Taxtakópir-2021 " Jas ekolog hám Tábiyatshi" dógeregi oqıw programması Kirisiw

8. Teńiz hám okeanlıqtıń ekologiyalıq mashqalası.
Okean hám teńizdiń bir birdan ayırmashılıǵı. Teńizlerdiń jerlesiwlerin úyreniw,
Ámeliy shınıǵıw : Dúnya kartası járdeminde teńiz hám okeanlıqtıń jaylasıwın anıqlaw. Teńizler degi hám okeandagi suw ne nátiyjesinde pataslanadı? Bul pataslanıw qanday mashqalalardi keltirip shıǵadı? Teńiz hám okeanlıqtıń pataslanıwı ne ushın ekologiyalıq mashqala dep esaplanadi?
9. Aral qayǵılı jáne onıń tásiri.
Aral teńiziniń qurip barıw sebeplerin úyreniw.
Ámeliy shınıǵıw : Aral teńiziniń qurip barıw sebepleri neden kelip
shıqqan. Suwdan aqılǵa say paydalanıw jolların úyreniw. Karta járdeminde Aral teńiziniń aldınǵa hám házirgi jaǵdayın salıstırıwlaw.
10. Hawa quramı. Hawa ortalıǵınıń gigiyenik áhmiyeti.
Hawanıń quramın úyreniw. Hawa qatlamların úyreniw. Hawanıń insanǵa tásiri.
Ámeliy shınıǵıw : Hawa hám adam dem alıw shólkemleriniń oǵan tásiri.
11. Hawa quramınıń aynıwı jáne onıń tazalıǵın saqlaw.
Hawanıń quramı aynıwı hám bunıń sebepleri. Insannıń hawa quramınıń aynıwında tutqan ornı.
Ámeliy shınıǵıw : Avtotransport, sanaat kárxanalarınan shıǵarılıp atırǵan gazlaming hawaǵa tásiri. Hawaǵa bolǵan antropogen omillaming tásiri sebeplernin úyreniw.
12. Atmosfera hawasınıń bılǵawına qarsı gúresde jasıl ósimliklerdiń roli. Jasıl ósimlikler hám atmosfera, Olardıń bir- birine bolǵan tásiri, Jasıl ósimliklerdiń tutqan ornı hám áhmiyeti.
Ámeliy shınıǵıw : Ósimliklerdiń shań jutıw qásiyetleri hám ózinden kislorod shıǵarıwı. Oqıw maydansha hám jay átirapındaǵı ósimliklerdi baqlaw. Llarning tábiyaatqa bolǵan tásirin úyreniw.
13. Hawa jáne onıń tásiri.
Hawa pataslanıwı, onıń insan, haywanot hám ósimliklerge tásiri. Hawanıń pataslanıw jolları. Onıń insan, haywanot hám ósimlikler turmısındaǵı ornı.
Ámeliy shınıǵıw : Jasaw ortalıǵımızdaǵı, oqıw jayımızdaǵı ósimlik hám haywanlardı baqlaw. Olarǵa hawa tásirin úyreniw.