bozori ishtirokchilari

Investitsiya aktivlarini ishonchli boshqaruvchi

Qimmatli qogʻozlarning birjadan tashqari savdosi tashkilotchisi

Diler

Market-meyker

Broker

Transfer-agent

Investitsiya aktivlarini ishonchli boshqaruvchi

yuridik shaxsning – ishonchli boshqaruvchining oʻziga egalik qilish uchun topshirilgan va boshqa shaxsga tegishli boʻlgan:

qimmatli qogʻozlarni, shu jumladan investitsiya aktivlarini boshqarish jarayonida olinadigan qimmatli qogʻozlarni

qimmatli qogʻozlarga investitsiya qilish uchun moʻljallangan va investitsiya aktivlarini boshqarish jarayonida olinadigan pul mablagʻlarini shu shaxsning yoki u koʻrsatgan shaxsning manfaatlarini koʻzlab, oʻz nomidan ishonchli boshqaruvni 155 belgilangan muddat mobaynida amalga oshirishi investitsiya aktivlarini boshqarish.

Transfer-agent

Transfer-agent

Bitim tuzuvchi shaxslar

Emitent

Qimmatli qog’oz

qimmatli qogʻozlarga boʻlgan huquqlarni hisobga olish tizimiga taalluqli hujjatlarning qabul qilinishi, ularga ishlov berilishi va ularning oʻtkazilishi boʻyicha xizmatlar koʻrsatuvchi yuridik shaxsdir.

Emitentlar, shuningdek qimmatli qogʻozlarga doir bitimlar tuzuvchi shaxslar transfer-agentning mijozlaridir. Transfer-agent emitentga aksiyadorlarning umumiy yigʻilishini tashkil etish va oʻtkazish yuzasidan xizmatlar koʻrsatadi.