Taw jınslarınıń buǵılawshanlıǵı boyınsha klassifikaciyasi Joba

Kán jınıslarında shpur hám skvajinalarning burawlaw

usılları hám klassifikastiyasi

Taw jınısların yamasa dızbekti bóleklew ushın olarǵa shpur yamasa skvajinalar burawlanadı hám olarǵa PM lar jaylastırılıp portlatish jumısları ámelge asıriladı.
Burgilash procesi-qazıw jayındaǵı taw jinsini Burgilash ásbapı menen emirishni hám ónim bulgan mayda tas bulakchalarini shıǵarıp taslawdı uz ishine aladı.
Shpur hám skvajinalarni Burgilash processinde taw jınıslarınıń maydalanıwı mexanik, fizikalıq hám kombinastiyalangan usıllarǵa bólinedi.
Shpur hám skvajinalarni Burgilashning mexanik usılına zarbli, aylanba, aylanba -zarbli hám zarbli-aylanba usılları kiredi.
Zarbli Burgilash usılında taw jinsi tiykarınan Burgilash úskenesiniń zaboyga berilip atırǵan zarbi tiykarında ámelge asıriladı. Taw jınısların zarbli usaqlaw tiykarınan pnevmotik molotoklar arqalı ámelge asırılıp, olar tastıń úlken bir bólegi taslardı usaqlaw jumıslarında keń qollanıladı.
Burgilash perforatorlarining islew prinstipi da zarbli usılǵa kiredi. Taw jinsining maydalanıwı zaboyda shpurning aylanba -soqqı urıw prinstipiga tiykarlanǵan. Hár bir beriletuǵın zarbadan keyin Burgilash úskene málim múyeshga burılıp zaboyda taw jinsini maydalaydı. Qısılǵan hawa tásirinde maydanlanǵan taw jinsi shpurdan tısqarına shıǵarıp taslanadı. Házirgi kúnde shpur hám skvajina burǵılaw 32-85 mm diametrde ámelge asırılıp tómendegi Burgilash molotoklari arqalı ámelge asıriladı : PR-19, PR-20 N, PR-22, PR-24 Mv, PR-25 L, PP-36, PP-54.
Burgilashning aylanba usılında taw jinsini usaqlaw tiykarınan Burgilash úskenesi arqalı berilip atırǵan basım hám koronka tárepinen ámelge asıriladı. Maydanlanǵan taw jinsi shnekli shtanga járdeminde joqarıǵa shiǵarıladı. Burgilashning aylanba usılı tiykarınan qattılıǵı SNiP shkalası boyınsha vII gruppadan aspaǵan taw jınıslarında skvajina burǵılaw jumıslarında keń qollanıladı. Sanaatda SvB-2 M, 1 SBR-125, SBR-160 sonday markalı shnekli ustanovkalar qollanılıp atır.
Sharoshkali Burgilash ustanovkasi. Ashıq kán jumıslarında hár qıylı daǵı taw jınıslarınan shólkemlesken dızbeklerde skvajina Burgilash ushın tiykarınan sharoshkali Burgilash ustanovkasi qollanıladı. Ol diametri 190 -320 mm tereńligi 32 mgacha SNiP boyınsha 6 -16 gruppa daǵı taw jınıslarında skvajinalar burǵılaw ushın keń qollanıladı.
Bo' stanokdıń qolaylıǵı : joqarı mexnat ónimliligi (150-200 m/smen); skvajina Burgilashning avtomizastiyasi; miynet ońimdarlıǵınıń úzliksizligi. Bularǵa msol etip SBSh-250 MNR, SBSh-200 MN larni búydew múmkin.
Burgilashning zarbli-aylanba usılında taw jinsining maydalanıwı tiykarınan Burgilash koronkasining zarbi hám Burgilash úskenesiniń aylanba háreketi esabına ámelge asıriladı. Burgilashning zarbli-aylanba usılı tiykarınan SNiP boyınsha vI-XI gruppa qattı taw jınıslarında skvajina burǵılaw ushın qollanıladı.
Zarbli-aylanba usılına mólsherlengen Burgilash ustanovkalari tiykarınan ashıq kán jumıslarınıń kishi mexnat ónimliligine iye bolǵan karerlarida qollanıladı. Zarbli-aylanba usılına mólsherlengen Burgilash ustanovkalari tiykarınan 105-125 mm diametrine iye bolǵan skvajinalar Burgilashda qollanıladı.
Bo' stanokdıń qolaylıǵı : ustanovkani mexnat ónimliligi Burgilashning qıyalıq múyeshine baylanıslı emesligi bolıp tabıladı hám qattılıq dárejesi joqarı bolǵan taw jınıslarında skvajina Burgilash ushın qóllaw hám de qolay transportirovka qılıw múmkinliginde bolıp tabıladı. (SBU 100 g, 125)
Burgilashning aylanba soqqı urıw usılında taw jinsini usaqlaw tiykarınan kúshli basım astında to'xtovsiz aylanba háreket astındaǵı Burgilash apparatı esabına ámelge asıriladı. Taw jinsini usaqlaw tiykarınan soqqı urıw hám Burgilash apparatınıń aylanba háreketi tiykarında boladı. Skvajina burawlanishining aylanba soqqı urıw usılı tiykarınan NKR-100 Burgilash úskenesinde qollanılǵan. Bul úskene házirgi kúnde xam paydalı qazilmalarni er astı usılında qazib alıw jumıslarında keń qollanılıp atır.
Skvajina Burgilashning termik hám kombinastiya usılıdatog' jinsida Burgilashning órtlı usılı - termik usılına kiredi. Tiykarınan mexnat ónimliligi úlken bolǵan ashıq kán jumıslarında hám quramında kvarstdan shólkemlesken taw jınıslarında skvajinalarni Burgilash ushın bul Burgilash usılı keń qollanıladı.
Burgilashning portlatish usılında tiykarınan, taw jınısların izbe-iz portlatishga tiykarlanǵan hám qattı, júdá qattı taw jınıslarında skvajina Burgilashga tiykarlanǵan. Taw jinsining effektiv maydalanıwı tiykarınan portlaytuǵın elementtıń brizantligi, qısıqlıǵı hám detonastiya xarakteristikasına baylanıslı.
Burgilash qozaqları hám portlaytuǵın skvajinalarni
Burgilash texnologiyası.
Skvajinada qazıw jayına emiruvchi kernewdiń tásiri xarakterine qaray, Burgilash ushın qollanılatuǵın qurılmalardı ush gruppaǵa bulish múmkin.
Birinshi gruppaǵa - skvajinada qazıw jayına mexanik tásir kórsetiliwin támiyinleytuǵın qozaqlar kiredi.
Ekinshi gruppaǵa - skvajinada qazıw jayına termik yamasa gidravlik portlatish tásirin kursatuvchi stanoklar kiredi. Paydalı qazilmalarni ashıq usılda qazib alıwda (karerlarda) bul gruppadan tek ǵana termik (órtlı ) tásir etiwshi qozaqlar (SBO túrdegi) qollanıladı.
Úshinshi gruppa stanoklarına - qazıw jayına kombinastiyali tásir kursatuvchi qurılmalar kiredi.
Burgilash qozaqlarınıń barlıq turalari ushın ámeller atqarılıwınıń izbe-izligi Burgilash texnologiyası menen belgilenedi.
Portlatishga tayarlanıp atırǵan bloktı Burgilashda tómendegi ámeller atqarıladı :
 Burǵılaw dáskein skvajinani qazıw ushın muljallangan jayǵa urnatish;
 Jeke Burgilash
 Skvajina tereńleskeni sayin Burgilash stavini uzaytırıp barıw ;
 Burgilash stavini ajıratıp alıw ;
 Eyilgan (isten shıqqan ) Burgilash ásbapın almastırıw ;
 Dáskeni keyingi skvajinani Burgilash jayına ótkeriw.
Skvajinalarni Burgilashning texnikalıq tezligi - dep tek ǵana sap Burgilash ushın keyingi waqıtta alınǵan Burgilash kólemine aytıladı.
Skvajinalarni SBR markalı qurılmalar menen burawlaganda qattı eritpe menen armirovkalangan keskichli koronkalar qollanıladı.
Qayısqaq -tıǵız jınıslarǵa (Pva4) Burgilash jumısları alıp barılǵanda, qattı eritpeli plastinkalar menen armirovkalangan hám tas emiruvchi keskichlari qıya jaylastırılǵan koronkalar qollanıladı hám sol keskichlarning qıya jaylastırılıwı esabına koronkaning uz yunalishini ózgertirmasligi támiyinlenedi.
Bekkemligi joqarılaw bulgan (P6=6 ) taw jınıslarında Burgilash jumısları alıp barılǵanda almazlı qattı eritpeli shtirlari uzlukli jaylastırılǵan keskichlardan paydalanıladı.
Skvajinalarni aylantırıp burawlaytuǵın qozaqlardıń dúzilisi ádewir ápiwayı, bir orından ekinshi jayǵa kúshirishga qolay hám olardıń salmaqları da úlken emes. SBR-125 markalı qozaqlardı kursatkichi P64 bulgan taw jınıslarında qóllaw maqsetke muvofik esaplanadı. Dáskediń sap Burgilash ushın sarplanǵan waqıtı - smena ulıwma waqtıniń 35-40% ni quraydı. SBR-160 markalı dáske qollanılǵanda sap Burgilash waqıtı - ulıwma smena waqtıniń 50-55% ni quraydı hám P6=35 bulganda bul dáskediń miynet ónimliligin - 120 m/sm ni hám odan kuproqni shólkemlestiriwi múmkin.
SBR-125 hám SBR-160 markalı qozaqlar kóbirek kumir kánlerinde hám qurılıs materialların qazib shıǵarıwshı karerlarda qollanıladı. Kumir kánlerindegi Burgilash jumıslarınıń 35% ge shekem sol marka daǵı qozaqlarǵa tug'ri keledi.
SBSh markalı sharoshkali qozaqlarda taw jınısların emiruvchi ásbap retinde tishli dolotalar yamasa shtirlar menen isletilip, olar járdeminde taw jinsidan úzindiler ajratıladı hám hawa yamasa suw-hawa qosılmasi járdemi qazıw jayınnan shıǵarıp taslanadı. SBSh markalı qozaqlardı kursatkichi P6=615 bulgan taw jınıslarında qollap, jaqsı nátiyjelerge erisiw múmkin.
Sharoshkali qozaqlar menen burawlanganda kórsetkishi P6=15 bulgan taw jınıslarında ónimlilikti 50-60 m/smenagacha etkazish múmkin.
Sharoshkali qozaqlar salmaǵına hám payda eta alatuǵın uqli kernewine qaray:
Kiyim-kenshek (salmaǵı -40 t ge shekem, payda etetuǵın uqli (P6=6 -12) kernewi-200 kN.ge shekem, (skvajina diametri 150-220 mm.)
Urta (salmaǵı -65 t ge shekem ónim etetuǵın uqli P6= (1014) kernewi -350 kN.ge shekem, skvajin diametri 220 -270 mm.)
Salmaqli (salmaǵı -120 t ge shekem, payda etetuǵın uqli (P6=1417) kernewi -700 kN.ge shekem, skvajina diametri 295-320 mm)
túrlerge bulinadi.
2 SBSh-200 N markalı dáske kursatkichi P6=612 bulgan taw jınıslarında Burgilash jumısların aparıwǵa, SBSh-250 MN dáskesi kursatkichi P6=1218 bulgan taw jınıslarında Burgilash jumısların aparıwǵa muljallangan. Keyingi, yaǵnıy SBSh-320 dáskesi joqarı qo'vvatli EKG-12, 5 hám EKG-20 ekskavatorlari menen birge isleydi.
Taw jınısların hawa -kúsh zarbli qozaqlar menen burawlanganda - jınıslardı emirilishi botuvchi hawa -kúsh zarbli mexanizm járdeminde ámelge asıriladı. Bul mexanizmdiń islewi tómendegishe boladı.
Teshuvchi shtangaga kiyatırǵan qısılǵan hawa boyokli porshenli ilgerilenbe-qaytma háreketke keltiredi hám óz gezeginde boyok koronka dumchasiga zarba beredi. Jinsning emirilishi bolsa zarba bergen zamatda hám zarbalar aralıǵindaǵı waqıtta -sheńberip atırǵan koronkaning lezviyasi menen tırnawı esabına júz boladı.
Ónim bulgan Burgilash shıǵındısı qısılǵan hawa járdeminde yamasa xavo hám suw qospası menen shıǵarıp taslanadı. Shań -qurǵaqlay usılda yamasa hawa hám suw qospası menen bostiriladi, sebebi hawa -kúsh-zarbasi skvajina ishinde bulib, xar qanday tereńlikte de onıń zarba kúshi uzgarishsiz qaladı. Bunıń nátiyjesinde, skvajina tereńligi asqanı menen Burgilash tezligi ámelde uzgarishsiz qaladı.
Skvajinalarni SBO markalı qozaqlar menen órtlı burawlaganda taw jınıslariningemirilishi - joqarı temperatura tásirinde taw jınıslarında payda bolatuǵın kernew esabına júz boladı. Bunda tas emiruvchi ásbap bulib, ıssı Burgilash (termobur) xızmet etedi. Órt aǵımlı gorelkaning janıw kamerasında janılg'i hám oksidleytuǵın aralasadı hám joqarı t0 li gazlı aǵıs payda boladı. Hám de ol apparattan utayotib dawıs tezliginen yukori tezlikke iye boladı. Bunda tiykarǵı texnologiyalıq ámeller tómendegiler esaplanadı :
• Gorelkani qosıw, jeke Burgilash
• Skvajinani keńeytiw
• Skvajinani tazalaw
Janılgi retinde kerosin, dizel janılgisi isletilip, oksidleytuǵın bulib kislorod yamasa qısılǵan hawa xızmet etedi.
Skvajinalarni kombinastiyali Burgilash. Taw jınısların termomexanik emiriluvchi kombinastiyalashgan mexanik Burgilash usılı. Kombinastiyalashgan mexanik Burgilash zarbli-sharoshkali Burgilash hám kesetuǵın -sharoshkali Burgilashlar kiredi.
Kesetuǵın -sharoshkali Burgilash ásbapında kesetuǵın hám sharoshkali dolotalar birlestirilgen. Bunday ásbaplar sınaqtan utkazilganda sol zat málim boladıki, kursatkichi Pv10 bulgan tog jınısları burgulanganda eń yukori burgulash tezligine eriwiladi (sharoshkali doloto isletilingen degi tezlikten yukori).
Termomexanik burgulash prinstipining mánisi sonda, qazıw jayına taw jinsi aldın qızdırıladı hám sonnan hár túrlı dolotalar járdeminde emiriladi.
Burgilashning eń jańa usıllarına (islep shıǵıwdıń ekspremental stadiyasiga) portlatib Burgilash plazmali hám ultrotovushli Burgilashlarni aytıp utish múmkin.

11