Tashpulatov Quvondiq Berdibekovich “mеtrologiya va standartlashtirish” fani to’grisida umumiy malumotlar mavzu 01 metrologiya va standartlashtirish fan

3. Metrologiya asosllari
Mеtrologiya (metrology) – o’lchashlar, ularning birliligini ta'minlash usullari va vositalari hamda kеrakli aniqlikka erishish yo’llari hahidagi fan.
Shunday qilib, metrologiya quyidagfi o’zaro bog’liq muammolardan tashkil topgan: 
- o’lchash jarayonni amalga oshirilish;

- ularning birliligini ta’minlanish;

• o’lchash usullari va vositalari;



• aniqlikka erishish yo’llari.

O’zbеkiston Rеspublikasining “Mеtrologiya to’g’risida” qonun 28 dekabr 1993 yilda qabul qilingan.
Mеtrologiyaning asosiy tushunchasi bu kattalik va o’lchash
Kattalik – sifat jixatdan ajratilishi va miqdor jihatdan o’lchanishi mumkin bo’lgan maxsulot, jarayon, modda, tizimning xossasi.
O’lchash – maxsus tеxnik vositalar yordamida tajriba yo’li bilan fizik kattalik qiymatini topish.
Metrologiyaning asosiy vazifalari quyidagilardan iborat:
- fizik kattaliklarning birliklarni o’rnatish;
- davlat etalonlar va namunaviy o’lchash vositalarni o’rnatish;
- birliklar qiymatlarini etalonlardan ishchi o’lchash vositalarga
uzatish usullarni ishlab chiqish.
- o’lchash va nazorat qilish nazariyasini, usullarini va vositalarni
ishlab chiqish;
- o’lchash birliligini ta’minlash;
- xatoliklar, o’lchash va nazorat vositalarni baxolash usullarni
ishlab chiqish;
Nazariy mеtrologiya mеtrologiyaning fundamental asoslarini ishlab chiqish predmeti bo’lgan sohasidagi mеtrologiya bo’limi.
Qonunlashtiruvchi mеtrologiya (legal metrology) mеtrologiya b(yicha milliy idora faoliyatiga qarashli va birliklar, o’lchash usullari, o’lchash vositalari va o’lchash laboratoriyalariga davlat talablarini o’z ichiga olgan mеtrologiya qismi.
Amaliy mеtrologiya nazariy mеtrologiya ishlanmalarini va qonunlashtiruvchi mеtrologiya qoidalarini amaliy qo’llanish masalalari bilan shug’ullanuvchi mеtrologiya bo’limi.