Таянч сўзлар: хўжалик ҳисоби, ўлчов турлари, хўжалик ҳисоби турлари, ҳисоб вазифалари, олдига қўйилган талаблар

5.Бухгалтерия ҳисобининг усуллари ва энг муҳим элементлари.
Таянч сўзлар: ҳужжатлаштириш, инвентаризация, баҳолаш ва калкуляция, баланс ҳисобот, счётлар тизими, иккиёқлама ёзув.

Buxgalteriya hisobi metodini tashkil etuvchi asosiy usullar

(elementlar) quyidagilardan iborat: hujjatlashtirish va inventarizatsiya;
baholash va ka/ku/atsiya(mahsu/otlar. bajarilgan ish va xizmatlar
tannarxini aniqlash); schot/ar tizimi va ikki yoqlama yozuv; ba/ans va
hisobot. Hujjatlashtirish - buxgaIteriya hisobi ma'lumotiarining aniqligi va
ishonchliligini ta'minlay turib, mulklaming saqlanishini qat'iy nazorat
qilish, tejamkorlikka rioya qilish va xo'jalik faoliyati jarayonida
mablag'lardan maqsadli foydalanishning muhim shartidir. Inventarizatsiya - bu sanash, tortish, o'lchash va boshqa yo'llar
bilan korxona mol-mulkini rO"yxat qilish, olingan ma'iumotiarni bux-gaIteriya ma'iumotiari bilan solishtirish, aniqlangan kamomad, ortiqcha
chiqish, nobudgarchilik va hokazolar tarzidagi farqlami hujjatlar asosida
rasmiylashtirish, bu farqlarning sabablarini va aybdorlarini aniqlashdan
iborat. Buxgalteriya hisobi schotlari - bu korxona mablag'lari, ularning tashkil
topish manbalari va xo'jalik jarayonlarini guruhlash, joriy tartibda aks
ettirish va nazorat qilish usulidir. Xo'jalik muomalasini buxgalteriya schotlarida aks ettirish ikki
yoqlama yozuv usuli yordamida amalga oshiriladi. Bu usul xo'jalik
muomalalarining ikki taraflamalik xususiyatidan kelib chiqadi. Masalan,
moddiy boyliklar sotib olish bilan bog'liq bo'lgan xo'jalik muomalasi
bir tomondan moddiy boyIiklar zaxirasini ko'paytirsa, ikkinchi
tomondan pul mabIag'Iarining kamayishiga olib keladi. Tayyorlangan materiaIlar,
ishlab chiqarilgan mahsulotlar, bajarilgan ish va ko'rsatilgan xizmatning
tannarxini aniqlash buxgaltriya hisobida kalkulatsiya deyiladi. Kalkul-atsiyaning rejadagi, normativ, kutilayotgan (pro vizor) va hisobot kabi
turlari mavjud. Balansda xo'jalik mablag'Iari to'g'risida ma'Iumotiar aks ettirilib,
unda xo'jalikda qanday mablag'lar mavjudligi va ular qaysi manbalar
hisobidan tashkiI topganligi hamda maqsadli tayinlanishi ko'rsatiladi. a'Ium davr uchun xo'jalik faoliyatini aks
ettiruvchi umurnlashtirilgan va o'zaro aloqadorlikni ta'minlaydigan
ko'rsatkichlami aks ettiruvchi shakllar yig'indisi hisobot deyiladi.