Tasdiqlayman” Tarix fakulteti dekani V. Ishquvatov



Download 1,91 Mb.
bet17/73
Sana21.02.2022
Hajmi1,91 Mb.
#426
1   ...   13   14   15   16   17   18   19   20   ...   73
К И Р И Ш
«Янги тарих» деган тушунча тарих фанида шартли маънода ишлатилиб келинади. Совет даври тарихчилигида ижтимоий-иктисодий фармациялар алмашуви асосида тарихни даврлаштирилган. Натижада 1589 йилги Нидерландия, 1640 йилги Англия буржуа инкилобларидан бошлаб капитализм даври бошланган деб, шу вокеалардан то 1917 йилги Россияда руй берган октябрь большевикча— пролетар «инкилоби»гача утган вакт янги тарих номини олган.
Аслида чиндан хам мазкур давр аввал Европада, сунгра Америка китъасида ва нихоят дунёнинг бошка кисмларида чукур ижтимоий, иктисодий жараёнлар кечиб, жахон цивилизацияси янги, илгари курилмаган боскичга кутарилди. Айрим мамлакатлар мустамлакачилик оркали ута бой ва тараккий килган холга кира боргани сари, жахоннинг юзлаб халклари кашшоклик ва колоклик боткорига ботиб борди. Бир томондан бунга карши миллий озодлик харакатлари юксала борди, Мустамлакачи метрополияларнинг узида хам ички ижтимоиизиддиятлар тобора авж ола бошлади.
Мазкур давр саноатда улкан усиш руй берди. Техника, фан ва маданият ривож топди. Иктисодий муносабатлар жахон бозорини шакллантирди. Бунда ким каттарок уринга эга булиши эса ривожланган давлатлар уртасидаги доимий зиддиятларга бош сабаб эди. Шунинг натижасида «янги тарих» даври узлуксиз боскинчилик урушлари, доимий дипломатик «жанг»лар, манфаат танлаш—тортишлар даври булди.
«Янги тарих» даврини мазкур хронологик доирада урганиш талабаларда замонавий цивилизациясннинг илк чашмалари хакида, сармоядорлик мулкий муносабатлар, саноат ишлаб чикариш ва дунё бозори учун кураш масалалари хакида билим ва тасаввурлар хосил килишга каратилади. Бинобарин «Янги тарих» даври кишилик жамиятини феодал—ер мулкчилигининг колок ижтимоий муносабатлари боткогидан халос этди. Янгича эркин ракобат асосида саноат тараккиётига йул очди. Инсоннинг ижтимоий урни янгича маъно касб этиб, илк химоя килиш гояси акс этган гражданлик муносабатлари учун кураш юзага келди, Булар инсониятнинг улкан ижодий ва мехнат салохиятини, яратувчилик, имкониятларини ишга солиб юборди.
Бошка жихатдан айни шу даврда сармоядорлик психологияси, сармояга сиғиниш даражасидаги очофатлик майллари ер юзи ахолисининг катта булагини бир гурух Европа мамлакатлари оёги остига карам килиб ташланишига олиб келди. Бу жараёнларнинг мохияти-мазмунини билиш бугунги кунда дунё микёсида улкан карама-каршилик лагери сифатида яшаб келган социализмнинг булгани туфайли мутлако янги типдаги жахон хамжамияти муносабатлари пайло булаётганини турри тушуниш имконини беради. Чунки таракиёт конуниятлари умумий ва хусусий жихатлар уйгунлигидан иборат булиб, тарихий тажрибалар келажак йулни аниклашнинг мухим омилидир.
Хурматли укувчи! кулингиздаги «Янги тарих: Европа ва Америка» укув кулланмаси бу давр вок,еа-ходисаларнинг батафсил баёни эмас, балки шу вокеа—ходисаларнинг асосий мохияти сабаб ва окибатларини идрок этишингизга ёрдам беради. Мухими шуки, кулланмада умумцивилизация нукдаи назаридан туриб, холисона куз билан, дйникса собик совет методологиясига хос булган синфий позициядан, марксча— ленинча назарияларидан холи булган гуманистик йуналишни сингдиришга харакат килдик. «Янги тарих» даврини инсониятнинг янги цивилизацияси даври сифатида талкин этиш таракдеиётнинг ички диалектикасини, унинг узлуксиз хусусиятини, турли халкларининг ушбу янгиланиш жараёнидаги урни ва хиссасини курсатишга хизмат килиши лозим. Айрим синфлар, хусусан ишчилар синфининг «озод килувчилик» роли хакидаги уйдирма гоядан воз кечиш бу синфнинг ишлаб чикаришдаги реал тарихий миссиясини тугри изохлашга имкон беради.
Бир суз билан айтганда «Янги тарих» ни унинг барча мураккаб ва зиддиятли кирралари билан инсоният цивилизациясининг маънавий камолотнинг мухим боскичи деб карши тарихни умумбашарий куламда яхлит тасаввур этишда мухим омил булиб хизмат килади.

Download 1,91 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   13   14   15   16   17   18   19   20   ...   73




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish