Tavsiya etilayotgan oraliq nazorat savollari

Tavsiya etilayotgan oraliq nazorat savollari

1. Genetik kod va undan foydalanish metodikasini yoritib bering?

2.Genetik kodga oid masalalr yechishni misollar asosida tushuntiring.
3. DNK molekulasida 1380 ta H bog’ mavjud bo’lib, undagi S nukleotidi soni 180 ta. Shu DNK asosida sintezlangan oqsildagi aminokislota sonini aniqlang.
4.Masala va mashqlarning o’quvchilarning bilish faoliyatini faollash­ti­rish, qiziqishini orttirishdagi roli.
5. Generativ organlar mavzusini o’qitishda foydalaniladigan masala va mashqlarning ahamiyatini tushuntiring.
6.Sinfdan tashqari mashg’ulotlar­da masala va mashqlardan foydalanish orqali o’quvchilarning mustaqil va ijodiy fikrlash ko’nikmalarini rivojlantirish.
7.Botanikani o’qitishda masala va mashqlardan foydalanishning ahamiyatini yoriting?
8. Ulotriksni jinsiy ko`payishida 128 ta gameta hosil bo`lgan bo`lsa shu gametaning 50% dan zigota hosil bo`lgan zigotaning 25% dan ulotriks iplari hosil bo`ldi.
Qanacha ulotriks iplari hosil bo`lgan?
9.Na’matak endospermidagi autosoma soni 33 ga teng. Changlanish jarayonida urug’chi tumshuqchasiga 18 ta chang donachasi kelib tushdi. Urug’lanishdan so’ng 15 ta urug’ hosil bo’ldi. Urug’lanish jarayonida qatnashgan spermatozoidlardagi jami xromasomalar sonini aniqlang?
10.Masala va mashqlarning mantiqiy yo’nalishi yoriting?
11.O’simliklar morfologiyasiga oid masala va mashqlardan foydalanishning ahamiyatini bayon eting?
12.Biologiyadan masala va mashqlar yechishning didaktik maqsadini tushuntiring.
13.Gekkon kariotipida jami xromasomalar soni 24 ta bo’lib, o’rganilayotgan barcha belgilarni ifodalovchi genlar gomozigota holatida. Urg’ochi gekkon tana hujayrasida necha xil DNK molekulasi mavjud? Fikringizni asoslang.
14.Zoologiyani o’qitishda foydalaniladigan masala va mashqlarning turlari.
15.O’simliklar sistematikasi mavzularini o’qitishda foydalaniladigan masala va mashqlarning ahamiyatini yoriting.
16.Botir bir kecha-kunduzgi ovqati tarkibida 100 g oqsil, 80 g yog’, 460 g uglevod va 10 g tuz is’temol qildi. Ovqat tarkibidagi biomolekulalardan ajralgan energiya miq-dorini kkal da aniqlang?
17.Odam va uning salomatligini o’qi­tish­­da foydalaniladigan masala va mashqlarning turlari.
18.Biologiyadan masala va mashqlar yechishdagi fanlararo bog’lanishni yoriting.
19.Tovuqlarda erta pat hosil qilish va chipor rang kech pat hosil qilish va qora rangga nisbatan dominantlik qiladi. Bu belgilarni ifodalovchi noallel genlar autosomada birikkan holda irsiylanadi. Digeterozigota organizmlar chatshtirilganda qanday gametalar necha foizdan hosil bo’lishini aniqlang? (xo’roz dominant genlarni faqat otasidan olgan, krossingover 20%)
20.Darsdan tashqari mashg’ulotlar­da masala va mashqlardan foydalanish orqali o’quvchilarning mustaqil va ijodiy fikrlash ko’nikmalarini rivojlantirish yullarini tushuntiring?
21.Masala va mashqlardan foydalanishning o’quvchilarning ilmiy dunyoqarashini kengaytirishdagi rolini bayon eting.
22. Qora kalamushning zigotasi 4 marata meridianal bo`lingandan so`ng uning blastulasidagi blastamerlarida jami xromasomalr soni 2688 taga yetgan bo`lsa, unig tuxum hujayrasidagi xromasomalar sonini aniqlang.
23.Arpa o’simligidan 400 ta urug’ olindi. Endospermidagi xromasoma soni 33 ga teng ekanligi ma’lum bo’lsa, urug’ hosil bo’lishida qatnashgan spermatozoidlardagi jami xromasoma sonini aniqlang?
24.Masala va mashqlar yechishning o’quvchilar bilish faolliini oshirishdagi rolini tushuntiring.
25.Tovuqlarda erta pat hosil qilish va chipor rang kech pat hosil qilish va qora rangga nisbatan dominantlik qiladi. Bu belgilarni ifodalovchi noallel genlar autosomada birikkan holda irsiylanadi. Digeterozigota organizmlar chatshtirilganda kech pat hosil qiladigan chipor rangli jo’jalar avlodni necha foizini tashkil qiladi? (xo’roz dominant genlarni faqat otasidan olgan, krossingover 20%)
26.Umumiy biologiyani o’qitishda foydalaniladigan masala va mashqlar­ning o’ziga xos xususiyatlari?
27.Tayanch harakatlanish sistemasiga oidmasala va mashqlar yechishni misollar asosida tushuntiring.
28.Barcha belgilari bo'yicha geterozigota qo'y ko'z, sepkilli, taram-taram sochli erkak va ayol oilasida tug'lishi mumkin bo'lgan farzandlarning sepkilsiz bolalarning genotiplarini aniqlang.
29.Mendelning birinchi va ikkinchi qonunlari izohlang?
30.Poliduragay chatishtirishga oid masalar yechishni tushuntirib bering.
31.Tana massasi 70 kg bo’lgan odamning bir kunlik qabul qilgan oziq moddalarining parchalanishidan hosil bo’lgan energiya miqdori 3000 kkal ni tashkil etsa, shu odamning asosiy moddalar almashnuvi uchun ketgan kkal energiya necha % ni tashkil etadi?
32.Genlarning o’zaro ta’siri haqida ma’lumot bering?
33.Sut emizuvchilar sinfini o’qitishda masala va mashqlardan foydalanishning ahamiyatini yoriting.
34.Tana massasi 70 kg bo’lgan odamning bir kunlik qabul qilgan oziq moddalarining parchalanishidan hosil bo’lgan energiya miqdori 3000 kkal ni tashkil etsa, asosiy moddalar almashinuvini ta’minlash uchun sarflangan energiya miqdorini kkal aniqlang.
35.Komplementar irsiylanishni izohlang?
36.Yurak - qon tomir sistemasiga oid mavzularni o’qitishda foydalaniladigan masalar haqida misollar asosida ma’lumot bering.
37.Odamda polidaktiliya va katarakta 1 ta autosomada joylashgan dominant genlar ta’sirida irsiylanadi. Erkak katarakta va polidaktiliya bilan kasallangan bo’lib, unga bu genlardan biri onasidan o’tgan. Ayol 2 belgisi bo’yicha sog’lom. Nazariy jihatdan krossingover 3% bo’lsa, shu oilada tug’ilishi mumkin bo’lgan bolalarning necha foizi ota-onaga fenotip jihatdan o’xshash bo’ladi?
38.Genlarning epistatik ta’siri nima unga misollar keltiring?
39.Hasharotlar sinfini o’qitishda masala va mashqlardan foydalanishning ahaimiyatini tushuntiring.
40.Ximoptirsinogen fermenti 245 ta aminokislotadan iborat bo’lib, uni sintezlagan DNK molekulasi tarkibida A 20 %. Ushbu fragmentdagi G-S orasidagi vodorod bog’larni A-T orasidagi vodorod bog’lariga nisbati nechiga teng.
41.Genlarning polimer ta’siri nima unga misollar keltiring?
42.Tayanch xarakatlanish sistemasiga oid masalalarni o’quvchilar bilish faolligini oshirishdagi rolini tushuntiring.
43.DNK molekulasida 1380 ta H bog’ mavjud bo’lib, undagi S nukleotidi soni 180 ta. Shu DNK asosida sintezlangan i-RNK dagi nukleotid sonini aniqlang.
44.Dominant va retsessiv epistazga misollar keltiring?
45.Genlarning ko’p tomonlama ta’siriga oid masalar xaqida ma’lumot bering.
46.DNK molekulasida 1380 ta H bog’ mavjud bo’lib, undagi S nukleotidi soni 180 ta. Shu DNK asosida sintezlangan i-RNK dagi fosfodiefir bog’i sonini aniqlang.
47.Genlarning modifikator ta’siri nima?
48.Organizmlarning ko’payish intensivliiga bog’liq masalalarni bayon eting va misollar asosida tushuntiring.
49.Sholi o’simligi 158 ta urug’ hosil qildi. Uning spermatazoididagi xromasomalar soni makkajo’xorinikidan 1 taga ko’p ekanligi ma’lum bo’lsa, urug’lanishda qatnashgan spermatozoidlardagi jami xromasomalar sonini aniqlang?
50.Jins genetikasiga oid masalalr.
51.DNK va RNK ga oid masala va mashqlarni bayon eting.
52.Katta yoshli erkak shikoyat bilan murojat qildi. Uning 1 mm3 qoni tarkibidagi leykositlar-6500 dona, trombasitlar-350000, eritrositlar soni-4,5 milliard. Maksimal qon bosimi 90, minimal qon bosimi 60 ga teng. Unga qanday tashxis qo’yilgan. a) gireptoniya bilan kasallangan?
53.Genetik kodga oid masalalr yechishni misollar asosida tushuntiring.
54.Blastomerlari 16 taga yetgan tulki embrionida jami xromosomalar soni 608 ta bo‘lsa, tulki tana hujayrasida interfazaning G<sub>2</sub> davridagi hujayra yadrosida nechta xromatid bo’ladi?
55.O’simliklar selektsiyasi haqida ma’lumot bering?
56.Monoduragay chatishitishga oid masalalarni misollar orqali bayon eting.
57.Glukozaning to’liqsiz va to’liq parchalanishidan 8800 kJ energiya va 118 ta ATF hosil bo’ldi. Necha foiz glukoza to’liq parchalangan?
58.Hayvonlar selektsiyasiga oid masalalar tuzing?
59.Modda va energiya almashinuviga oid masalarni misollar asosida tushuntiring.
60.Glyukoza parchalanganda 206 ta ATF hosil bo'ldi. To'liq parchalangan glyukoza molekulalarini hosil qilish uchun o'simlik 90 mol ATF sarflagan bo'lsa, necha mol glyukoza parchalangan?
61.Vegetativ organlarga oid masala va mashqlar xaqida ma’lumot bering.
62.Oqsillar biosinteziga oid masalarni misollar asosida yoriting.
63.8 mol glyukoza parchalandi. Shundan ikki moli to'liq parchalandi. Jami qancha ATF hosil bo'ldi.
64.O’simliklar ekologiyasiga oid masala va mashqlar yechishni tushuntiring.
65.Nafas olish sistemasiga oid masala va mashqlar tuzish, ularni tatbiq etishni yoriting.
66.Olchaga nisbatan 3 barobar ko’p xromasomaga ega o’simlikning mitoz sikli anafaza oxirida xromasoma sonini aniqlang.
67.3-bosqichda 1160 kj issiqlik energiyasi hosil bo`lgan bo`lsa, 2-bosqicha ATF da to`plangan energiya(kJ) miqdorini(a) va xloraplastlarda sintezlanga ATFda to`plangan energiyani miqdorini(b) aniqlang.
68.Selektsiyaga oid masala va mashqlardan foydalanishni yoriting.
69.DNK tarkibida 960 ta guanin nukleotidi bo’lib, u umumiy nukleotidlarni 40% tashkil qiladi. Shu DNK dan hosil bo’lgan oqsildagi tarkibidagi aminokislota sonini aniqlang.
70.Nuklein kislotalar bo’yicha masalar yechish xaqida ma’lumot bering.
71.Baliqlar sinfini o’qitishda masala va mashqlardan foydalanish bayon eting.
73.DNK tarkibida 960 ta guanin nukleotidi bo’lib, u umumiy nukleotidlarni 40% tashkil qiladi. Shu DNK dagi vodarod bog’lar sonini aniqlang
74.Organizmlarning ko’payishi va individual rivojlanishi haqida masalalar bo’yicha ma’lumot bering.
75.Umurtqasiz hayvonlar bo’yicha masala vamashqlardan foydalanishning o’ziga xos tomonlarini tushuntiring.
76.DNK molekulasining 153 nm uzunlikdagi qismida deleytsiyadan so’ng 12 juft nukleotid yo’qoldi. Mutatsiyadan keyin hosil bo’lgan DNK dan sintezlangan oqsildagi aminokislota sonini aniqlang.
77.Hayvonlarda gametogenez. O‘simliklarda sporogenez va gametogenez haqida ma’lumot bering.
78.Jinsiy ko‘payishning norasmiy tiplari.
79.Meyoz bo‘linishning biologik ahamiyati
80. Mavzu tekstidagi xatolarni topish bo‘yicha mashqlarlarning o’ziga xos jihatlarini misollar asosida bayon eting?
81.Botanikadan masala va mashqlar yechishda fanlararo bog‘lanishlarni amalga oshirish metodikasi.
82.Zoologiyadan masala va mashqlar yechishda fanlararo bog‘lanishlarni amalga oshirish metodikasi.
83.Odam va uning salomatligidan masala va mashqlar yechishda fanlararo bog‘lanishlarni amalga oshirish metodikasi.
84.Sitologiyadan masala va mashqlar yechishda fanlararo bog‘lanishlarni amalga oshirish metodikasi.
85. 3-bosqichda 2320 kJ issiqlik energiyasi hosil bo`lgan bo`lsa, 2-bosqicha ATF da to`plangan energiya(kJ) miqdorini(a) va xloraplastlarda sintezlanga ATFda to`plangan energiyani miqdorini(b) aniqlang.
86.Biologik masalalarning majburiy minumi haqida ma’lumot bering?
87.Ochiq urug’lilar bo‘yicha masala va mashqlardan foydalanishni misollar asosida tushuntiring
88.Ta’lim tarbiya samaradorligini oshirishda masala va mashqlarning о‘rni.
89.Amerikalik matematik D.Poya “Masalani qanday yechish kerak” degan maqolasida qanday tavsiyalarni bayon etgan.
90.Nostandart topshiriqlar va ularning bilish faoliyatini faollashtirishdagi roli.
91.Noallel genlarning o‘zaro ta’sirida belgilarning irsiylanish tiplari.
92.i-RNK da S-19% va G-25% bo`lsa teskari transkripsiya jarayonida hosil bo`lgan DNK qo`sh zanjirida S-necha % ni tashkil qiladi.
93.Hujayrada oqsil biosintezi bosqichlar haqida ma’lumot bering.
94.Nuklein kislotalarning turlari, ularning qiyosiy tahlili.
95.Xromosomalarning tashqi, ichki, kimyoviy tarkibini tushuntiring
96.DNK replikatsiyasi to‘g‘risidagi farazlarni izohlang.
97.Mitoz bilan amitozni taqqoslang. Ular orasidagi o‘xshashlik va farqni tushuntiring.
98.Reduksion bo‘linishning profazasi mitozning profazasidan nimasi bilan ajralib turadi?
99.DNK zanjirida 450 ta T nukleotidi bo‘lib, u barcha nukleotidlarning
15 %ini tashkil qiladi. Shu fragmentdagi barcha nukleotidlarning sonini aniqlang.
100.Noallel genlarning epistaz ta’sirini o‘ziga xos tomonlarini tushuntiring.
101.Genetik axborotni ko‘chirishning qanday maxsus turlarini bilasiz?
102.Meyoz va uning bosqichlarini bayon eting?
103.Belgilarning birikkan holda irsiylanishi va krossingover
104.Ulotriksni jinsiy ko`payishida 256 ta gameta hosil bo`lgan bo`lsa shu gametaning 25% dan zigota hosil bo`lgan zigotaning 50% dan ulotriks iplari hosil bo`ldi.
Qanacha ulotriks iplari hosil bo`lgan?
105.Mitoz va meyoz bo’linishga oid masala va mashqlar yechishni misollar asosida tushuntiring.
106.Ulotriksni jinsiy ko`payishida 512 ta gameta hosil bo`lgan bo`lsa shu gametaning 25% dan zigota hosil bo`lgan zigotaning 50% dan ulotriks iplari hosil bo`ldi.
Qanacha ulotriks iplari hosil bo`lgan?
107.Agar ulotriksning jinsiy ko`payishi natijasida 32 ulotrikis ipi hosil bo`lgan bo`lsa ulotriks ipini hosil qilgan zigotalar soni umumiy zigotani 25% tashkil qilsa, shu zigotani hosil qilgan gameta umumiy gametalarni 50% tashkil qilsa, umumiy gametalar sonini aniqlang.
108.Qora kalamushning zigotasi 4 marata meridianal bo`lingandan so`ng uning blastulasidagi blastamerlarida jami xromasomalr soni 2432 taga yetgan bo`lsa, unig tuxum hujayrasidagi xromasomalar sonini aniqlang.
109.Tovuqlarda erta pat hosil qilish va chipor rang kech pat hosil qilish va qora rangga nisbatan dominantlik qiladi. Bu belgilarni ifodalovchi noallel genlar autosomada birikkan holda irsiylanadi. Digeterozigota organizmlar chatshtirilganda qanday gametalar necha foizdan hosil bo’lishini aniqlang? (xo’roz bitta dominant genni otasidan, ikkinchisini onasidan olgan, krossingover 20%)
110. Kungaboqarning somatik hujayrasidagi xromasomalar soni olchaning somatik hujayrasidagi xromasomalar sonidan 2 taga ko`p. Kungaboqarning savatchasida 442 ta urug` hosil bo`lgan bo`lsa, urug` hosil qilishda qatnashgan mikrosporadagi xromosomalar sonini toping.
111.DNK fragmentida 882 ta dezoksiriboza bo'lsa, shu fragment sintezlaydigan oqsilning molekular massasini hisoblang (har bir nukleotid massasi 330, har bir aminokislota massasi 110 Dga teng deb olinsin).
112.2-bosqichda 120 kj energiya issiqlik energiyasi sifatida tarqalsa, 3-bosqichda issiqlik sifatida tarqalgan energiya(a) va xloraplastda ATF ga bo`glanga energiya miqdorini(b) aniqlang.
113.Xromosoma mutatsiyasining turlariga masalalar tuzing?
114. Molekulyar biologiyaga oid masalar yechish haqida ma’lumot bering.
115.Biologiyadandan masala va mashqlar yechishda fanlararo bog‘lanishlarni amalga oshirish metodikasi.
116. 3-bosqichda 1740 kj issiqlik energiyasi hosil bo`lgan bo`lsa, 2-bosqicha ATF da to`plangan energiya(kj) miqdorini(a) va xloraplastlarda sintezlanga ATFda to`plangan energiyani miqdorini(b) aniqlang.
117.Agar RNK molekulasida 60 ta uratsil bo‘lib, ular umumiy nukleotidlarning 20 %ini tashkil qilsa, shu RNK informatsiya olgan DNK fragmenti uzunligi va nechta aminokislota sintezlashini toping.
118. Allel genlarning o‘zaro ta’sir turlari.
119. 172 ta aminokislotadan tashkil topgan oqsilni sintezlash uchun xizmat qilgan gen (DNK) uzunligini va undagi nukleotidlar sonini hisoblang.
120. Genning intron, ekzon qismlarining farqini yoriting. Ekzon va intron qismlar qaysi organizmlar genlarida uchramaydi?
121. i-RNK da U-25% va A-15% bo`lsa teskari transkripsiya jarayonida hosil bo`lgan DNK qo`sh zanjirini uzunligini aniqlang.(nukleotidlar orasidagi masofa 0,34nm)
122. i-RNK da U-25% va A-15% bo`lsa teskari transkripsiya jarayonida hosil bo`lgan DNK qo`sh zanjiridagi fosfodiefir bog`lar sonini aniqlang.
123.Mitoz jarayoniga xos bo`lgan xususiyatlarni bayon eting.
124.Transkripsiya jarayoniga xos xususiyatlarni yoritib bering.
125.Translatsiya jarayoniga xos xususiyatlarni bayon eting.
126.Modifikatsion o‘zgaruvchanlik haqida ma’lumot bering.
127.Reduksion bo‘linishni anafazasi bilan ekvatsion bo‘linishning anafazasida qanday o‘xshashlik va tafovut bor?
128.Gulli o‘simliklardagi qo‘sh urug‘lanishni yoriting.
129.Bekross chatishtirish qanday amalga oshiriladi.
130.Poliduragay chatishtirish nima va unga misollar keltiring?
131.RNK molekulasida A-S00, G- 2200 ta bo‘lsa, DNK ning shu fragmentida vodorod bog‘lari nechta bo‘ladi?
132.Transgressiya hodisasini tushuntiring.
133. Agar DNK fragmentida. hammasi bo‘lib 6000 ta nukleotid bo’lsa, shu DNKdan sintezlangan RNK dagi dezoksiriboza va fosfat kislota qoldiqlari sonini aniqlang (transkripsiya jarayonida DNK fragmentining 50%i ishtirok etgan).
134.Irsiy o‘zgaruvchanlik qanday xillarga ajratiladi?
135.Translokatsiya bilan duplikatsiyani taqqoslang. Ularning farqini tushuntiring.
136. i-RNK da U-19%, S-11% va A-25% bo`lsa teskari transkripsiya jarayonida hosil bo`lgan DNK qo`sh zanjiridagi vodorod bog`lar sonini aniqlang.
137.O’quvchilarning bilish faoliyatini faollashtirishda masala va mashqlar­ning ahamiyati, turlari, darajalari.
138. Translatsiya jarayonida jami 270 molekula t-RNK qatnashdi. Shu sintezlangan oqsil tarkibiga kiruvchi aminokislotalar sonini (1) hamda shu sintez jarayonida matritsa vazifasini bajargan i-RNKdagi tripietlar soni (2) va shu i-RNK ni sintezlagan DNK dagi nukleotidlar sonini (3) toping.
139.Autopoliploidiya bilan allopoliploidiyani taqqoslang. Ular orasidagi o‘xshashlik va farqni tushuntiring.
140.Fenotipiga ko‘ra o‘zgaruvchanlik qanday tiplarga ajratiladi?
141.Oraliq holda irsiylanish nima va uni misollar asosida yoritib bering?
142.DNK zanjirida 450 ta T nukleotidi bo‘lib, n barcha nukleotidlarning 15 %ini tashkil qiladi. Shu fragmentda nechta adenin nukleotidi bor va u necha %ni tashkil qiladi?
143. Hayvonlarda urug‘lanish qanday sodir bo‘ladi.
144.Agar DNK fragmentida hammasi bo‘lib 6000 ta nukleotid bo‘lsa, shu DNKdagi dezoksiriboza va fosfat kislota qoldiqlari sonini aniqlang.
145. O‘zgaruvchanlikning qanday xillarini bilasiz?
146. Selluloza qobig`iga ega bo`lmagan organizmga zarar keltiruvchi eukariot
.i-RNK da U-19% va A-25% bo`lsa teskari transkripsiya jarayonida hosil bo`lgan DNK qo`sh zanjirida T-necha % ni tashkil qiladi.
147.Qora kalamushning zigotasi 4 marata meridianal bo`lingandan so`ng uning blastulasidagi blastamerlarida jami xromasomalr soni 2688 taga yetgan bo`lsa, unig somatik hujayrasidagi xromasomalar sonini aniqlang.
148. 2-bosqichda 60 kj energiya issiqlik energiyasi sifatida tarqalsa, 3-bosqichda issiqlik sifatida tarqalgan energiya(a) va xloraplastda ATF ga bo`glanga energiya miqdorini(b) aniqlang.
149. i-RNK da U-19%, S-11% va A-25% bo`lsa teskari transkripsiya jarayonida hosil bo`lgan DNK qo`sh zanjiridagi fosfodiefir bog`lar sonini aniqlang.
150. Belgilarning polimeriya irsiylanishini qanday xillarini bilasiz?