Издержки производства
|
– tovar va xizmatlarni ishlab chiqarish va iste'molchilarga yetkazib berishga qilinadigan barcha sarflardir.
|
Internal costs
|
Ichki xarajatlar
|
Внутренние издержки
|
– korxonaning o‘ziga tegishli bo‘lgan resurslardan foydalanish natijasida vujudga keladigan xarajatlar.
|
External costs
|
Tashqi xarajatlar
|
Внешние издержки
|
– tashqaridan jalb qilingan resurslarga to‘lovlarni amalga oshirishga ketgan xarajatlar.
|
fixed costs
|
Doimiy xarajat
|
Постоянные издержки
|
– ishlab chiqarish hajmiga ta'sir etmaydigan, u o‘zgarganda ham miqdorini o‘zgartirmaydigan xarajatlar.
|
variable costs
|
O‘zgaruvchi xarajat
|
Переменные издержки
|
– ishlab chiqarish hajmining o‘zgarishiga ta'sir etadigan xarajatlar.
|
Average costs
|
O‘rtacha xarajatlar
|
Средние издержки
|
– mahsulot birligiga to‘g‘ri keladigan xarajatlar.
|
marginal costs
|
Qo‘shilgan xarajatlar
|
Пределные издержки
|
– mahsulotning navbatdagi qo‘shimcha birligini ishlab chiqarishga qilinadigan xarajatlar.
|
Direct costs
|
To‘g‘ri xarajatlar
|
Прямые затраты
|
– mahsulot tannarxiga bevosita qo‘shilib, uning tarkibiga kiradigan xarajatlar.
|
indirect costs
|
Egri xarajat
|
Косвенные затраты
|
– mahsulot tannarxiga ustama bo‘lib, narxda aks etadigan xarajatlar.
|
Economic or pure profit
|
Iqtisodiy yoki sof foyda
|
Экономическая или чистая прибыл
|
– yalpi pul tushumidan barcha xarajatlar chiqarib tashlangandan keyin qolgan qismi.
|
profit rate
|
Foyda normasi
|
Норма прибыли
|
– foyda massasining ishlab chiqarish xarajatlariga bo‘lgan nisbatining foizdagi ifodasi.
|
Wage
|
Ish haqi
|
Заработная плата
|
– ishchi va xizmatchilarning mehnatining miqdori, sifati va unumdorligiga qarab milliy mahsulotdan oladigan ulushining puldagi ifodasi.
|
Time wages
|
Vaqtbay ish haqi
|
Повременная заработная плата
|
– ishchining ishlagan vaqti (kun, hafta, oy) hisobga olinib to‘lanadigan ish haqi.
|
Piece wages
|
Ishbay ish haqi
|
Сделная заработная плата
|
– ishlab chiqarilgan mahsulot miqdori yoki bajarilgan ish hajmiga qarab to‘lanadigan ish haqi.
|
Nominal wages
|
Nominal ish haqi
|
Номиналная заработная плата
|
– pul shaklida olingan ish haqi summasi.
|
Real wages
|
Real ish haqi
|
Реалная заработная плата
|
– nominal ish haqi summasiga sotib olish mumkin bo‘lgan tovarlar va xizmatlar miqdori yoki nominal ish haqining sotib olish layoqati.
|
Piecework-bonus wage system
|
Ishbay-mukofotli haq to‘lash tizimi
|
Сделно-премиалная система оплаты труда
|
– bajarilgan ish uchun haq to‘lashni erishilgan turli natija ko‘rsatkichlariga qarab mukofot berish bilan qo‘shib olib borilishini nazarda tutuvchi tizim.
|
Progressive piece-wage system
|
Ishbay-progressiv haq to‘lash tizimi
|
Сделно-прогрессивная система оплаты труда
|
– ishchining belgilab qo‘yilgan me'yor doirasida ishlab chiqargan mahsulotiga uning birligi uchun belgilangan tarif bo‘yicha, me'yordan yuqori qismiga esa oshirilgan haq (tarif) bo‘yicha ish haqi to‘lanishini ko‘zda tutuvchi tizim.
|
tariff system
|
Tarif tizimi
|
|