Tavarlarni kimyoviy tarkibi asosida sinflash va sertifikatlash fanining mamlakat iqtisodiyotining rivojlanishidagi ahamiyati

Mahsulot  sifatini  boshqarish

 deganda  mahsulotni loyihalashda, uni  ishlab 

chiqarishda va ekspulutasiya qilishda yoki undan foydalanishda uning zaruriy sifat 

darajasini  belgilash  ta’minlash  va  saqlash  tushuniladi.  Bu  ish  sifatini  sistemik 

ravishda  nazorat  qilib  turish  va  mahsulot  sifatiga  ta'sir  qiluvchi  sharoitlar  va 

omillarga maqsadga muvoffiq tarzda ta'sir ko’rsatishi yo’li bilan amalga oshiriladi.  

Mahsulotlar  uchun  belgilangan  normativ  texnik  hujjatlar  asosida  ularga 

qo’yiladigan asosiy talablarga bunyod etilishi kerak. Bozor iqtisodiyotining asosiy 

qonuni  talab  va  taklif  bo’lganligi  uchun  har  bir  ishlab  chiqarilgan  tovarga 

iste’molchining  qo’ygan  talabi  katta  ahamiyatga  ega.  Shuning  uchun  bozor 

iqtisodiyoti  sharoitida  iste'molchining  talabi  davrlariga  nisbatan  doimo 

---

44 

 

o’zgaruvchan  bo’lganligi  uchun  ishlab  chiqarish  korxonalariga  doimo  yangi 

takliflar  beriladi.  Shu  sababli  tovarlarning  sifat  ko’rsatkichlari  doimo  yaxshilanib 

borishligi  va  ularni  bozor  iqtisodiyoti  sharoitida  raqobatbardoshligi  oshib  boradi. 

Mahsulot  sifatini  oshirishning  muhim  omillaridan  biri  bu  rag’batlantirish  va 

planlashtirishdir. 

       Mahsulot sifatini planlashtirishnmng ma’nosi shuki, xalq xo’jaligini muayyan 

tarmoqlar  va  korxonalarni  rivojlantirish  planlarini  mahsulot  sifatini  yaxshilash 

vazifalari  ko’zda  tutilgan  hamda  ushbu  vazifalar  bajarilishi  uchun  kerak  bo’lgan 

muddatlar  belgilanishi  zarur.  Mahsulot  sifatini  planli  ravishda  oshirishda 

standartlar katta ahamiyatga ega. Korxona birlashmalarning sifatni boshqarishning 

avtomatlashtirilgan  tub  sistemalarning  joriy  etilishi  asosiy  maqsadga  mehnatni 

nuqsonsiz  tashkil    etishga  asoslangan.  Bu  sistema  mehnatni  baholashda 

kavalimetriya  metodlaridan  foydalanishni  ko’zda  tutadi.  Ishchi  yoki  jamoat 

mehnatni  baholangandan  so’ng  ko’rsatkichlar  analiz  qilinadi  va  kamchiliklarni 

yo’qotish  choralari  ko’riladi.  U  vaqtida  ko’rsatkichlar  ishchi  yoki  jamoatchilikni 

iqtisodiy  rag’batlantirishda  asos  qilib  olinadi.  Sifat  koeffisienti  deb  ataluvchi  bu 

ko’rsatkich  o’zaro  va  jamoatlararo  musobatlarni  uyushtirish  g’oliblarni 

aniqlashtirshda  asosiy  ko’rsatkich  deb  qabul  qilinadi.  Bu  koeffisientlar  orqali 

ishlab chiqarish davrida ularning sifatiga qo’yiladigan talablar doim o’zgaruvchan 

bo’ladi.  Shuning  uchun  tayyorlangan  mahsulotning  sifati  har  tomonlama  tahlil 

qilib  ularning  iqtisodiy  barqarorligini  chiqarilayotgan  mahsulotni  miqdori, 

ularnmng  potensialiga  ya'ni  korxona  uskunalariga,  quvvatiga,  xom-ashyo  sifatiga 

bog’liq. Shuning uchun mahsulotlarning sifatini boshqarish yangi assortimentdagi 

mahsulotlarni  yaratish  ishlab  chiqarishni  rivojlantirishga  texnologiyalarni 

yaratishga asosiy omil bo’ladi.