Taw jınslarınıń buǵılawshanlıǵı boyınsha klassifikaciyasi Joba

Taw jinsining plastik ózgesheligi - fizikalıq birlik bolıp, sırtqı kúshnı alǵan halda da qaldıq deformastiya jaǵdayın da saqlap qalıwǵa aytıladı.
Taw jinsining ızǵarlıq dárejesi - 1 g qurǵaqlay haldaǵı taw jinsidagi suwdiń muǵdarın ańlatadı, ol ızǵarlıq koeffistienti menen anıqlanadı:
(1.4)

Taw jinsining mexanik qásiyetleri. Taw jinsining mexanik qásiyetlerine taw jinsining bir o'qli qısıwǵa hám sozılıwǵa shıdamlılıǵı, Yung modulı, Puasson koeffistienti kiredi.

Taw jinsining bir o'qli qısıwǵa shıdamlılıq shegarası -taw jinsi úlgisin maksimal bólekleytuǵın kúshiniń kese kesmi maydanına qatnasına aytıladı hám tómendegi formula menen anıqlanadı:
(1.5)
Yaǵniy: R_sj.max – Maksimal qısıwshı kúsh, kg;
F_o – namuna kundalang kesimi yuzasi, sm²
Taw jinsining bir o'qli sozılıwǵa shıdamlılıq shegarası -taw jinsi úlgisin maksimal shózatuǵın kúshiniń kese kesmi maydanına qatnasına aytıladı hám tómendegi formula menen anıqlanadı:
(1.6)

Yaǵniy: R_r.max – Maksimal chuzuvchi bólekleytuǵın kúsh, kg.

Yung moduli – Normal kernew hám deformastiya arasındaǵı proporstionallik koeffistentiga aytıladı hám tómendegi formula menen ańlatpalanadı:
(1.7)
Yaǵniy,  - normal kernew, kg s/sm²
ν - Salıstırmalı diformastiya.
Jılısıw modulı - urunma kernew menen deformastiya arasındaǵı proporstionallikka aytıladı hám tómendegi formula menen anıqlanadı:


(1.8)
Yaǵniy, - Urınba kernew, kgs/sm²
Taw jinsining kán-texnologiyalıq xarakteristikasına : qattılıǵı, jilvirliligi, burawlanuvchanligi, portlanuvchanligi hám muzdıń jarıǵılıqları kiredi.
Taw jınıslarınıń qattıliligi - prof. M. M. Protodyakonov shkalası boyınsha baxolanib, taw jinsining bir o'qli qısıw daǵı waqtınshalıq qarsılıgınıń 100 ge qatnası menen ólshenip, qo'yidagi formula menen anıqlanadı:
(1.9)
Taw jinsining jilvirliligi (abrazivnost) - mashina yamasa úskenediń taw jinsi kontaktidagi emirilishiga aytıladı. Jilvirlilik xarakteristikası L. I. Baron hám A. v. Kuznestov shkalası boyınsha bahalanadı.
Taw jinsining burawlanuvchanligi - taw jinsiga kirip atırǵan Burgilash úskenesiine kórsetilayotgan qarsılıq qábiletine aytıladı. Burawlanuvchanlik Burgilash tezligi (m/soat) menen xarakterlenedi.
Taw jinsining portlanuvchanligi - taw jinsining portlatishga kórsetetuǵın qarsılıgı bolıp tabıladı hám taw jınıslarınıń portlanuvchanlik klassifikastiyasi menen xarakterlenedi.
Taw jinsining hám taw dızbekiniń darzliligi - málim ólshemli muzdıń jarıǵılıqlar, olardıń orientastiyasi hám jaylasıw chastotalarınıń birliktegi jıyındısına aytıladı. Darzlilik taw jınısları klassifikastiyasi boyınsha darzlilik dárejesine qaray: planimetrik, fotoplanimetrik, seysmik hám ekspress usılları menen anıqlanadı.