Ташкентский государственный

ЎЗБЕКИСТОН РЕСПУБЛИКАСИ ХАЛҚ ТАЪЛИМИ ВАЗИРЛИГИ
МАЪНАВИЙ-АХЛОҚИЙ ТАРБИЯ БОШҚАРМАСИ

УМУМТАЪЛИМ МАКТАБ ЎҚИТУВЧИ ВА ЎҚУВЧИЛАРИНИНГ
ОДОБ-АХЛОҚ ҚОИДАЛАРИ


ТОШКЕНТ-2011
Кириш


«Умумтаълим мактабларининг одоб-ахлоқ қоидалари»ни ишлаб чиқиш зарурияти

Бугунги кунда ахборот-коммуникацион технологиялари жамият ҳаётига шиддат билан кириб келмоқда ва ўз таъсирини тобора кенгроқ кўрсатмоқда. Бу эса ўз навбатида ёш авлодга замонавий таълим бериш билан бирга уларни умуминсоний ва миллий қадриятлар, юксак инсоний фазилатлар руҳида тарбиялаш, онги ва қалбини мафкуравий, маънавий ва ахборот таҳдидларидан ишончли ҳимоя қилиш, уларда ғоявий иммунитетни шакллантириш масалаларига алоҳида эътибор бериш лозимлигини кўрсатмоқда.

Ёш авлодни паст савиядаги «оммавий маданият» таъсирларидан, миллий ўзига хослигимиз, дунёқараш ва тафаккуримизга мутлақо ёт бўлган ғоялар, сунъий «қадрият ва анъана»лардан, бир сўз билан айтганда, маънавий таҳдидларидан асраш лозим.
Бу борадаги ишларни аввало, таълим муассасаларининг одоб-ахлоқ қоидаларини такомиллаштиришдан бошлаш керак.
Ўқувчи маънавиятини шакллантиришда таълим-тарбия жараёни, тарғибот ишлари ва ибрат кўрсатиш каби педагогик жиҳатлар билан бирга ўқувчилар фойдаланётган ўқув қуролларининг мазмун-моҳияти, безатилиши, сифати масалалари ҳам муҳим ўрин тутади. Жумладан:
Турли босмахоналар томонидан истеъмолга чиқарилаётган, айниқса хорижий давлатлардан келтирилган дафтарларнинг аксарияти тарбиявий ахамиятга эга эмас.
Шунингдек, уяли алоқа хизматидан фойдаланувчи ҳар бир шахс ундан тўғри фойдаланиш қоидаларини билиши ва унга амал қилиши зарурлиги эҳтиёжи кучйиб бормоқда.
Тажрибадан маълумки, таълим муассасаларида кийиниш одоби муҳимлиги сақланиб қолмоқда. Илм даргоҳларида бир хил либос ўқувчиларда кўп жиҳатдан тенглик ҳиссини уйғотиб, уларнинг эътиборини турли ортиқча кўринишлардан сақлайди.
Юқоридагиларни инобатга олиб, «Мактаб ички тартиб-қоидалари»нинг таркибий қисми сифатида «Умумтаълим мактаб ўқувчилари ва ўқитувчиларининг одоб-ахлоқ қоидалари» ишлаб чиқилди.
Таклиф этилаётган «Қоидалар» амалдаги «Мактабнинг ички тартиб-қоидалари»дан таъсир доирасининг кенглиги, баён қилиш тилининг соддалиги, таълим муассасалари маъмуриятининг, педагог ходимлар ва ўқувчиларнинг одоб-ахлоққа оид мажбуриятларини аниқ очиб берилганлиги ҳамда айрим чеклов бандларининг мавжудлиги билан фарқ қилади.
Шунингдек, мазкур одоб-ахлоқ қоидаларига «Ўқувчи-ёшлар учун тавсия этиладиган либослар тавсифи» ҳамда «Таълим муассасаларида уяли алоқа воситаларидан фойдаланиш тартиби» илова қилинган.