Tayanch iboralar: tavkkalchilik, siyosiy, iqtisodiy, ijtimoiy, tavakkalchilikni baholash, neytralizatsiya mexanizmi, sug‘urta, ixtiyoriy majburiy.
Tavsiya etiladigan adabiyotlar
Актуальнўе вопросў административного и финансового права. СБ. науч тр. Вўп 2. - М.: МГИМО, 2004. – 209 с.
Астахов В. П. Финансовўй учет. Тестў: Учебное пособие. - М.: ИДФБК-Пресс, 2004. – 200 с.
Астахов В.П. Финансовўй учет. Тестў: Учеб. пособие. - М.: Ид. ФБК-Пресс, 2004. – 488 с.
Дон Патинкин. Деньги, процент и ценў.-М.: Экономика, 2004.-375 с.
Донцова А.В., Никифирова Н.А. Анализ финансовой отчетности. Практикум. - М.: Дело и Сервис, 2004. – 144 с.
Ефимова М.Р. Финансово-экономические расчетў. Пособие для менеджеров: Учеб пос. - М.: ИНФРА-М, 2004. – 185 с.
Ковалев В. В. Учет, анализ и бюджетирование лизинговўх операций. Теория и практика. - М.: ФиС, 2004. - 150 с.
Ковалев В.В. Финансовўй учет и анализ: концептуальнўе основў. - М.: Финансў и статистика, 2004. – 720 с.
Интернет веб-сайтлари:
www.uz
www.gov.uz
www.stat.uz
www.tsue.Fan.uz
Tavakkalchiliklarni qo'shish
ushbu usul tasodifiy yo'qotishlarni o'zgarmas xarajatlarga aylantirish orqali tavakkalchilikni kamaytirishga qaratilgan. Ma'lumki, mulkning o'g'irlanishi, shaxsning kasal bo'lib ishga
chiqmasligi, tabiiy ofatlarning bo'lishi tasodifiy bo'lib ular juda katta xarajatlarga olib kelishi mumkin. Ushbu noxush hodisalarning oqibatlarini kamaytirishda sug'urtaning ahamiyati katta.
Tavakkalchilikni taqsimlash
ushbu usulga ko'ra zarar ko'rish ehtimoli bilan bog'liq bo'lgan tavakkalchilik bilan qatnashuvchi sub'ektlar o'rtasida shunday taqsimlanadiki, oqibatda har bir sub'ektning kutiladigan yo'qotishi nisbatan kichik bo'ladi.
Asimmetrik axborot
bu shunday holatki, bozordagi bozor sub'ektlari o'rtasida bo'ladigan savdo-sotiqda ularning bir qismi kerakli, muhim axborotga ega, qolgan qismi esa ega emas.
Ma'naviy tavakkalchilik
yo'qotishlar sug'urta kompaniyasi tomonidan to'liq qoplanishiga ishonib vujudga kelishi mumkin bo'lgan yo'qotishlar ehtimolini ongli ravishda oshirishga intiluvchi shaxslarning hatti-harakati.
Bozor signallari
Bozorda sotiladigan tovar to'g'risida, tovarni ishlab chiqaruvchi firmaning nomi to'g'risidagi axborotlar, tovar markasi, firma belgisi, firmaning obro'i, tovar sifati va kafolati to'g'risidagi axborotlar
Fyucherslar
oldindan belgilangan narxlarda ma'lum miqdordagi tovarlarni kelajakda ma'lum kunda yetkazish uchun tuzilgan muddatli shartnoma
Fyuchers bozori
qishloq xo'jalik mahsulotlari, kofe, shakar va boshqa tovarlar sotiladi. Fyuchers bozori yordamida ishbilarmon ma'lum miqdordagi tovarni bugungi narxda kelajakda ma'lum muddatga qo'yish uchun shartnoma tuzadi
Opsion yoki mukofotga ko'ra savdo-sotiq
fyuchersning bir turi bo'lib, unga ko'ra bir tomon komission to'lov asosida biror tovarni kelajakda sotib olish yoki sotish huquqini oldindan kelishilgan narxda sotib oladi
Xedjirlashtirish
operatsiya bo'lib, unga ko'ra fyucherslar bozori va opsionlar bozori yordamida bir tavakkalchilik boshqa bir tavakkalchilik bilan qoplanadi. Ushbu operatsiyaning mohiyati shundan iboratki, narxlar o'zgarishi bilan bog'liq tavakkalchilik (yo'qotishlar) savdogar zimmasiga yuklatiladi
Tavakkalchilikka uning mohiyatini anglash imkonini beruvchi xislatlar
1.Qarama-qarshilik (zidlik)
2.Alternativlik (muqobillik)
3.Noaniqlik (mavxumlilik)
Valyuta bilan bog„liq tavakkalchilik
bu chet el valyutasi kursining o„zgarishi oqibatida ko„riladigan katta zararni bildiradi
Tizimli tavakkalchilik
bozorda konyukturaning yomonlashishi yoki tushib ketishi oqibatida ehtimol qilinadigan zarar
Selektiv tavakkalchilik
bozorda investitsiya obyektini noto„g„ri tanlab olinishini oqibatida ko„riladigan tavakkal zarar yoki boy berilgan naf.
Kredit tavakkalchiligi
qarz olgan tomonning o„z majburiyatlarini to„lay olmaslik xavfi
Moliyaviy tavakkalchilik
kredit va birja sohalarida o‟tkazilgan qandaydir operatsiyalar, qimmatli qog‟ozlar birjasidagi operatsiyalar natijasida ko‟rilishi mumkin bo„lgan zarar ehtimoliyati
Limitlash
savdo, kapital, xarajat summalariga ma‟lum bir chegara qo„yishdir
Biznes reja
kompaniyani oldindan belgilab olgan strategiyasi va taktikasi asosida moliyaviy-iqtisodiy ahvolini taxlil etish va baho berish jarayonidir
Loyiha ishtirokchilari risklari
ishtirokchilarni o‟z majburiyatlarni bilib-bilmagan holda bajarmasliklari
Ishlab chiqarish risklari
ishlab chiqarish jarayonidagi biror bir nosozlikning ro„y berishi, ishlab chiqarish ketma-ketligida biror ishni to„xtab qolishi yoki ishdan chiqishi bilan bog„liq bo„lgan risk
Boshqaruv risklari
boshqaruv personalining malakasi va tajribasi bilan bog„liq bo„lgan risklar
To‟lanmaslik riski
lizing to'lovlari bo'yicha lizing oluvchi o'z zimmasidagi majburiyatlarini bajara olmasligi ehtimoli riski
Valyuta riski
moliyaviy risklarning asosini tashkil qilib, bu risklaro tashqi iqtisodiy faoliyat jarayonida milliy valyuta kursini o„zgarishi
Siyosiy risk
mamlakatdagi siyosiy vaziyat o„zgarishi, ish tashlashlar, davlat iqtisodiy siyosatining o„zgarishi va boshqalar bilan bog„liq moliyaviy yo'qotishlar xavfi
Yuridik risk
muayyan mamlakatdagi munosabatlarini tartibga soluvchi qonunchilik xujjatlari o'zgarishi natijasida keladigan risk
Tahlil qilish
Riskning kutilayotgan daromadga taʼsirini oldindan statistik maʼlumotini yigʼish
Inflyatsiya riski
Moliyaviy aktivlarni shaklda ifodalangan va kutilgan daromad kurinishidagi real kapital qiymatining qadrsizlanishi
Kredit riski
Bank faoliyatida uchraydigan risklarning eng yirigi
Аyiqlar oʼyini
Daromad olish maqsadida qimmatli qogʼozlar bozorida qimmatli qogʼozlarni narxini pasaytiishga qaratilgan jarayon
Buqalar oʼyini
Daromad olish maqsadida qimmatli qogʼozlar bozorida qimmatli qogʼozlarni narxini oʼsishiga qaratilgan jarayon
Selektiv risk
Portfel shakllantirilishi chogʼida moliyaviy instrumentlarni notoʼgʼri tanlash bilan bogʼliq risk
Tizimli risk
Moliya bozorining qandaydir segmentidagi inqirozli holat bilan bogʼliq risk
Empirik, variatsiya, optimal
Risklarni baholash miqdorlari
Riskni boshqarish
Riskni tahlil qilish, uning yuzaga keladigan taʼsirlarini aniqlash, umumiy koʼrsatkichlarini oʼzgarish chegaralarini ishlab chiqish
Bozor riski, likvidlik riski foiz riski, kredit riski, valyuta riski
Moliyaviy risklarning turlarin
Maksimal daromadga erishish
Investor qoʼygan oʼz kapitaliga taʼsir qiluvchi riskning minimal taʼsir doirasidan kelib chiqqan holda daromad darajasini belgilashi
Risk-menejmenti strategiyasi
Biznesda aniqlangan va yuzaga kelishi mumkin boʼlgan riskli munosabatlarni tahlil qilishni va uning taʼsir darajasini pasaytirish uslublarini yaratishni mahorat bilan boshqarish va baholash
Obektni boshqarish, subьektni boshqarish
Risk menejmentining funktsiyalari
Tashqi, ichki
Risklarning paydo boʼlish sohasiga koʼra tasnifin
Regulyativ, himoyalovchi
Risk funktsiyalari
"Risk" soʼzi qaysi tildan olingan
Ispancha-portugalcha
Bozor riski, kredit riski , foiz riski, valyuta riski, likvidlilik riski
Moliyaviy risklar turlari
Tavakkalchilik omillari necha xil
2 xil
Tartibga solish funksiyasi
Konstruktiv, Destruktiv
Muammo deganda qanday oqibatlar tushuniladi
Xavf-xatarning namoyon boʼlishi natijasida yuzaga keladigan oqibatlar
Tavakkalchilikni boshqarish texnologiyasi nechta funktsiyadan iborat
9 ta
Ob'ektiv tavakkalchilik
mahsulot mazkur hududda sotilmay qolishi
Muvaqqat tavakkalchilik
ishlab chiqarish jarayonida yo'naltirilgan mahsulot keraksiz bo'lib qolish
Vis major
Noaniq qarshiliklar natijasida yuzaga keluvchi tavakkalchilik
