Tayanch iboralari: Vodorod, vodorodning metalmaslar bilan birikmalari, «kaldirok gaz»

Н₂ = 2Н - 431 кж (Н = 431 кж) (1)
Molekulyar vodorodning odatdagi aktivligi kamroq ekanlgiga sabab ana shudir. Vodorod ko‘pgina metallmaslar bilan birikib, RH₄(CН₄), RH₃(NН₃), RH₂(Н₂S), RH(НCI) tipidagi gazsimon birikmalarni hosil qiladi. Vodorod kislorodda yonadi, bunda ko‘p miqdorda issiqlik ajralib chiqadi va temperatura 3000 ⁰С gacha yetadi. Ikki hajm vodorod va bir hajm kislorod aralashmasi «qaltiroq gaz» deyiladi; bu aralashma o‘t oldirilganda kuchli portlaydi. Shuning uchun, vodorod bilan ishlaganda ehtiyot bo‘lish kerak, apparatlar teshiksiz bo‘lishi kerak. Vodorod kislorodda yonganda ham «qaltiroq gaz» portlaganda ham suv hosil bo‘ladi;
2H₂ Q O₂ = 2H₂O Q Q (2)
Bu reaksiyada vodorod kislorod ta’sirida oksidlanadi, ya’ni vodorod qaytaruvchi, kislorod oksidlovchidir. Yuqori temperaturada vodorod ishqoriy va ishqoriy-yer metallari bilan birikib oq kristall moddalar - yuqorida keltirilgan metallarning gidridlari va boshqalarni hosil qiladi. Bu yerda Н^-1, ya’ni manfiy oksidlanish darajasiga egadir. Bu gidridlar suvda oson parchalanib, tegishli ishqor va vodorodni hosil qiladi;


СаН₂ Q 2Н₂О = Са(ОН)₂ Q 2Н₂ (3)
Atamar vodorodning reaksiyaga kirishishi juda kuchlidir:
Н Q Н = Н₂ = 421 кЖ (4)
Vodorod qizdirilganda ko‘pchilik metallarni ularni oksidlaridan qaytaradi;
СuО Q H₂ = Cu Q H₂O (5)

0. 
   VODORODNING TABIATDA UCHRASHI.
   

Vodorod tabiatda keng tarqalgan u suvda, barcha organik birikmalarda- metan, etan va x.k. bo‘ladi;

Erkin holda vodorod ba’zi tabiiy gazlarda ham uchraydi. Vodorod yer qobig‘i massasining 0,15 % ni (gidrosfera ham hisobga olinganda 1 % ni) tashkil etadi. Quyosh massasining yarmi vodoroddan iboratdir. Tabiatda vodorod ikki xil izotop: trotiy (99,98 %) va deyteriy (0,02%) holida uchraydi. Shuning uchun oddiy suvda ozroq miqdorda og‘ir suv ham bo‘ladi.

0.