Tashqi iqtisodiy faoliyat va raqobat menejmenti

Topshiriq. Xalqaro iqtisodiy integratsiyaning asosiy shakllarini yoritib, o`ziga hos hususiyatlarini taxlil qilib bering.


Nazorat uchun savollar.
1.Xalqaro iqtisodiy integratsiyaning mohiyati,formalari va bosqichlari?
2.G‘arbiy yevropa iqtisodiy integratsiyasi?
3.MDH davlatlarining iqtisodiy hamkorlik muammolari?
4. Xalqaro iqtisodiy integratsiya nima?
5. Xalqaro iqtisodiy integratsiyaning asosiy shakllari qaysilar?
6. Xalqaro iqtisodiy integratsiya jarayonini ob'ektiv tavsifdagi qanday omillar ta'sir qiladi?


13-MAVZU. XALQARO IQTISODIY VA VALYUTA-MOLIYAVIY TASHKILOTLARI
Darsning maqsadi: Talabalarga BMT tizimida xalqaro iqtisodiy tashkilotlar, xalqaro valyuta fondi, jahon banki guruhlari, xalqaro tashkilotlarning boshqa turlari va formalari bo‘yicha ko‘nikmalar berish.
Darsning rejasi:
1.BMT tizimida xalqaro iqtisodiy tashkilotlar.
2.Xalqaro valyuta fondi.
3.Jahon banki guruhlari.
4.Xalqaro tashkilotlarning boshqa turlari va formalari.
Darsning shakli: Seminar savollari bo‘yicha taqsimoti.
Darsga oid jixozlar: -Markerlar, flamaster, plakatlar, tarqatma materiallar, kerakli adabiyotlar. Marker va plakat bo‘lmagan dirda sinf taxtasi, bo‘rdan foydalanish mumkin.


Xalqaro valyuta fondi (XVF). Xalqaro valyuta fondi 1944 yil iyulida AQSH ning Bretton-Vudse shahrida o‘tkazilgan BMT ning konferensiyasida tashkil etilgan. XVF ning nizomi esa 1945 yil dekabrda 29 ta mamlakat imzosi bilan tasdiqlangan. U 1947 yil mart oyida faoliyat boshladi va bosh binosi Vashingtondan joy oldi.
Bu davrda XVF ning asosiy yo‘nalishi (Nizom bo‘yicha) quyidagilardan iborat edi:

• 
  Xalqaro valyuta hamkorligiga ko‘maklashish, dunyo savdo taraqqiyotiga yordam berish;
  
• 
  valyuta kurslarini boshqarish;
  
• 
  to‘lovlarning ko‘p xilli tizimining amal qilinishiga ko‘maklashish;
  
• 
  valyuta cheklovlaridan mavjud kamchiliklarni bartaraf etish.
  

Jahon banki (JB). Jahon banki XVF dan tashqari xalqaro valyuta-moliya munosabatlarida asosiy boshqaruvchi institutlardan biri sanaladi. U bir necha moliyaviy tashkilotlardan tashkil topgan:

• 
  Xalqaro tiklanish va taraqqiyot banki MBRR-XTTB);
  
• 
  XTTB ning 1945 yilda tashkil etilgan uchta filiali;
  
• 
  1956 yilda tuzilgan xalqaro moliya korporatsiyasi (XMK);
  
• 
  xalqaro rivojlanish uyushmasi (XRU; 1960 yilda tashkil etilgan);
  
• 
  1988 yilda asos solingan Investitsiyalarni kafolatlash Xalqaro agentligi (IKXA);
  
• 
  shuningdek, MBRR- XTTB ning Amerika, Osiyo, Afrika va Yevropadagi kontinental filiallari. Vashington sh.- Jahon bankining shtab-kvartirasi.
  

Jahon savdosi faoliyatidagi xalqaro tashkilotlar o‘rtasidagi boshqaruvni Tariflar va savdo haqidagi bosh bitim (GATT) tartibga soladi. U 1948 yilda tashkil etilgan. Dastlab unga 23 ta davlat a’zo edi. 1949 yildan 1995 yilgacha GAAT dunyodagi savdo qoidalarini joriy etuvchi, siyosiy savdoni tashkil etuvchi va unga a’zo mamlakatlar o‘rtasidagi munosabatlarni boshqarib turuvchi yagona xalqaro targ‘ibot organi hisoblanadi.
GAATning asosiy faoliyat shakli esa raund deb nomlanuvchi konsultatsiyalar berish, o‘zaro suhbatlar o‘tkazish yo‘nalishidir. GAAT faoliyat boshlagandan buyon sakkizta raundni o‘tadi. Shulardan eng so‘nggisi 1986 yilda amalga oshirilgan Urugvay raundidir.
1995 yilda GAAT tarkibida Marakko shartnomasiga ko‘ra Jahon savdo tashkiloti (JST) tashkil etildi. Unga 131 mamlakat a’zo bo‘ldi.
JSTning asosiy funksiyalari:

• 
  ko‘ptaraflama savdo bitimlari bajarilishi tartiblarini nazoratga olish;
  
• 
  savdo borasidagi kelishmovchiliklarga barham berish;
  
• 
  xalqaro savdo va savdo siyosati taraqqiyoti nazoratini olib borish;
  
• 
  maqsadga texnik yondoshish va mutaxassislar o‘kuvini tashkil etish;
  
• 
  savdo siyosati masalalarida boshqa xalqaro tashkilotlar bilan hamkorlik o‘rnatish;