Таянч концпект

3-MAVZU: TAShQI SAVDONI DAVLAT TOMONIDAN TARTIBGA SOLISh VA BOShQARISh YO‘LLARI


KEYS
Pulat kiritishga bojlar kuyildi
AQSh da pulatni mamlakatga kiritishning yangi tariflarini uzida mujassamlashtirgan konun kuchga kirdi.Yangi stavkalar 30% ni tashkil kilib, 3 yil muddatgacha amal kiladi.Pulatni import kilish shart-sharoitlarini uzgarganligi haqida 2002 yil mart oyining boshida e’lon kilingan edi. Prezident Bush bu qaror milliy metallurglarga kiritiladigan pulatga tariflarning pastligi sababli yuzaga kelgan va uzokka chuzilgan krizisdan chikib olishga yerdam beradi, degan fikrda.Bu albatta boshka pulat kuyuvchilar noroziligini keltirib chiqardi.
Yevroittifok birinchilardan bo‘lib JST ga rasmiy ravishda uz shikoyatini bildirdi. Yevroittifok pulat kuyuvchilar vakillarining fikricha Yangi tariflar kiritilgani okibatida ushbu soxa xar yili 2 mlrd. dollar foydadan voz kechishga majbur buladi. Yevroittifok xam uz pulat kuyuvchilarini ximoyalash maksadida AQSh ga karshi sanksiyalar kullashga hozirlanmokda.Bunday fikrlar jahonning boshka davlatlari tomonidan xam bildirib utildi.Yangi tariflar kiritishi Rossiya Federatsiyasi ,Xitoy Braziliya, Yaponiya, Janubiy Koreya, Norvegiya, Avstraliya vaYangi Zelandiya kabi davlatlar eksporti uchun zararlidir.Ammo Janubiy Afrika Respublikasi kabi rivojlanaetgan davlatlar AQSh ning “kora ro‘yxat”iga tushmagan.Shuningdek yangi tariflar Kanada, Meksika, Isroil va Iordaniya kabi AQSh bilan erkin savdo kilish tugrisidagi shartnoma tuzilgan davlatlarga kullanilmaydi.
Bundan tashkari tariflarining tasdiqlanishi AQSh ning pulat maxsulotlarini ishlatuvchi kompaniyalar noroziligiga xam sabab bo‘ldi. Ularning fikriga kura ,buning okibatida pulatning narxi oshadi va soxadagi ishchilar soni kiskaradi. Djordj Bush yangi tariflar kiritilaetginda bunday natija bulishini kutggan edi.Ammo siesiy mantik va muammoni keskin choralar kurish bilan bartaraf etish ustun keldi.Pulat kuyish kompaniyalari shu yil Kongressga buladigan saylovlarda xal kiluvchi rol uynashlari mumkin.Bundan tashkari ular 2004 yilgi prezident saylovlariga xam ta’sir ko‘satishlari mumkin.AQSh ning yangi tariflar kiritishi masalasi JST da bir necha oy va xatto yillab davom etishi mumkin.Bu masala AQSh ning xarakatiga karshi savdo sheriklari amalga oshiradigan xarakatlardan keyin yanada aktuallashishi turgan gap.Iqtisodiy xamkorlik va rivojlanish tashkiloti (OECD) fikricha , ishlab chiqaruvchi kompaniyalar uz biznesining daromadliligini saklash maksadida uz kuvvatini 100 mln. tonnagacha kamaytirishi lozim.
Topshiriklar

1. 
   Yukoridagi xolda tashki savdo siesatini boshqarishning kaysi usuli kullanmokda?
   
2. 
   AQSh ga pulat importini cheklashda kaysi instrumentlardan foydalanish taklif kilinmokda.
   
3. 
   Import cheklanganda kimlarga zarar va kimlar bundan yutadi?
   
4. 
   Yukoridagi xolda iqtisodiy integratsiyaning rolini tushuntirib bering.
   
5. 
   Nega yevropa mamlakatlari JST ga murojaat etmokdalar?