Tashabbus tarzidagi audit o’tkazish Bajardi: Mintaqaviy iqtisodiyot talabasi Maxmudov Mirabror

Tashabbus tarzidagi audit o’tkazish

Bajardi: Mintaqaviy iqtisodiyot talabasi Maxmudov Mirabror

Tekshirdi: Qulmatov.O

Reja:

1. Auditning mohiyati uning turlari

2. Tashabbus tarzidagi audit o’tkazish

Audit tekshiruvining turlari:

• Tasdiqlovchi audit

2) Tizimli orientlangan audit

3) Tavakkalchilikka asoslangan audit

Tasdiqlovchi audit – tekshirish davomida auditor xar bir xo’jalik muomalasini tekshirgan va tasdiqlagan hamda parallel ravishda hisob registrlarini tuzgan, hozirda esa bu husob ishlarini qayta tiklash deyiladi.

Tizimli orientlangan audit mijozning ichki nazorat tizimining qay darajada ishlayotganligini tekshirishga asoslanadi. Agarda ichki nazorat tizimi oqilona tashkil qilingan bo’lsa, tashqi auditorlar o’z ishlarini tanlab tekshirish va alohida ibyektlarni nazoratdan o’tkazish bilan cheklanadi

Tavakkalchilikka asoslangan audit - tavakkalchilik baland bo’lgan joyda tekshirish vaqtini ko’proq ajratish va past tavakkalchilik bo’lgan joyda tekshirishga kam vaqt ajratishga asoslanadi. Bu tekshirish xarajatlarini kamaytirish yuzasidan kelib chiqadi.

Auditorlik tekshiruvi iqtisodiy nuqtai nazardan ikki turga bo’linadi

• Ichki audit
• Tashqi audit

Ichki audit

Ichki audit – bu xo’jalik ichidagi uning faoliyatining samaradorligini tekshirish va aniqlashda mustaqil baxo berishdir. Ichki audit uchun korxonaning o’zi yoki uning bir bo’limi – korxona ichidagi nazorat bo’limi javob beradi.

Ichki auditning vazufalari:

• Korxinaning ishiga moliyaviy nazorat
• Iqtisodiy ko’rsatkichlar bo’yicha ichki nazorat tizimini ixtisoslashganligini tekshirish.

-korxonaning likvidliligi, rentabelligi va ish faoliyatini baxolash.

- Korxonaning ishini yaxshilash bo’yichA TAVSIYALAR ISHLAB CHIQISH.

Ichki audit, avvalo korxonada moddiy boyliklarning saqlanishi va foydalanilishi , hisob kitobning to’g’riligi va boshqa obyektlarning tekshirishga qaratiladi.

Tashqi audit

Tashqi audit korxonaning moliya-xo’jalik faoliyatinibaholash hamda uning moliyaviy hisobotini tasdiqlash uchun o’tkaziladi. Bundan tashqari tashqi audit xo’jalik yurutuvchi subyektning xarajatlarini minimallashtirish va foydani maksimallashtirish maqsadida ularning faoliyatini yaxshilash, hisob ishlarini tashkil qilish va qayta tashkil qilish, hisob ishlarini yuritish, soliqqa tortish bo’yicha takliflar beradi.

Tashqi audit natijasida korxonaning buxgalteriya hisobi holati, ichki nazorat tizimi ahvoli, yillik moliyaviy hisoboti ishonchliligi tasdiqlovchi xulosada bayon qilindi.

Tashabbus tarzidagi audit

Tashabbus tarzidagi auditorlik yekshiruvi xo’jalik yurutuvchi subyektning yoki boshqa auditorlik tekshiruvi buyurtmachilarinng qaroriga binoan, qonun hujjatlarida nazarda tutilgan tartibda o’tkazilishi mumkin.

Tashabbuskorlik tazidagi auditorlik tekshiruvi predmeti, muddatlari va boshqa shartlari auditorlik tekshiruvining buyurtmachisi bilan auditorlik tashkiloti o’rtasida tuziladigan auditorlik tekshiruvini o’tkazish to’g’irisidagi shartnomada belgilab qo’yiladi.

Tashabbus tarzidagi audit maqsadi

• Korxonada buxgalteriya xisobini tashkil etilishi va yuritilishi amaldagi qonunga muvofiqligini aniqlash.
• Buxgalteriya hisobi va ichki nazorat tizimini samaradorligini baholash.
• Soliq qonunchilikka rioya qilinishi va soliqqa tortishga doir hisob kitoblar ahvolini tekshirish.
• Hisobni kompyuterlashtirishda qo’llaniladigan vosita va uslublarnibaholash.

Nazorat qilish yoki huquni muxofaza qiluvchi organlar tashabbusiga ko’ra audit o’tkazish hususiyatlari.

‘’Auditorlik faoliyati to’g’risida” gi qonunning 15-moddasiga muvofiq auditorlik tekshiruvi nazorat qiluvchi yoki huquqni muhofaza qilish organlarining tashabbusiga ko’ra auditorlik tashkiloti tomonidan, ular o’rtasida xo’jalik yurutuvhi subyektlarning moliya xo’jalik tekshiruvidan o’tkazish yuzasidan tuzilgan shartnomaga asosan o’tkaziladi.

Auditorlik tekshiruvini o’tkazish boyicha ishlarga xaq to’lash auditorlik tekshiruvinibelgilagan organ xisobidan amalga oshiriladi.

O’zbekistonRespublikasi pritsessual qonunchiligiga muvofiq huquqni muxofaza qilish organlari xo’jalim yurutuvchi subyektlarni auditorlik tekshiruvidan o’tkazishga topshiriq berishlari mumkin.

Bunday topshiriq huquqini muhofaza qilish organlarida quyidagi shart sharoitlarmavjud bo’lganida beriladi:

-qo’zg’atilgan qayta ko’rilayotgan jinoiy nishlar

-fuqarolik ishini qabul qilish(qayta ko’rish)

-arbitaj sudning idoraviy tasarrufidagi ishlar.

E’tiboringiz

uchun raxmat!